De rollen die de RvC vervult binnen de verantwoordelijkheden die door het wettelijk kader, de statuten van de corporatie en de Governancecode woningcorporaties zijn toegekend, zijn:
- de rol van toezichthouder op het bestuur cq. besturen van de corporatie
- de rol van klankbord/raadgever voor het bestuur bij belangrijke besluiten en strategievorming
- de rol van werkgever van het bestuur
De laatste jaren wordt ook gesproken over de rol van de RvC als netwerker/ambassadeur van de corporatie.
Toezichtsrol
In zijn rol van toezichthouder is de RvC verantwoordelijk voor:
- het toezicht houden op het beleid van de bestuurder, de realisatie van de strategische doelstellingen van de corporatie en de wijze waarop het bestuur het beleid uitvoert;
- het oog houden op risico’s die de realisatie van de doelstelling bedreigen;
- het toezicht houden op de algemene gang van zaken binnen de corporatie;
- het goedkeuren van besluiten van het bestuur over belangrijke onderwerpen, indien zulke besluiten aan de goedkeuring van de RvC zijn onderworpen op grond van de statuten, eventuele aanvullende bepalingen in een bestuursreglement en/of de Governancecode woningcorporaties.
Klankbordrol
In zijn rol als klankbord voor de bestuurder is de RvC verantwoordelijk voor:
- het reflecteren met de bestuurder over de strategie in relatie tot de omgeving;
- het reflecteren met de bestuurder bij omvangrijke operationele beslissingen, zoals bijvoorbeeld het doen van omvangrijke investeringen;
- het ondersteunen van de bestuurder bij strategische beslissingen (het aangaan van fusies/samenwerkingsverbanden, het oprichten van deelnemingen, organisatieaanpassingen, etc.);
- het geven van gevraagd en ongevraagd advies, met inachtneming van de verantwoordelijkheid van de bestuurder.
Werkgeversrol
In zijn rol als werkgever houdt de RvC zich bezig met:
- bepalen van de omvang en de vormgeving van de topstructuur;
- het werven, selecteren en benoemen van het bestuur;
- vaststellen van de beloning van het bestuur;
- jaarlijks beoordelen van het functioneren van het bestuur op basis van de resultaten van de prestatieafspraken;
- het bevorderen van de ontwikkeling van competenties van het bestuur;
- het schorsen en ontslaan van het bestuur;
- (bewust nadenken over) de opvolging;
- zorgdragen voor de continuïteit in het bestuur bij tussentijds ontslag.
Governance in relatie tot de werkgeversrol van de RvC
Een goede invulling van de werkgeversrol vraagt permanent de aandacht van de RvC. Het begint met het zoeken van de juiste bestuurder. De bestuurder moet de juiste man/vrouw zijn voor de specifieke corporatie en geschikt en betrouwbaar zijn conform de Woningwet en de hierop gebaseerde regelgeving. Als de RvC de juiste bestuurder voor de functie weet te selecteren en zijn rol als werkgever goed vorm en inhoud geeft, kan het intern toezicht zijn rol volwaardig vervullen.
Bij de werkgeversrol gaat het om meer dan de formele rol van de RvC waar feitelijke regels voor bestaan en de ‘harde’ kant van het functioneren van de bestuurder. Het gaat ook om minder gemakkelijk ‘smart’ te maken, ‘softe’ aspecten van het functioneren die appelleren aan de motivatie, loyaliteit, integriteit, inspiratie en normen en waarden van de bestuurder. En het gaat om de relatie tussen de RvC en de bestuurder. Hoe is de verhouding tussen beiden en hoe wordt de relatie ingevuld? Is er vertrouwen en consensus of heerst er wantrouwen?
Netwerkrol
De netwerkrol betreft de relaties van de RvC met de omgeving. Commissarissen vormen een belangrijke verbinding tussen de corporatie en de (snel veranderende) samenleving. Hierbij gaat het om het tijdig signaleren door de RvC van ontwikkelingen in de (lokale/regionale) omgeving, de volkshuisvestingssector, politiek e.d. En ook om de relatie met stakeholders en de maatschappelijke aanspreekbaarheid van de commissarissen.
De netwerkrol van de RvC ziet op:
- het houden van toezicht door de RvC op het omgaan met de stakeholders door de corporatie(bestuurder)
- de actieve rol van de RvC richting de stakeholders van de corporatie
- het afleggen van externe verantwoording aan de stakeholders van de corporatie