In het politiek nieuwsoverzicht van deze week: kabinet presenteert de stikstofmaatregelen en reageert op Porthos-uitspraak; woningbouw aan banden in het kader van water en bodem - of toch niet?; 40 procent nieuwbouw moet geschikt zijn voor ouderen; begin december komt het plan voor herziening van het woningwaarderingsstelsel; kritiek op wijziging Huisvestingswet rond 'lokale binding'; en minister wil moratorium op huisuitzettingen.
Stikstof en Porthos
Het kabinet kwam afgelopen vrijdag, 25 november, met een nieuw pakket om de stikstofcrisis op te lossen en de dreigende bouwstop als gevolg van de Porthos-uitspraak te voorkomen. In de Kamerbrief valt te lezen dat het in de eerste instantie van belang blijft om de stikstofdepositie naar beneden te krijgen. Hiervoor moeten komend jaar 2.000 tot 3.000 piekbelasters stoppen. Hiervoor wordt een riante opkoopregeling opgesteld. Mocht dit niet voldoende zijn dan zal vanaf 2024 een verplichtend instrumentarium in werking treden. De voorbereidingen hiervoor worden in de zomer al gestart. De ruimte die hierdoor beschikbaar komt kan onder andere worden gebruikt voor woningbouw.
Daarnaast is van belang dat het Rijk de regie over de stikstofhandel naar zich toe trekt. Zo krijgt de overheid een eerste recht op koop. Hiermee wordt concurrentie tussen Rijk, medeoverheden en particulieren voorkomen. Ook moet ruimte uit een microdepositiebank beschikbaar komen voor projecten met een relatief lage natuurbelasting, zoals woningbouw.
Ook wil het kabinet de administratieve lastendruk verminderen om te voorkomen dat de verplichte ecologische toets teveel vertraging oplevert. "Het doel hiervan is om snel inzicht te verschaffen in de vraag of voor een activiteit geen vergunningplicht geldt. Het doel is om gedetailleerde berekeningen zo te vertalen naar concrete activiteiten, zoals de omvang van een woningbouwproject en de mate van duurzaamheid van het gebruikte bouwmaterieel", zo valt te lezen.
"Dit vermindert de rekenlast voor initiatiefnemers. Voor marktpartijen maakt dit snel inzichtelijk of berekeningen nodig zijn. Het kabinet trekt hierin op met experts, medeoverheden en maatschappelijke partners. [...] Het kabinet streeft ernaar om in het eerste kwartaal van 2023 hierover aan initiatiefnemers duidelijkheid te verschaffen". Voor de langere termijn wil het kabinet toestemmingverlening vereenvoudigen.
Verder kondigt minister Van der Wal aan dat er 400 miljoen euro beschikbaar komt voor Schoon en Emissieloos Bouwen. Hiermee moet de bouw versneld kunnen worden verduurzaamd. In het kader van het Nationaal Programma Landelijk Gebied laat het kabinet weten in juli de plannen te willen hebben van de provincies met betrekking tot stikstof, natuur, water en klimaat.
Volgende week debatteert de Kamer over de stikstofplannen bij het debat over de begroting LNV.
Woningbouw aan banden in het kader van Water en Bodem
Het kabinet gaat restricties opleggen aan de bouw van nieuwe woningen in het kader van de richtlijnen rondom water en bodem. Zo moeten de laagste polders beschikbaar blijven voor waterberging. Ook wordt kritisch gekeken naar gebieden rond dijken en kust, omdat deze versterkt moeten kunnen worden. Om bodemdaling tegen te gaan wil het kabinet daarnaast in sommige gebieden het waterpeil verhogen. Omdat deze grond dan moeilijker door de agrarische sector kan worden gebruikt zal dit mogelijk ook weer voor conflict zorgen. Ook wordt in de brief aangekondigd dat huishoudens verplicht worden om water te besparen.
Volgens minister Harbers is het niet per se nodig om alle nieuwbouwwoningen boven NAP te bouwen. Dat zei hij tijdens het wetgevingsoverleg Water. Het kabinet werkt momenteel aan een maatlat klimaatadaptatief bouwen. Een belangrijk onderdeel hiervan is de vraag of de woningbouwambitie op sommige plekken wel duurzaam haalbaar is, bijvoorbeeld door de stijging van de zeespiegel.
"Beide opgaven zijn er. We hebben de opgave om 900.000 nieuwe woningen te bouwen in Nederland en dat te doen op een manier waarbij water en bodem sturend zijn. Dat moeten we een van de uitgangspunten maken. Ik denk ook dat dat gewoon samen gaat. Minister De Jonge heeft de indicatieve verdeling gedaan van de woningen over het land, samen met de provincies. Een aantal van die woningbouwprojecten zijn al behoorlijk uitgekristalliseerd. We komen in het beleid voor water en bodem sturend ook met een keuze voor wanneer het zo ver is dat we dit nog doen. Maar we zitten daar heel scherp in," aldus Harbers.
"Het betekent voor veel van die woningen ook dat we van meet af aan, bij de planvorming en bij het maken van bestemmingsplannen, rekening houden met de uitgangspunten van water en bodem sturend. Ik denk ook dat dat kan. Er is eerder in het debat al op gewezen dat een aanzienlijk deel van Nederland is gebouwd onder NAP. We hebben daar ook ervaring mee. We hebben ook ervaring met het bouwen onder NAP maar toch klimaatadaptief. Dit zijn wel uitgangspunten die ook meegenomen moeten worden bij de nieuwe plannen voor woningen. Het is soms ook nog wel een beetje contra-intuïtief, hoor. Het niet zo dat in de diepe polders helemaal niets kan, maar het betekent dat je goed rekening moet houden met het feit dat daar water omheen zit."
