Deze week in het nieuwsoverzicht onder andere: Kamer stemt in met afgezwakte herziening Huisvestingswet, Kamer wil geen uitstel boetemodel slechte energielabels, Kamervragen over corporatiebestuurders met eigen vastgoed, brede herziening woningmarkt op tafel bij herziening toeslagenstelsel, kabinet maant Kamer tot spoed met vereenvoudiging huurtoeslag, De Jonge ziet mogelijkheden in transformatie vakantieparken naar woonwijken, De Jonge wil beter zicht op huisvesting ouderen, De Jonge onderzoekt herziening toezicht op energielabels, De Jonge verwacht voldoende animo voor subsidie intergenerationeel wonen, geen verrassingen bij stemmingen moties ruimtelijke ordening, PvdA-motie energiearmoede met algemene stemmen aangenomen, Kamercommissie wil actualisatie planningsbrief BZK, Van der Wal praat Kamer bij over stikstof, Wet woonplaatsbeginsel beschermd wonen jaar uitgesteld, De Jonge steggelt met overheden over oplopende kosten Omgevingswet, De Jonge beantwoordt vragen over Wet kwaliteitsborging voor het bouwen, groot onderzoek Volkskrant naar kansenkloof woningmarkt, Canadees vastgoedfonds verkoopt 6.900 appartementen, CBS: Meer flexwoningen, maar achterstand op doelstellingen, Independer: veel woningen vanaf 2030 onverhuurbaar, zorgen over haalbaarheid doelstellingen betaalbaarheid.
Zoals vorige week al gemeld moest minister De Jonge afgelopen week bij de stemmingen een afzwakking van zijn wetsvoorstel over de toewijzing van woningen aanvaarden. Een meerderheid steunde het amendement (11) om bestaande koop uit te zonderen, terwijl De Jonge een week eerder tijdens het debat zich hiertegen nog fel had uitgesproken. Het wetsvoorstel werd afgezwakt wel aangenomen. Dat betekent dat gemeenten meer mogelijkheden krijgen om in geval van schaarste toewijzingsregels in te stellen voor nieuwbouw en huur. Maximaal de helft van deze woningen mag dan worden toegewezen aan eigen inwoners of mensen met cruciale beroepen of binding met de gemeente.
Verder werd een motie aangenomen van de SP om het systeem van passend toewijzen tegen het licht te houden. Deze motie was ontraden door De Jonge.
Ingediende moties, inclusief oordeel kabinet:
Aangenomen
Ingediende amendementen, inclusief oordeel kabinet:
Aangenomen
Verworpen
Relevante documenten:
Bij de stemmingen over de moties die werden ingediend tijdens het tweeminutendebat Staat van de Volkshuisvesting won De Jonge wel van de VVD. De motie (1061) om het boetemodel voor slechte labels in het woningswaarderingsstelsel later in te laten gaan werd verworpen. Overigens werd een door De Jonge ontraden motie van D66 (1063) over de toewijzing van kant-en-klare woningen aan jongeren uit de betreffende gemeenten wel aangenomen.
Ingediende moties, inclusief oordeel kabinet:
Aangenomen
Verworpen
Aangehouden
Relevante documenten:
Diverse partijen hebben afgelopen week Kamervragen gesteld naar aanleiding van berichten dat corporatiebazen zelf zouden investeren in vastgoed. Aedes scherpt daarom de integriteitscode voor bestuurders en commissarissen van woningcorporaties aan. De Autoriteit Woningcorporaties heeft een onderzoek ingesteld. Zo vragen CDA en DENK: "Deelt u de mening dat de genoemde praktijken de integriteit van de corporatiesector schaden en het daarom van cruciaal belang is om zo spoedig mogelijk met aangescherpte regelgeving en aanpassingen van het toezichtkader te komen? [..] Heeft de regelgeving voldoende sanctionerende maatregelen wat u betreft, mede gezien deze recente berichtgeving?", zo valt te lezen.
In de tussenrapportage van de herziening van het toeslagenstelsel worden diverse opties gegeven die als vervanging van de huurtoeslag kunnen dienen. Allemaal hebben ze voor- en nadelen en de verwachting is dat het nog wel even zal duren voordat hierover besloten zal worden. Een van de opties is om naar een brede herziening van de woningmarkt te kijken, dus inclusief de koopmarkt. "Met dit toekomstbeeld worden huren en kopen gelijk behandeld en wordt het aantal regelingen waar huishoudens voor in aanmerking kunnen komen, zoveel mogelijk beperkt. Dit maakt het systeem begrijpelijker en kan niet-gebruik terugdringen", zo valt te lezen. "Nadelen zijn dat dit een grote woningmarktherziening betreft, en dus lange termijnvisie vergt, en de implementatie ervan meerdere kabinetsperiodes vergt. Afhankelijk van de inzet van budget, leidt deze optie mogelijk tot een grote herverdelingsoperatie waarbij sprake zal zijn van grote spreiding van inkomenseffecten." Daarnaast wordt ook gekeken naar huurmatiging door corporaties en particuliere sector en een gedifferentieerd systeem voor corporaties en particuliere sector.
