Limiteringsregeling BW

De limiteringsregeling in boek 2 van het BW betreft de benoeming van commissarissen (en van bestuurders) bij rechtspersonen die als 'groot' kwalificeren in de zin van het jaarrekeningenrecht.

Hierbij gaat het om grote NV's en BV's. De limiteringsregeling is ook van toepassing op grote stichtingen die verplicht zijn een financiële verantwoording op te stellen, die gelijk of gelijkwaardig is aan een jaarrekening. Dit laatste geldt voor woningcorporaties, pensioenfondsen en zorg- en onderwijsinstellingen. 

Grote rechtspersonen

Een rechtspersoon kwalificeert als 'groot' als deze op twee opeenvolgende balansdata voldoet aan twee van onderstaande drie criteria (art. 2:397 lid 1 BW). Bij het toetsen aan bovenstaande criteria moet ook naar groepsmaatschappijen worden gekeken (geconsolideerde basis).

• waarde activa: meer dan € 25 miljoen;
• netto-omzet (de term voor corporaties is bedrijfsopbrengsten): meer dan € 50 miljoen;
• gemiddeld aantal werknemers: 250 of meer.

Commissaris en bestuurder

Met een commissaris wordt bedoeld een commissaris bij een two-tier board en een niet-uitvoerende bestuurder (non-executive) bij een one-tier board. Met een commissaris wordt gelijkgesteld een lid van een toezichthoudend orgaan dat bij of krachtens de statuten van een rechtspersoon is ingesteld (art. 2:132a/2:242a lid 2 sub a BW).

Met een bestuurder wordt bedoeld een bestuurder bij een two-tier board en een uitvoerende bestuurder (executive) bij een one-tier board.

Limiteringsregeling 

Het aantal commissariaten bij grote rechtspersonen is gemaximeerd. Iemand die meer dan vier commissariaten heeft bij een grote rechtspersoon kan niet tot commissaris van een andere grote  rechtspersoon worden benoemd. Hierbij telt een voorzitterschap (van een RvC of van een bestuursorgaan bij een one-tier board) dubbel (art. 2:142a, 2:252a en 2:297b BW).

Het aantal bestuursfuncties is niet gemaximeerd. Wel is het zo dat iemand die meer dan twee commissariaten heeft bij een grote rechtspersoon of die voorzitter is (van een RvC of van een bestuursorgaan bij een one-tier board van een grote rechtspersoon), niet tot bestuurder van een andere grote rechtspersoon kan worden benoemd (art. 2:132a, 2:242a en 2:297a BW). 

Buiten beschouwing blijven

• commissariaten bij rechtspersonen die niet als ‘groot’ kwalificeren;
• commissariaten bij (woningbouw)verenigingen;
• commissariaten bij stichtingen die primair zijn gericht op bijvoorbeeld kerkelijke, charitatieve en culturele doelstellingen (deze stichtingen hebben geen winststreven en dus geen onderneming, en zijn op grond van wetgeving niet verplicht om een jaarrekening op te stellen);
• de tijdelijke aanstelling van een bestuurder of commissaris door de Ondernemingskamer in het kader van de enquêteprocedure op basis van art. 2:349a lid 2 of art. 2:356 sub c BW;
• aanstellingen tot adviseur of ambassadeur van een grote rechtspersoon.

Benoemingen bij verschillende grote rechtspersonen die deel uitmaken van dezelfde groep als bedoeld in art. 2:24b BW tellen als één functie. 
Voor zgn. woon-zorgcombinaties geldt geen uitzondering. Dit zijn juridisch twee rechtspersonen waarvan het commissariaat van beiden meetelt.

Moment van toepassing limiteringsregeling

De limitering van functies wordt uitsluitend toegepast op het moment van (her)benoeming. Een latere wijziging van omstandigheden – een latere kwalificatie als 'groot' of het verbreken van de groepsband – is niet relevant voor een benoeming die rechtsgeldig heeft plaatsgevonden. Deze kan slechts tot gevolg hebben dat een herbenoeming niet kan plaatsvinden. Omgekeerd leidt het verlies van de kwalificatie 'groot' of het ontstaan van een groepsband er niet toe dat een nietige benoeming promoveert tot een rechtsgeldige benoeming.

Dit betekent dat wanneer een bestuurder bij een grote rechtspersoon eenmaal is benoemd tot voorzitter van een RvC van een grote rechtspersoon of drie of meer commissariaten bij een grote rechtspersoon vervult, de (her)benoeming in een (nieuwe) bestuursfunctie is uitgesloten zo lang dat voorzitterschap of die hoeveelheid commissariaten wordt bekleed.
Het betekent ook dat een bestuurder bij een grote rechtspersoon wél drie of meer commissariaten bij een grote rechtspersoon kan vervullen of kan worden benoemd tot voorzitter van een RvC van een grote rechtspersoon, maar dat (her)benoeming in een (nieuwe) bestuursfunctie is uitgesloten zo lang dat voorzitterschap of die hoeveelheid commissariaten wordt bekleed.

Gevolgen niet naleven limiteringsregeling

Indien een persoon het maximumaantal commissariaten bij een grote rechtspersoon heeft bereikt, is de volgende benoeming van die persoon tot bestuurder of commissaris bij een grote rechtspersoon nietig. De nietigheid van de benoeming vanwege het bereiken van het maximumaantal commissariaten heeft echter geen gevolgen voor de rechtsgeldigheid van de besluitvorming.