Ouderen
Het kabinet wil dat van de woningbouwambitie van 900.000 in 2030 er 290.000 geschikt zijn voor ouderen. Hiervan moeten er weer 170.000 onder de categorie 'nultredenwoning' vallen en is het plan om 80.000 'knarrenhofjes' (geclusterde woonvormen waarbij ouderen elkaar makkelijk kunnen ontmoeten) en 40.000 woningen met verpleegzorg aan huis te bouwen. Dat valt op te maken uit het Programma Wonen en zorg voor ouderen. Ook komt er aandacht voor informatievoorziening en ontzorging, zodat ouderen prettig kunnen wonen, maar ook kunnen doorstromen. Daarnaast is er ook aandacht voor de leefomgeving en komt er geld beschikbaar voor centrale ontmoetingsplaatsen.
Kamerbrief: programma Wonen en zorg voor ouderen
Persbericht: kabinet neemt regie op passende woonruimte voor ouderen
Woningwaarderingsstelsel
Minister De Jonge verwacht begin december met een voorstel te komen voor aanscherping van het woningwaarderingsstelsel (WWS). Dat laat hij weten in het schriftelijk overleg over het voorstel om de verhuurderheffing af te schaffen. "In mijn brief aan de Tweede Kamer van 21 oktober heb ik aangegeven dat ik de huurkorting voor slecht geïsoleerde woningen wil uitwerken door aanpassing van het woningwaarderingsstelsel (WWS) per 1 januari 2024", schrijft hij. "Daarin gaf ik mijn voorlopige beeld dat met het aanscherpen van het WWS de maximale huurprijs van een woning met energielabel G ongeveer € 50 per maand extra zou kunnen worden verlaagd ten opzichte van de huidige puntentelling (waarbij een woning met energielabel G 0 punten krijgt). Mijn streven is om begin december 2022 meer duidelijkheid te kunnen geven over de exacte vormgeving van de aanscherping van het WWS, parallel aan de aanpassing die ik wil doen in het WWS voor de regulering van het middensegment."
Kritiek op wijziging Huisvestingswet rond 'lokale binding'
In de Kamer is kritiek op het plan van minister De Jonge om gemeenten de mogelijkheid te bieden om de helft van de woningen toe te wijzen aan mensen met een lokale binding. Dat valt op te maken uit de ingediende vragen. "Waarom is er niet gewacht op de evaluatie van de door de vorige verantwoordelijke minister genomen stap naar 30%? Waarop baseert de regering dat dit niet voldoende was en hoe komt de regering aan het percentage van 50%? Heeft de regering goed genoeg onderzocht wat de invloed op de nationale woningmarkt zal zijn?" vraagt D66. De partij vreest bovendien dat de wet de vrijheid van mensen inperkt.
De PvdA ziet juist liever direct een hoger percentage dat toewijsbaar is. "Deze leden vinden het belangrijk om te voorkomen dat jongeren door beleggers weg worden gedrukt uit hun eigen dorp of stad. Daarom zijn zij van mening dat het maximum percentage (nu vastgesteld op 50%) van de huurwoningvoorraad, wat via het verlenen van voorrang op basis van economische, maatschappelijke of lokale binding aangewezen mag worden, hoger mag zijn."
GroenLinks wijst er daarnaast op dat binnen de 50 procent zowel de urgente zoekers vallen als de zoekers met lokale binding. "Volgens de gemeenten ontstaat door het wetsvoorstel het probleem dat het voorgestelde percentage van 50% fors onder druk komt te staan. Het kan naar verwachting niet meer gebruikt worden waar het eigenlijk voor bedoeld is: mensen met een lokale binding uit de eigen gemeente een kans geven om een woning te kopen of te huren. De kans is immers reëel dat de 50% opgaat aan het huisvesten van mensen met een urgentie, zeker in centrumgemeenten, met relatief meer daklozenopvang en stadsvernieuwing. Daarnaast ontstaat de perverse prikkel om zo min mogelijk urgentiegroepen aan te wijzen, waardoor kwetsbare groepen buiten te boot dreigen te vallen."
Minister wil moratorium op huisuitzettingen
Minister De Jonge wil dit jaar nog tot afspraken komen over een moratorium op uitzettingen en maatwerk als gevolg van de energiecrisis. Dat valt te lezen in de schuldenbrief van het kabinet. "De minister voor VRO laat mij desgevraagd weten dat hij hierover – ook conform de motie Beckerman en Grinwis - in gesprek is met partijen die eerder betrokken waren bij de afspraken om huisuitzettingen te voorkomen in coronatijd. Dat zijn VNG, Aedes, IVBN, Vastgoedbelang en Kences. De afspraken zijn destijds onderstreept door de Woonbond. De bestuurlijke afspraken kunnen gaan over het bieden van maatwerk bij betaalachterstanden, het treffen van betalingsregelingen, het actief wijzen op ondersteuning vanuit de bijzondere bijstand van gemeenten of het aanbieden van alternatieve (goedkopere) woonruimte. We streven ernaar dit jaar nog tot afspraken te komen."
---
Het politiek nieuwsoverzicht 'Actueel in de volkshuisvesting' op het gebied van belangenbehartiging wordt door de VTW gemaakt in samenwerking met 1848.nl. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Hans Geurts, senior beleidsmedewerker Public Affairs en Communicatie: h.geurts@vtw.nl // 06 46 87 99 28
Elf dilemma's naar aanleiding van de herijkte NPA 2025 - 2035