Woensdag 11 september 2013 heeft de Commissie Behoorlijk Bestuur - onder voorzitterschap van Femke Halsema – het advies ’Een lastig gesprek’ (link naar rapport) uitgebracht. De door minister Kamp (Economische Zaken) ingestelde commissie had als opdracht een gedragscode op te stellen voor bestuurders en toezichthouders in de semipublieke sector, teneinde het vertrouwen van burgers in bestuurders en toezichthouders te herstellen. Dit mede naar aanleiding van wanbestuur en zelfverrijking bij woningcorporatie Vestia en scholenkoepel Amarantis.
Gedragscode geen oplossing
De commissie meent dat er geen bezweringsformule kan worden gevonden in een nieuwe lijst met regels en voorschriften voor semipublieke bestuurders en toezichthouders. Wel analyseert de commissie de achtergronden van onwenselijk gedrag en de context waarin dit optreedt. Haar conclusie: er zitten weeffouten in de (politiek-)bestuurlijke ordening, in de sturingsmechanismen en de verantwoordelijkheidsverdeling van de semipublieke sector die een bron vormen voor immoreel gedrag van bestuurders en toezichthouders. De commissie vindt voorts dat bestuurders en belanghebbenden een ‘lastig gesprek’ moeten aangaan over gedrag. Ook doet de Commissie een aantal concrete aanbevelingen.
Aanbevelingen over open bestuurscultuur en het herstel van weeffouten
De commissie stelt dat een open bestuurscultuur moet ontstaan waarin over behoorlijk gedrag met elkaar wordt gepraat en dat de door haar geconstateerde weeffouten moeten worden hersteld. De politiek moet opnieuw vastleggen wat het publieke belang precies is van de semi-publieke instellingen en dit waarborgen en behartigen. Even belangrijk is volgens de Commissie de wijze van de controle van de uitvoering. De dominante meetbare, kwantitatieve resultaten zijn gevoelig voor perverse prikkels, zeker als niet tegelijkertijd kwalitatieve doelen zijn geformuleerd. Tot slot moet het interne en externe toezicht worden verbeterd. De politiek dient zich te buigen over de invulling van de ministeriële verantwoordelijkheid en binnen de semipublieke instellingen moet de RvC een hogere status krijgen, door van leden meer tijd te vragen en ze meer te betalen.
Reactie VTW
De VTW deelt de mening van de Commissie dat weer een nieuwe gedragscode niet de oplossing is. Overigens is de bestaande Governancecode van VTW en Aedes – die momenteel verder wordt aangescherpt – toereikend voor de corporatiesector. De aanbevelingen van de commissie aan de semipublieke sector sluiten daarmee aan op wat de VTW al doet en op de recente aanbevelingen van de VTW-commissie Winter. Zo zijn VTW en Aedes bezig met een systeem van verplichte permanente educatie voor bestuurders en toezichthouders. Tevens heeft de VTW met de campagne "De aanspreekbare commissaris" reeds initiatief genomen om de publieke moraal waar de commissie Halsema over spreekt, in te bedden in het werk van de interne toezichthouder. De adviezen van de commissie sterkt de VTW in haar overtuiging dat zij op de goede weg zit.
Lees de notitie 'Vertrouwen verloren' van de toezichthouderverenigingen NVTZ, VTOI, VTW en NVTK
VTW & NVTZ Interactieve online dialoogsessie ‘Hoeder van de dialoog’