Minister De Jonge roept de Tweede Kamer met klem op om haast te maken met het wetsvoorstel Vereenvoudiging van de huurtoeslag. Volgens de minister is snelle parlementaire goedkeuring nodig om de wijzigingen per 1 januari 2024 in te laten gaan. Nu de Kamer de behandeling over het zomerreces heen wil tillen wordt dat zeer krap.
"Vooral het afschaffen van de maximum huurgrenzen als voorwaarde voor huurtoeslag vergt veel tijd. De wendbaarheid om later in het jaar nog wijzigingen in deze rekenregels toe te voegen, of om wijzigingen ongedaan te maken, wordt naarmate het jaar vordert beperkter. Het risico op onder andere fouten in de ICT-systemen en daarmee fouten in de beschikkingen neemt dan toe", schrijft de minister.
"Zoals u weet leidt het wetsvoorstel tot positieve en negatieve inkomenseffecten. Huidige huurtoeslagontvangers gaan er gemiddeld €10 op achteruit vanwege het niet meer subsidiëren van servicekosten en een verhoging van de eigen bijdrage met €4. Maar er is ook een grote groep die voor het eerst huurtoeslag gaat ontvangen of die meer huurtoeslag gaat ontvangen."
Minister De Jonge noemt het transformeren van vakantiewoningen naar reguliere woningen een 'aantrekkelijke optie', maar geeft wel aan dat er altijd sprake is van maatwerk. Dat valt op te maken uit de Kamerbrief over de vervolgaanpak vakantieparken. Uit een inventarisatie blijkt dat er ongeveer zestig parken zijn die in aanmerking komen voor een transformatie.
"Voor sommige niet-vitale parken is de transformatie naar wonen de meest logische en haalbare bestemming. In de meeste gevallen zal het daarbij gaan om het legaliseren van situaties waar al gewoond wordt. Daarnaast kan de transformatie van niet-vitale vakantieparken nieuwe (flex-)woningen opleveren voor de krappe woningmarkt", schrijft De Jonge.
Om beter zicht te krijgen op het potentieel wil de minister de registratie en monitoring van vakantieparken verbeteren. Hij erkent dat dit complex is en wil daarom overheden hierbij ondersteunen. Ook wil hij een bestuurlijk aanjager aanstellen voor de brede agenda met betrekking tot vakantieparken.
Komende tijd wil hij met provincies in gesprek over concrete doelen met betrekking tot de transformatie. "Daarbij wordt aangesloten bij afspraken die over vakantieparken zijn gemaakt in de regionale woondeals. Het Rijk kan bij lokale en provinciale aanpakken faciliterend zijn, door bijvoorbeeld het opzetten van een monitoringssysteem, te kijken of knelpunten in wet- en regelgeving kunnen worden aangepakt, en het delen van kennis en ervaringen", aldus De Jonge.
Het kabinet heeft de Kamer bijgepraat over de voortgang van het programma Wonen en zorg voor ouderen. Een belangrijk zorgpunt is dat sommige gemeenten nog geen beleid hebben voor het passend laten wonen van inwoners en om doorstroming te bevorderen. Een toolkit van Platform31 wordt momenteel ontwikkeld om gemeenten hierbij te helpen. Ook wil De Jonge beter inzicht krijgen in de motivatie voor ouderen om te verhuizen. De uitkomsten van dit onderzoek wil hij gebruiken om de communicatiecampagne te verbeteren en om gemeenten, ontwikkelaars en corporaties een handreiking te kunnen bieden in hun doorstromingsbeleid.
Daarnaast werkt De Jonge aan een convenant met de bancaire sector. "Dit financieel actieplan ziet toe op beter financieel inzicht geven aan ouderen, verbeteren van hypotheekadvies voor ouderen en het vergroten van bekendheid en standaardisatie van product- en acceptatievoorwaarden", aldus de minister, die deze convenant nog dit jaar wil realiseren.
Verder laat hij weten te werken aan een monitor ouderenhuisvesting. Een eerste versie moet in het eerste kwartaal van volgend jaar gereed zijn. Bij de brief worden wel de belangrijkste aanbevelingen van de Monitor Ouderenhuisvesting van ABF gedeeld.
In de brief wordt verder ingegaan op de resultaten van diverse stimuleringsregelingen, waaronder een voor ontmoetingsruimten in wooncomplexen voor senioren. Ook wordt een onderbouwing gegeven van de doelstelling van 290.000 extra seniorenwoningen in 2030.
