De code bevat een aantal zogenaamde 'pas toe'-bepalingen, weergeven met [PT]. Deze bepalingen hebben een verplichtend karakter omdat ze de basis leggen voor goede governance. Van deze bepalingen kan niet worden afgeweken.
Daarnaast zijn er ‘pas toe óf leg uit’-bepalingen, weergegeven met [PTLU]. Daarvan kan in bijzondere gevallen worden afgeweken, maar alleen met een goede en inhoudelijke uitleg.
Als van een ‘pas toe of leg uit’-bepaling wordt afgeweken dan onderbouwt de corporatie dit op een inzichtelijke manier en verantwoordt zich actief waarom afwijking leidt tot een beter resultaat. Het kan zijn dat in unieke omstandigheden of een unieke context van de corporatie afwijking leidt tot effectiever waarborgen van transparantie, integriteit of naleving van wet- en regelgeving. Of tot evenwichtiger behartiging van belangen van belanghebbenden. Of tot betere aansluiting bij behoeften van belanghebbenden. Of tot versterking van het vertrouwen dat de corporatie haar taken op verantwoorde wijze uitvoert.
Om welk type bepaling het ook gaat, uitleggen is in alle gevallen belangrijk. Dat draagt bij aan transparante en aanspreekbare woningcorporaties.
Nee, dat is in strijd met de Governancecode Woningcorporaties. Deze bepaalt in 'pas toe'-bepaling 3.7 het volgende:
Bestuursleden mogen in de drie jaar voorafgaand aan hun benoeming geen lid zijn geweest van de RvC van de corporatie. Een uitzondering hierop vormt het tijdelijk voorzien in het bestuur door een lid van de RvC bij belet en ontstentenis van bestuurders, zoals bedoeld in bepaling 3.19. [PT]
Bepaling 3.19 luidt als volgt:
Bij ontstentenis of belet van het bestuur kan een lid van de RvC bij hoge uitzondering tijdelijk de rol van bestuurder op zich nemen, voor een periode van maximaal 3 maanden.
In deze periode treedt het lid terug uit de RvC en neemt dus niet deel aan de besluitvorming van de RvC. Na afloop van deze periode kan de betreffende persoon weer toetreden tot de RvC.
Hierbij wordt dit lid niet betrokken bij de besluitvorming over zaken die zich hebben voorgedaan om de periode dat hij of zij waarnemend bestuurder was. [PTLU]
Meer informatie: Tijdelijke vervanging bestuurder
Bepaling 3.13 is een 'pas toe'-bepaling en 'luidt als volgt:
Een meerhoofdig bestuur bespreekt ten minste één keer per jaar het gezamenlijk functioneren en dat van individuele leden.
De uitkomsten van deze evaluatie worden gedeeld met de RvC.
Dit betekent dat, als er sprake is van een meerhoofdig bestuur, het bestuur ten minste één keer per jaar ook zelf het gezamenlijk functioneren bespreekt en dat van individuele leden. Het gesprek bedoeld in bepaling 3.13 wordt niet gevoerd met de RvC-leden.
De Governancecode Woningcorporaties 2025 bepaalt in 3.20 dat een RvC commissies kan instellen om het toezicht te ondersteunen. Dit is een 'pas toe of leg uit'-bepaling. Er gelden echter ook wettelijke regels.
Een auditcommissie is verplicht - op grond van het Besluit toezicht accountantsorganisaties en het Besluit instelling auditcommissie - als een corporatie (op twee opeenvolgende balansdata) meer dan 5.000 verhuureenheden in bezit heeft. Wanneer de OOB-grens per 2026 wordt verhoogd naar 20.000 verhuureenheden, geldt de verplichting - op grond van de Woningwet en het BITV - voor corporaties vanaf 10.000 verhuureenheden.
Bepaling 5.8 is een 'pas toe óf leg uit'-bepaling en regelt de benoemingsduur van de externe accountant en de verantwoording over het selectieproces.
Voor alle corporaties - ongeacht of zij zijn aangewezen als OOB - geldt een benoemingstermijn van maximaal vijf jaar. De opdracht kan worden verlengd, met een totale maximale duur van tien jaar.
Voor corporaties die wél als OOB zijn aangewezen geldt op basis van de wet dat de bij de controle verantwoordelijke accountant maximaal zeven jaar mag deelnemen aan de wettelijke controle.