De crisis op de woningmarkt is te complex om daarvoor één oorzaak aan te wijzen, maar dat er te weinig beschikbare locaties zijn om voldoende woningen te bouwen, staat volgens CDA-kamerlid Erik Ronnes buiten kijf. Alleen in de stad bouwen biedt volgens hem onvoldoende soelaas. ‘We moeten ook locaties buiten de stad benutten.’
Tekst: Lisette Vos
De nood is hoog: er is een tekort van bijna 300.000 woningen dat op kan lopen tot 400.000. Bouwen, bouwen, bouwen is het devies. Volgens Ronnes moeten beschikbare bouwlocaties in kaart worden gebracht en moeten meer woningen worden gepland, omdat er altijd plannen niet doorgaan of worden uitgesteld. ‘We moeten meters maken.’
Ingrijpen
Ronnes wil met provincie en gemeenten samenwerken om snel meer woningen te kunnen bouwen. Eind januari riepen CDA, VVD en D66 de minister wel op om in te grijpen bij de bouwplannen op het voormalige vliegveld Valkensburg in de gemeente Katwijk. Daar speelt al vijftien jaar een discussie over de bouw van meer dan 5000 woningen. Ronnes: ‘Als overleg niets oplevert, moeten we doorpakken.’
 |
Op de locatie Rijnenburg – buiten de stad Utrecht – is ruimte voor 25.000 woningen, maar de provincie Utrecht wil de bouwplannen uitstellen tot 2040. ‘Dit plan moet juist hoge prioriteit hebben. In de stad Utrecht is de ruimte beperkt. Zelfs met Rijnenburg zijn we er nog lang niet.’
Corporaties spelen een belangrijke rol in de opgave om te bouwen, bouwen, bouwen. De bouw van sociale huurwoningen blijft echter achter: in 2018 zijn 13.000 woningen gebouwd, terwijl er genoeg geld was om de 22.000 geplande woningen te bouwen. Volgens Ronnes moeten corporaties dus ook kritisch naar hun eigen rol kijken. ‘Zij moeten een slag maken, bijvoorbeeld in de tijdige planning en goede voorbereiding van projecten.’
Onderzoek lastendruk
De toenemende lastendruk voor corporaties zet wél een rem op de investeringen, erkent Ronnes. Hij diende eind vorig jaar een motie in om te onderzoeken wat de gevolgen zijn van onder meer de Europese ATAD-richtlijn. In 2018 vroeg Ronnes al in een motie of corporaties voldoende financiele slagkracht hebben voor hun maatschappelijke opgaven. ‘De financiele positie van corporaties is niet te benijden.’ [Het ministerie laat op dit moment onderzoek doen op basis van de motie-Ronnes over de balans tussen de opgave en de middelen. De uitkomsten worden voor de zomer van 2020 gepresenteerd, red.]
Het kabinet heeft bij de begroting 2020 twee miljard beschikbaar gesteld voor de woningmarkt, onder meer om de lastendruk van corporaties – zoals Ronnes het stelt - enigszins te verzachten. De verhuurderheffing verdween echter niet van tafel. Die lijkt de langste tijd te hebben gehad: alleen de VVD is nog voorstander. Ronnes: ‘Dit is aan het nieuwe kabinet, want het huidige coalitieakkoord geeft daarvoor onvoldoende ruimte.’
Verduurzaming
Naast de bouwopgave vraagt de verduurzaming van sociale huurwoningen om forse investeringen. De kosten voor corporaties zouden veel hoger liggen dan in eerste instantie door het Planbureau voor de Leefomgeving was berekend, zo bleek vorige week. ‘Ik heb dit een jaar geleden al aangekaart. Nu lijkt het PBL de verschillen te bevestigen. De plannen zouden 30 tot 40 procent duurder uitvallen. We zullen de minister vragen wat dit betekent voor de energietransitie.’
Wensdroom
Gevraagd naar zijn wensdroom voor de woningmarkt, antwoordt Ronnes dat hij voldoende betaalbare woningen wil voor iedereen. Ook de leraar moet in de stad waar hij of zij werkt een woning kunnen vinden. De corporaties moeten meer ruimte krijgen om middenhuur te bouwen. Een andere wens is om de ruimte in Nederland beter te benutten: er zijn regio’s waar volop ruimte is en waar woningen wel betaalbaar zijn. De bereikbaarheid van de regio’s moet beter: met moderne vormen van vervoer. ‘Mensen moeten zelf de keuze kunnen maken waar ze willen wonen.’
Rol toezichthouders
En de rol van intern toezicht? Volgens Ronnes is het belangrijk dat toezichthouders goed in beeld hebben wat de maatschappelijke opgave van de corporatie is. ‘Welke vragen komen vanuit de samenleving? Wat is de financiële ruimte? En zijn de risico’s verantwoord? Dat spanningsveld levert dilemma’s op voor corporaties die toezichthouders op de agenda moeten zetten.’
Plenair debat
De Tweede Kamer heeft op woensdag 19 februari een plenair debat gevoerd over de woningnood. Ronnes is benieuwd naar het pakket van maatregelen van de minister om de crisis op de woningmarkt wél op te lossen. [Lees hier het verslag van de VTW over het debat]
Interviews Tweede Kamerleden
De VTW laat in een interviewserie Tweede Kamerleden aan het woord over onder meer de crisis in de volkshuisvesting. Dit is de tweede aflevering.
Aflevering 1: Daniel Koerhuis (VVD)
Elf dilemma's naar aanleiding van de herijkte NPA 2025 - 2035