Minister De Jonge onderzoekt hoe het publiekrechtelijk toezicht in het stelsel van energielabels kan worden ingesteld. Dat laat hij weten in een Kamerbrief over de kwaliteit van energielabels. "Daarbij zal worden bezien welke rollen, taken en verantwoordelijkheden zodanig in wet- en regelgeving kunnen worden vormgegeven dat daarmee gericht toegezien kan worden op de kwaliteit van de afgegeven energielabels en zal worden bezien welke handhavingsinstrumenten kunnen worden ingezet om de kwaliteit te waarborgen", schrijft hij.
Momenteel bekijkt hij wat de gevolgen en effecten zijn van de mogelijke opties. Eind dit jaar wil hij de Kamer hierover nader informeren. Aanleiding is de beperkte mogelijkheid die er nu is om compensatie te eisen als labels niet blijken te kloppen.
Verder blijkt uit onderzoek dat "de commerciële prijs en concurrentie in de markt op gespannen voet staan met de kwaliteit en de toegenomen economische waarde van het energielabel". Volgens de onderzoekers zou in brede zin gekeken moeten worden naar de kwaliteit van publiek-privaat georganiseerd certificeringsstelsels. "Zorg voor een strakke en zuivere inrichting van de governance. Maak de rollen en taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden expliciet helder", zo wordt aanbevolen. De Jonge werkt daarom aan een voorstel om het stelsel te verbeteren.
Tot slot laat de minister weten meer tijd nodig te hebben om het afschrift van het label voor huurders beschikbaar te krijgen. Eerder liet hij weten dat dit per 1 juli mogelijk zou moeten zijn.
Minister De Jonge verwacht dat er voldoende animo is voor de Subsidieregeling intergenerationeel wonen. Dat valt op te maken uit het schriftelijk overleg na kritische vragen vanuit de Kamer. "Er zijn mooie voorbeelden waar jongeren ervoor kiezen om tegen een gereduceerde huur in een woonvorm gericht op ouderen te wonen. Van bestaande initiatieven begrijp ik dat er meer dan voldoende jongeren zijn die open staan voor deze vorm van wonen", aldus de minister. De minister erkent dat er wel een risico is op fraude, maar hij noemt dit risico acceptabel.
Bij de stemmingen naar aanleiding van het tweeminutendebat Ruimtelijke ordening zaten geen verrassingen. Alle moties die oordeel Kamer kregen werden aangenomen. De motie die was ontraden werd verworpen.
Ingediende moties, inclusief oordeel kabinet:
Aangenomen
Verworpen
De PvdA-motie (1264) die de regering "om ervoor te zorgen dat huishoudens in energiearmoede geen negatieve gevolgen ondervinden van de aanpassing van de energiebelasting, dan wel hen hiervoor te compenseren" werd afgelopen week door de hele Kamer aangenomen. De motie werd ingediend tijdens het debat over het klimaatpakket.
De Kamercommissie BZK wil van het ministerie een herziene planningsbrief. Normaalgesproken wordt zo'n brief één keer per jaar verstuurd, zodat de Kamer weet wanneer Kamerbrieven, onderzoeken en wetgeving te verwachten zijn. Bij de procedurevergadering vroeg de commissie afgelopen week een geactualiseerde versie, te ontvangen uiterlijk 7 september. Verder wordt de minister gevraagd de Kamer te informeren over de langjarige inzet van middelen voor het Nationale Programma Leefbaarheid en Veiligheid. Ook heeft de commissie besloten een rondetafelgesprek te organiseren over verduurzaming van de woningvoorraad en de aanpak van energiearmoede.
Het kabinet heeft de Kamer bijgepraat over de stand van zaken met betrekking tot stikstof, waaronder over de maatregelen voor de bouw. Zo probeert het kabinet schone bouwprocessen te stimuleren via het programma Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB). Na de zomer wil het kabinet met de sector een convenant ondertekenen. Ook wordt gewerkt aan administratieve lastenverlichting voor initiatiefnemers van bouwprojecten en medeoverheden. Het kabinet hoopt eind dit jaar meer zicht te hebben op mogelijkheden (waaronder een voortoets) om de uitstoot van woningbouwprojecten beter in kaart te brengen. "Het doel is dat initiatiefnemers zo snel kunnen beoordelen of hun project al dan niet vergunningplichtig is. Juridische houdbaarheid is leidend in de uitwerking van een dergelijke generieke voortoets", aldus minister Van der Wal.
