Themabijeenkomst met VTW Denktank: ’Uitnodiging voor goed gesprek over toekomst toezicht’

De VTW nodigt tijdens het 20-jarig jubileum in 2022 alle leden uit om mee te denken over de toekomst van het toezicht. Jacobine Geel, voorzitter van de VTW denktank over dit thema, presenteerde tijdens de online themabijeenkomst op 23 november de resultaten van een denkoefening met een groot aantal experts. ‘We hebben niet dé wijsheid op papier gezet, we nodigen uit tot een goed gesprek.’

Tekst: Lisette Vos

De toekomst van het toezicht is het thema van het jubileumjaar van de VTW. Als corona geen roet in het eten gooit, houdt de VTW in 2022 op zeven locaties in de regio bijeenkomsten om met leden hierover gesprekken. De uitkomst van de VTW Denktank, met een analyse en adviezen, is het startpunt van die gesprekken.

Lees hier de notitie van de VTW Denktank op vtw.nl/publicaties (online en met pdf download) 

Het tweede deel van de themabijeenkomst stond in het teken van de presentatie door Marilieke Engbers van haar boek 'Onder Commissarissen - Hoe het ongezegde in de boardroom de besluitvorming beïnvloedt. U vindt het verslag van het tweede deel hier.

(Tekst gaat verder onder de afbeelding)

Tijdens de online themabijeenkomst overhandigde voorzitter Geel (RvC-voorzitter van Vivare en per 1 december 2021 van Stadgenoot) het rapport van de denktank aan VTW-voorzitter Guido van Woerkom. Volgens Geel hebben de experts van de denktank (zie kader) de gesprekken op het scherpst van de snede gevoerd. ‘De weg er naar toe is, zoals altijd bij een denktank, het meest waardevol. Die exercitie wens ik de leden toe, in de lokale context van hun corporatie. Het is geen vrijblijvend advies. ’

Gewetensvraag
Aan de hand van stellingen, waar de ruim 130 aanwezige leden op konden stemmen, nam Geel de adviezen van de denktank door en nodigde zij de aanwezigen op het beeldscherm uit om te reageren. Als warming-up stelde zij een gewetensvraag: wie spreekt jaarlijks een huurder thuis, één op één? Minder dan helft zegt dit natuurlijk te doen, 13 procent zegt dat ze dit niet gaan doen. ‘Contact met en onderzoek onder huurders is belangrijk. Maar is een gesprek met één huurder  zinvol? Dat geeft een vertekend beeld,’ luidde een reactie.

Het eerste advies van de denktank is dat toezichthouders het perspectief van de individuele huurder een volwaardige plek moeten geven in het toezicht, zij moeten daarvoor weten wat er speelt, aldus Geel. ‘De druk op de sector is groot, met alle opgaven en beperkte middelen. De doelmatige aanpak sluit echter niet altijd aan op de belevingswereld van de huurder, wie is die huurder? Niet dat de huurder uit beeld is, maar weten we echt wat er speelt?’

Kleine schakel
Een andere stelling ging over de vraag wie in het jaarverslag aandacht vraagt voor de bijdrage van de corporatie aan de nationale opgaven van het Rijk. Bijna de helft van de stemmers moet dat nakijken. De denktank adviseert dat corporaties als maatschappelijke organisaties  – inclusief toezicht – verantwoordelijkheid moeten nemen in de nationale opgaven, en niet alleen naar de lokale of regionale opgaven moeten kijken. Geel: ‘Toezicht is maar een kleine schakel in het geheel, maar we moeten onze rol niet onderschatten.’   

Blikverruimers
Geel stond ook stil bij de inbreng van de jongere leden van de Denktank (de toezichthouders van morgen van Blikverruimers). ‘De crisis is groot, zeker voor jongeren. Waar moeten we beginnen? Zij benadrukken onze kansen, ook in het toezicht. Dat we verder komen als we zaken samen oppakken. Toezicht kan vanuit een onafhankelijke positie een spiegel voorhouden, en in gesprekken van de corporatie met het brede maatschappelijk veld de mogelijkheden zien.’

Boodschap aan politiek Den Haag
Naast de adviezen aan de VTW heeft de Denktank een boodschap aan politiek Den Haag. In het nieuwe kabinet moet een minister van Wonen en Ruimtelijke Ordening aantreden die de ruimte geeft aan corporaties om te doen wat nodig is – samen met andere maatschappelijke organisaties -én daarvoor de middelen ter beschikking stelt. Geel: ‘Ik hoef de verhuurderheffing niet te noemen, we weten allemaal dat de nood hoog is.’

Toezicht met Passie
Voorzitter Guido van Woerkom bedankte Jacobine Geel en alle leden van de Denktank voor hun food for thought. ‘We hebben stof tot nadenken, hoe we samen de toekomst van het toezicht vorm kunnen geven. Dat gaan we volgend jaar samen met de leden doen. De adviezen van de denktank sluiten mooi aan op onze beweging Toezicht met Passie. Het gaat het niet alleen om doelmatigheid, maar vooral over de bedoeling van de corporatie: waartoe zijn wij op aarde?’ 

Adviezen VTW Denktank toekomst toezicht
De VTW Denktank heeft in de notitie over de toekomst van het toezicht vier adviezen (ontwikkelrichtingen) geformuleerd:

• Beter verbinden, door aandacht voor de menselijke maat (breder huurdersperspectief)
• Horizontaal verbinden, door aandacht voor lokale netwerken
• Verticaal verbinden, door verantwoordelijkheid te nemen voor de nationale opgaven
• Hoger maatschappelijk rendement, door voldoende afstand van de dagelijkse aansturing (toezichtvisie)

Leden VTW Denktank toekomst toezicht
De VTW dankt hierbij de leden van de VTW Denktank voor hun inzet en het inbrengen van hun expertise. De Denktank is inhoudelijk ondersteund door het bureau Circusvis. De VTW dankt Jeroen Frissen en Derk Windhausen voor hun werkzaamheden en het opstellen van de notitie.

De VTW-denktank bestaat naast Jacobine Geel uit: Patrick Kenis (Tilburg University); Jantine Kriens (RvC Vestia en RLI) ; Martin van Rijn (voorzitter Aedes) ; Erik Dannenberg (voorzitter Divosa) ; Chris Kuijpers (DG ministerie BZK) ; Bharti Girjasing (Blikverruimers) ; Anna Oosterhuis (Heijmans) ; Robert de Heer (Habitask / Raderwerk) ; Esmé Wiegman (directeur Valente, vereniging daklozenopvang) ; Carlo Vankan (wethouder Valkenburg, VNG, commissie Ruimte, Wonen, mobiliteit) ; Sylvo Gaastra (Woonbond) ; Anouk Corel (Platform 31) ; Anne Jo Visser (directeur AFWC en commissaris Dunavie); Bert Krikke (VTW bestuurslid); Hans Ton (directeur Wonen BZK) en Albert Kerssies (directeur VTW).