‘Toezicht op netwerken lastig, begin gewoon met samenwerken’ - verslag regionale bijeenkomst Heerenveen

Corporaties moeten de kracht van met name regionale samenwerking benutten om de grote maatschappelijke opgaven te realiseren. Tijdens de tweede bijeenkomst van de VTW-jubileumtoer bij Accolade in Heerenveen kwamen de VTW-leden uit de regio onder meer tot die conclusie. ‘Toezicht op netwerken lastig, begin gewoon met samenwerken.’

De VTW was op 16 juni te gast bij Accolade in Heerenveen. 's Middags stonden gesprekken met belanghouders op  het programma; 's avonds een ledenbijeenkomst waarbij de toekomst van het toezicht centraal stond.

Gesprekken met belanghouders 's middags
Belanghouders gingen met de VTW in gesprek over hun relatie met de corporatie en de RvC. Aan bod kwamen onder meer wat voor hen de prangende vragen waren in de samenleving ten aanzien van sociale huur en wat zij zelf zouden doen als ze commissaris waren? Directeur Albert Kerssies en senior beleidsmedewerker Hans Geurts spraken achtereenvolgens met Ruud Leerink van HBV de Bewonersraad over o.a. de zorgen van huurders; Nico van Asten, directeur Wits vastgoedonderhoud over RGS; Marik van Wijk, Bernard Woudt en Minne van Oosten, vertegenwoordigers van huurdersverenigingen over samenwerking en de relatie met de RvC; en Menso Oosting, directeur Fijn Wonen over conceptueel bouwen. Ook directeur-bestuurder Volkshuisvesting en Vastgoed bij Accolade, Elze Klinkhammer, schoof bij de gesprekken aan.

Ledenbijeenkomst 's avonds
Verslag avondprogramma: Lisette Vos

Na een inleiding van VTW-directeur Albert Kerssies over de toekomst van het toezicht en de relatie met extern toezicht én een tweegesprek tussen Elze Klinkhammer (directeur-bestuurder Volkshuisvesting en Vastgoed) en Miryam Breeuwer (voorzitter RvC), gingen de aanwezige VTW-leden aan de hand van stellingen over de toekomst van het toezicht met elkaar in gesprek. Dat leverde levendige en inhoudelijke discussies op. Die gesprekken aan tafel werden in coronatijd met node gemist.  

Bij de start van de bijeenkomst blikte Albert Kerssies terug op het gezamenlijk congres van de VTW en Aedes op 9 juni. Minister Hugo de Jonge hield daar een pleidooi om samen de volkshuisvesting in ere te herstellen. Kerssies: ‘De verhuurderheffing verdwijnt, dus we kunnen meer doen. De minister pakt de regie. Hij heeft de corporaties hard nodig. Dat betekent ook dat er veel van ons als corporaties wordt verwacht.’

Bekijk hier een video-impressie van de dag. De tekst gaat verder onder de video.

Denktank en onderzoek universiteit Groningen
De vraag is hoe toezichthouders zich moeten verhouden tot die grote maatschappelijke opgaven. Kerssies lichtte – net als tijdens de eerste bijeenkomst bij Vechtdal Wonen in Ommen - de uitkomsten van de VTW-denktank toekomst toezicht en het onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) kort toe. De denktank geeft vier adviezen: neem het perspectief van de huurder mee, benader de corporatie als onderdeel van een netwerk van organisaties met gezamenlijke ambities, zie erop toe dat de corporatie naar vermogen bijdraagt aan de nationale opgaven en zorg voor een actuele toezichtvisie.     

Over de relatie tussen intern en extern toezicht adviseren de onderzoekers van de RUG onder meer dat de RvC zich meer proactief naar de Aw kan opstellen. Tegelijkertijd kan de Aw meer vertrouwen op het intern toezicht. De VTW en de Aw organiseren later dit jaar bijeenkomsten om als intern en extern toezichthouders van elkaar te leren.

Netwerkrol belangrijker
Tijdens een tweegesprek tussen Elze Klinkhammer en Miryam Breeuwer stond laatstgenoemde onder meer stil bij de ontwikkelingen in het toezicht in de afgelopen vijftien jaar. Zo lang is zij zelf ook toezichthouder. ‘We stellen ons nu meer proactief op, het speelveld is veel groter geworden, met meer stakeholders. De netwerkrol van het toezicht wordt steeds belangrijker. Hoe vullen wij die in? Hoe kunnen we in de samenwerkingen onze doelstellingen bereiken?’