Het kabinet stelt de invoering van het wetsvoorstel Wijziging van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 in verband met de invoering van het woonplaatsbeginsel voor beschermd wonen met een jaar uit. Dat heeft staatssecretaris Van Ooijen afgelopen week laten weten. "De voorgenomen invoeringsdatum van het woonplaatsbeginsel en gelijktijdig van het nieuwe objectieve verdeelmodel voor beschermd wonen was 1 januari 2024. Zowel het rijk als de VNG hebben geconstateerd dat dit tijdpad – gelet op de fase van parlementaire behandeling waarin het wetsvoorstel zich nu bevindt - te krap is gebleken. Nieuwe streefdatum voor de invoering van het woonplaatsbeginsel en het nieuwe verdeelmodel wordt 1 januari 2025", schrijft hij.
Verder geeft de staatssecretaris een update over de voortgang van het Nationaal Actieplan Dakloosheid. Volgens hem zijn gemeenten met onder andere corporaties druk met het opstellen van regionale plannen. Om de voortgang te monitoren wordt een dashboard opgesteld dat na de zomer beschikbaar komt voor de centrumgemeenten. Eind 2023 verwacht Van Ooijen meer te kunnen zeggen over de voortgang van het actieplan.
De invoering van de Omgevingswet per 1 januari 2024 staat niet ter discussie. Dat is de boodschap van minister De Jonge in zijn voortgangsbrief. Wel worden er volgens hem intensieve gesprekken gevoerd over de oplopende kosten. "De gesprekken gaan in hoofdzaak over de financiële verdeelsleutel voor het beheer. Gezamenlijke inzet is om een meerjarige financieel stabiele situatie te creëren, en daarmee over een langere periode rust en ruimte te bieden voor een goede implementatie van het stelsel en de ontwikkeling van de landelijke voorziening DSO. Deze gesprekken voeren wij tegen de achtergrond van het gewijzigde financiële beeld als gevolg van het uitstel. Alle partijen streven er naar de gesprekken zorgvuldig te voeren en de afspraken over de meerjarige financiën in het najaar af te ronden", aldus De Jonge.
In een schriftelijk overleg met de Eerste Kamer heeft minister De Jonge toegelicht waarom de inwerktreding van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) in zijn ogen tegelijkertijd moet ingaan met de Omgevingswet.
De Volkskrant publiceerde afgelopen weekend een groot onderzoek naar de kansenkloof op de woningmarkt. Bij het CBS werd van alle 35-jarigen in Nederland (geanonimiseerd) gevraagd of zij kopers of huurders zijn, wat hun vermogen is én hoeveel hun ouders in hun jeugd verdienden en hoeveel vermogen zij hadden in het jaar dat de kinderen 25 werden. "Kinderen van rijkere ouders kopen vaker een huis, dat huis is gemiddeld een stuk groter, en zij bouwen zelf meer vermogen op. In wat voor gezin iemand opgroeit is van groot belang voor de kansen op de woningmarkt. Een jubelton helpt, maar ook nakomelingen van goed verdienende ouders zonder schenking doen het beter op de woningmarkt. Opvallend, dit geldt niet overal. In sommige regio’s bemachtigen vrijwel alle dertigers die daar opgroeien, van arm tot rijk, een koophuis", zo valt te lezen.
In de media was afgelopen week veel aandacht voor een Canadees vastgoedfonds dat besloot om 6.900 appartementen in de verkoop te gooien. Het wordt gezien als een nieuw signaal dat beleggers zich terugtrekken van de markt. In FD wordt het ongunstige beleid als een van de redenen genoemd. "De rentesituatie is nu ongunstig, de regulering in Nederland heeft het moeilijker gemaakt voor ons en belastingmaatregelen hebben Nederland ook minder aantrekkelijk gemaakt", zegt ceo Mark Kenney van de verkopende belegger European Residential Reit (Eres) in gesprek met het FD.
Het realiseren van flexwoningen zit in de lift, becijferde het CBS afgelopen week. Maar toch blijven de cijfers ver achter bij de doelstellingen. In Trouw was hier afgelopen week aandacht voor. Er wordt onder andere gewezen op een casus in Venray waar het besluit over de plaatsing is uitgesteld vanwege verzet onder de bewoners. Eerder erkende minister De Jonge al dat de praktijk weerbarstig blijkt.
Veel woningen dreigen vanaf 2030 onverhuurbaar te worden. Daarover schreef AD naar aanleiding van onderzoek door Independer. Vanaf dat jaar mogen geen woningen met slechte labels worden verhuurd en volgens Inpender zijn er momenteel nog ruim 700.000 van dergelijke woningen. Daarnaast is het bij vier op de tien woningen onduidelijk hoe zuinig ze zijn.
Uit onderzoek van bouwkostenbureau BDB blijkt dat de bouwkosten dusdanig oplopen dat de wens van tweederde betaalbaar dit jaar al in gevaar komt. Dat schrijft Vastgoedmarkt. BDB vraagt zich daarom af of de traditionele eengezinswoning nog wel toekomstbestendig is.
Het politiek nieuwsoverzicht wordt gemaakt door de VTW in samenwerking met 1848.nl