Op donderdag 21 september kwamen toezichthouders en bestuurders van verschillende (maatschappelijke) sectoren samen voor de Invited Conference over weerstand in de boardroom, georganiseerd door de gezamenlijke verenigingen van toezichthouders. De conferentie, gehouden bij Kaap Doorn, bood inzichten en inspiratie over een van de meest uitdagende kwesties waarmee bestuurders en intern toezichthouders vandaag de dag worden geconfronteerd: hoe om te gaan met weerstand en conflict in de boardroom. De spreker van de dag, Marilieke Engbers, een autoriteit op het gebied van corporate governance en intern toezicht, deelde haar inzichten over dit onderwerp.
Engbers, met haar achtergrond in bedrijfseconomie en expertise over organisatiecultuur en de dynamiek inde boardroom, bracht haar promotieonderzoek over de invloed van het ongezegde in de boardroom onder de aandacht van de deelnemers. Haar onderzoek heeft geresulteerd in het rapport 'Kracht en Tegenkracht' en het boek 'Onder Commissarissen', dat beide belangrijke bijdragen leveren aan het begrip van de besluitvormingsprocessen binnen Raden van Commissarissen.
Tijdens haar inleiding benadrukte Engbers het belang van het goede conflict in de boardroom. Ze legde uit dat diversiteit aan perspectieven juist bijdraagt aan betere besluitvorming, maar dat commissarissen vaak moeite hebben met conflicten en deze liever vermijden. “We willen vaak weg van weerstand, weg van conflicten, terwijl juist in het conflict veel waardevols zit.” Ze stelde de vraag hoe raden effectief kunnen omgaan met diversiteit en conflict en wat er nodig is om een scherpe, maar constructieve dialoog te voeren. Het is bovenal nodig om zaken aan te kaarten die niet gezegd worden. Om dit goed te kunnen doen, kan het nodig zijn om jezelf kwetsbaar op te stellen, en dat kan lastig zijn in een cultuur waar kwetsbaarheid niet per se de norm is
Engbers besprak onder meer de evolutie van de rol van toezichthouders; de overgang van een "agency" benadering, waarbij toezichthouders vanuit ratio en ook wantrouwen opereren, naar een meer relationele "stewardship" benadering, gebaseerd op vertrouwen en samenwerking met bestuurders. Deze verschuiving ziet zij zowel als positief en ook als risicovol, aangezien het de uitdaging met zich meebrengt om effectief om te gaan met conflict en verschil van mening.
Na de inleiding van Engbers discussieerden de deelnemers in groepen over verschillende stellingen met betrekking tot conflict en weerstand. Dit bood een waardevolle gelegenheid voor deelnemers om hun standpunten te delen en inzichten uit te wisselen.
Tijdens het plenaire gesprek werd aan de hand van de uitkomsten van de groepsdiscussies dieper ingegaan op de rol van toezichthouders, de relatie met stakeholders, en de uitdagingen van stewardship versus agency.
Een van de gesprekken ging over het gebruik van governance codes. Hoe vermijd je "vinkjesgedrag", en kan minder normatieve taal in codes leiden tot meer transparantie? Engbers verklaarde voorstander te zijn van het gebruik van governance codes, zolang deze op een generieke manier kan worden toegepast. Er volgde een interessante discussie over het belang van principes versus regels.
Daarnaast spraken we onder meer over de manier waarop commissarissen worden opgeleid. Zo werd er geopperd dat er een bredere opleiding voor commissarissen zou moeten bestaan, gericht op het ontwikkelen van vaardigheden voor effectieve conflicthantering en samenwerking. En er zou er meer aandacht moeten zijn voor ‘samen toezicht houden’. Commissarissen worden veelal opgeleid om alleen toezicht te houden, maar je doet het samen met de hele RvC. In dat opzicht werd ook gesproken over de rol van de voorzitter. Veelal denkt de voorzitter dat hij/zij een primus inter pares is, maar is dat daadwerkelijk zo? Zijn ze bewust van de machtspositie die ze hebben?
Kortom, de Invited Conference over weerstand in de boardroom bood waardevolle inzichten over het verbeteren van de besluitvorming in de boardrooms en stimuleerde gedachtenuitwisseling. De bijdrage van Engbers en de actieve deelname van deelnemers maakten het tot een geslaagde bijeenkomst.