Huurdersperspectief
Ook aandacht voor het huurdersperspectief – een van de aanbevelingen van de VTW-denktank over de toekomst van het toezicht – kwam in het tweegesprek ter sprake. ‘Hoe kunnen we het perspectief van de huurder beter borgen? De RvC heeft een huurderscommissaris, we overleggen met de huurdersorganisaties. Bij elk besluit over een investering moeten wellicht nog meer het perspectief voor de huurder voor ogen houden.’

Volgens Klinkhammer is de betrokkenheid van de huurderscommissaris en de huurdersorganisaties groot. Ze benadrukt het belang om aan de voorkant (bijvoorbeeld bij renovatie) goed naar de wensen van de huurders te luisteren. Dan blijkt bijvoorbeeld dat de huurders willen dat hun schuurtje wordt gerenoveerd. Klinkhammer oppert om voor de begroting van 2023 met alle partijen samen aan tafel te gaan, bestuur, RvC, huurdersorganisaties en de OR. 

Rad van Fortuin
Als ludiek element tijdens de jubileumtoer heeft de VTW een Rad van Fortuin laten ontwerpen, met thema’s over toezicht die discussie opleveren. In Heerenveen bleef de pijl van het rad onder meer staan bij het thema diversiteit. De VTW-leden deelden hun ervaringen. Zo nam de RvC van corporatie Wold en Waard een commissaris van 26 jaar aan, met veel kennis over digitalisering en innovatie. Andere RvC’s bieden een traineeship aan om jongeren en kandidaten zonder ervaring in het toezicht een kans te geven. ‘We moeten af van de generatieangst,’ reageerde één van de aanwezigen.

Ook benadrukte een commissaris dat deze kandidaten een eerlijke kans in de RvC moeten krijgen. ‘Daar moet je als RvC ook tijd in investeren. Het is leuk een divers team, maar hoe laat je diversiteit tot zijn recht komen? We hebben in de RvC ons levensverhaal aan elkaar verteld, met de cruciale momenten in ons leven. Als je elkaar beter kent, dan versta je elkaar ook beter.’

In gesprek aan tafels
Na een korte koffiepauze schoven de aanwezige toezichthouders in meerdere groepen aan tafels aan. Zij bespraken aan de hand van zes stellingen de dilemma’s in de praktijk, zoals over projectsteun aan arme collega’s in het Westen. Volgens VTW-directeur Kerssies zet minister De Jonge ook in op die projectsteun. ‘Dat is een ingewikkelde. Ons gebied vraagt niet om meer woningen, maar we hebben het geld van de verhuurderheffing nodig voor de verduurzaming en de kwalitatieve verbetering van ons bezit. Moeten wij dan geld overmaken aan het Westen? Hoe kunnen we dan aan onze huurders uitleggen?,’ reageerde een VTW-lid.

Uitkomst van de gesprekken – onder meer over de stelling over toezicht op netwerken – was dat corporaties de kracht van samenwerking moeten benutten, onderling of in lokale netwerken. Al zijn de bestuurders als eersten aan zet. ‘Toezicht op netwerken is nog een zoektocht. Begin gewoon met samenwerking,’ benadrukte een VTW-lid. Een ander vulde aan: ‘Het begint met kennis en ervaringen uitwisselen. Zo kunnen we samen op zoek naar goede oplossingen. Deze bijeenkomst is een goede stap. Het is mooi dat we elkaar na corona weer kunnen ontmoeten.’

Laatste ledenbijeenkomst van Albert Kerssies als directeur
De bijeenkomst bij Accolade in Heerenveen was de laatste bijeenkomst van Albert Kerssies als directeur van de VTW. Hij is voorgedragen als wethouder in de gemeente Waddinxveen. Tijdens het jubileumcongres op 7 oktober neemt hij afscheid van de leden en relaties.

De VTW komt naar u toe
De VTW houdt vanwege het 20-jarig jubileum zeven regionale bijeenkomsten, verspreid over het hele land. De VTW is te gast bij een corporatie in de regio. De derde bijeenkomst in juni is bij Stadlander in Bergen op Zoom op 23 juni. In september volgen nog vier bijeenkomsten. Wilt u meedenken over de rol van het toezicht? Meld u dan aan!

Meer informatie en aanmelden:
https://www.vtw.nl/agenda

Meer informatie
VTW Denktank over toekomst toezicht

Onderzoek Rijkuniversiteit Groningen (RUG) over relatie intern - extern toezicht