Net als in de rest van het land is op het eiland Goeree Overflakkee in Zuid-Holland de toenemende vergrijzing een bron van zorg. Een campagne moet bewoners verleiden om op tijd na te denken over hun toekomst. Een lastig dilemma, ook voor de RvC van Oost West Wonen, is dat er te weinig seniorenwoningen zijn.
Ambassadeur Hans Bechtum van de campagne De Goede Nieuwe Tijd op het eiland Goeree Overflakkee gaf zelf het goede voorbeeld. Al op zijn 55ste dachten hij en zijn vrouw na over hoe ze samen oud wilden worden.
Bechtum, huurder van Oost West Wonen en lid van huurdersvereniging Goedereede, verhuisde 15 jaar later naar een woning voor senioren in een ander dorp, vlakbij zorgvoorzieningen en de zee. Zijn vrouw had er eerst moeite mee om 7 kilometer verderop opnieuw te beginnen. ‘Maar we zijn blij dat we de stap hebben gezet.’
De toenemende vergrijzing en de zorg die steeds meer onder druk staat, vragen net als in de rest van het land om een oplossing. Op het eiland Goeree Overflakkee – met ruim 50.000 inwoners – hebben partners in wonen, zorg en welzijn samen met de gemeente de handen ineengeslagen om bewoners beter te kunnen ondersteunen. Onderdeel van de samenwerking is de campagne De Goede Nieuwe Tijd: ambassadeurs verleiden hun eilandgenoten om op tijd na te denken over hun toekomst en waar mogelijk zelf de regie te pakken.
Marleen van de Kamp, directeur-bestuurder van corporatie Oost West Wonen, vindt de samenwerking in de keten wonen, zorg en welzijn een goede zaak. In 2050 is een kwart van de bewoners op het eiland 65 jaar of ouder. Niet alleen huurders worden ouder en hebben vaak meer zorg nodig. De vergrijzing raakt iedereen: buren, familieleden, vrijwilligers, mantelzorgers, professionals.
| De campagne De Goede Nieuwe Tijd is onderdeel van het programma Toekomstbestendig leven op het eiland Goeree Overflakkee. |
Daarom is de gezamenlijke campagne op álle 55-plussers gericht. ‘Als we iets geleerd hebben, is dat de wereld niet maakbaar is. Daarnaast: niet iedereen wil hetzelfde. Je moet goed luisteren naar de behoefte van mensen. Wat willen zij en wat kunnen zij doen om zich goed voor te bereiden op hun toekomst?’, licht Van de Kamp toe.
Een andere manier om wensen van bewoners in kaart te brengen, is om data te verzamelen, bijvoorbeeld door inwoners zelf vragen te stellen over de voorzieningen en leefbaarheid in hun buurt. Het eerste experiment, in de kern Oude-Tonge, staat volgens Van de Kamp nog in de kinderschoenen. ‘We hopen met data betere voorspellingen te doen. Hoe kunnen we de zorg voor ouderen in onze lokale gemeenschap zo goed mogelijk organiseren? Wat is daarvoor nodig? Dat zijn de kernvragen.’
Het tekort aan woningen voor senioren is, net als in de rest van Nederland, een groot probleem. Dat erkent ook bestuurder Van de Kamp. ‘De doorstroming hapert. Komende jaren bouwen we er als woningcorporatie seniorenwoningen bij, binnen nu en een jaar hopen we er 75 te bouwen. Maar niet iedere oudere kan naar een woning voor senioren verhuizen.’
‘Het gaat echter niet alleen om huisvesting. Goede zorg in de buurt, en een prettige wijk zijn net zo belangrijk. Met aanpassingen in een woning, met de WMO én met zorgvoorzieningen in de buurt kunnen ouderen ook langer zelfstandig blijven wonen. Juist daarom is die samenwerking met partners in zorg en welzijn zo belangrijk.’
RvC-lid Wim Nattekaas van Oost West Wonen ziet het tekort aan woningen voor senioren ook als een dilemma. De RvC daagt het bestuur uit om de kansen voor meer woningbouw voor álle doelgroepen te benutten. Zo hoopt hij dat bouwen aan de randen van de kernen in het groen niet langer taboe blijft, al zijn die locaties – verder weg van de voorzieningen – niet altijd geschikt voor seniorenwoningen.
Daarnaast vindt het RvC-lid dat Oost West Wonen best meer risico mag nemen en de grenzen van de financiële ratio’s van Aw en WSW meer mag opzoeken. ‘Aw en WSW moeten die ratio’s ook bijstellen. Als we niet denken in kansen, komt er te weinig van de grond. We moeten alles doen om meer te bouwen.’
| Er is een videoverslag gemaakt van de regionale VTW-bijeenkomst over dit thema bij corporatie Oost West Wonen op 27 september 2023 in Zuid-Holland. Bekijk hier het videoverslag. |
De RvC-leden van Oost West Wonen hebben een groot netwerk op het eiland. Ze luisteren goed naar de huurders én alle inwoners van het eiland. Zo voeren zij gesprekken met de huurdersorganisaties én de ledenraad van Oost West Wonen. De campagne De Nieuwe Goede Tijd vindt Nattekaas een goed initiatief.
‘Natuurlijk horen we ook geluiden dat er te weinig woningen voor senioren zijn, dat het niet opschiet. Moet je de campagne dan niet doen? Ik vind het belangrijk dat iedereen op tijd nadenkt over de toekomst. We moeten wél het eerlijke verhaal vertellen. En wij moeten ons uiterste best doen om ervoor te zorgen dat die woningen er wél komen.’
Hans Bechtum, die op veel plekken en evenementen als ambassadeur optreedt, erkent dat hij en zijn vrouw geluk hebben gehad met hun seniorenwoning. In de gesprekken met bewoners benadrukt hij dat zij zich tóch moeten inschrijven voor een seniorenwoning, ook al zijn er niet genoeg beschikbaar. ‘We geven hiermee samen een belangrijk signaal af. Aan de corporatie, aan de gemeente. Als blijkt dat de behoefte aan seniorenwoningen groot is, moeten we dat in de gezamenlijke prestatieafspraken hard maken.’
Volgens programmamanager Marlies de Kraauw van Toekomstbestendig leven helpt het dat de ambassadeurs in hetzelfde schuitje zitten als de andere inwoners op het eiland: ‘De ambassadeurs vertellen verhalen die anderen herkennen. Ze zijn het gezicht van de campagne en worden zelfs op straat aangesproken. Zo komt het gesprek over ouder worden op gang.’
‘Al blijft het lastig om gedrag van mensen te veranderen. Voor ons is het een leerproces: hoe kunnen we ons met alle partners het beste voorbereiden op de toekomst? Wat vinden de bewoners? Niet alleen over hun eigen toekomst, maar ook over de toekomst van de gemeenschap? We weten niet waar we eindigen, maar de inbreng van de bewoners is onmisbaar.’
Een groot deel van de bewoners van sociale huurwoningen is ouder dan 65 jaar. Het vraagt om gerichte aanpassingen van woningen, zorgvastgoed en waar nodig ondersteuning. Daarbij draait het om goede samenwerking met zorgverleners.
Dit artikel heeft VTW geschreven voor het Aedes Magazine.
Tekst: Lisette Vos, illustratie: Curve
Lees de Aedes-visie op ouderenhuisvesting op Aedes.nl.