De corporatiesector gaat een spannende tijd tegemoet, nu de verhuurderheffing wordt afgeschaft per 1 januari a.s. en corporaties moeten leveren. Tegelijkertijd hebben (toekomstige) huurders te maken met een rauwe werkelijkheid van torenhoge energieprijzen en tekort aan woningen. In deze context vierde de VTW op vrijdag 7 oktober tijdens het jubileumcongres in Fort Voordorp in Groenekan het 20-jarig bestaan. Met een terug- én vooruitblik.
Tekst: Lisette Vos
Vicevoorzitter Wouter de Jong trapte het jubileumcongres af: hij stelde dat de vereniging en leden trots kunnen zijn op de professionalisering van het toezicht in de afgelopen 20 jaar. ‘Dat hebben we samen voor elkaar gekregen.’
Terugblik jubileumtour
Samen met dagvoorzitter Jacobine Geel (VTW-lid en voorzitter VTW-denktank Toekomst toezicht) blikte De Jong terug op de zeven bijeenkomsten van de VTW jubileumtour. In het hele land - van Heerenveen tot Roermond – gingen leden met elkaar in gesprek over de maatschappelijke opgaven en de rol van het toezicht, ook in de toekomst. In het middagprogramma sprak een delegatie van de VTW in een bus met bestuurders, toezichthouders en belanghouders van de ontvangende corporatie.
Geel, RvC-voorzitter van Vivare, voerde zelf in Arnhem persoonlijke gesprekken met huurders in de bus. ‘Ze maken zich grote zorgen over energiearmoede, over inflatie, over betaalbaarheid. Ook blijkt dat huurders het lastig vinden om contact te leggen met de RvC. Dus een oproep: steek tijd in de belangen van de huurders. Daar doen we het tenslotte voor.’
Bekijk hieronder een impressie van het congres. De tekst gaat verder onder de video.
Rad van Fortuin
Het Rad van Fortuin was na de regionale bijeenkomsten meeverhuisd naar het podium in Fort Voordorp. De pijl bleef deze keer onder meer staan bij "Huurdersperspectief". Wouter de Jong wees naar de stoel van de toekomstige huurder in de zaal. Volgens de vicevoorzitter hebben huurders het zwaar, maar moeten corporaties ook oog hebben voor de belangen van de toekomstige huurders. Na een volgende draai aan het rad bleef de pijl staan bij "Relatie met de Aw", een thema dat tijdens de jubileumtour vaker aan de orde kwam. Deze keer was de Aw zelf aanwezig om te reageren. Vernon Daal: ‘We hebben een nieuw, ambitieus MT, we willen samen met jullie het goede gesprek voeren, in het belang van de zittende en de toekomstige huurder. We zijn benaderbaar als Aw, daarom zijn we hier.’
Rijksregie terug
Anne-Jo Visser, directeur van de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties (AFWC) en vanuit verschillende rollen bij de VTW betrokken, blikte in haar verhaal terug op de ontwikkelingen in de sector en het toezicht (en de vereniging) in de afgelopen 20 jaar, en op de veranderende relatie tussen intern en extern toezicht. Volgens Visser is de belangrijkste vraag: wat leidt het meest tot maatschappelijke prestaties? In het jubileumjaar van de VTW is de Rijksregie is terug: corporaties moeten volgens de Nationale Prestatieafspraken leveren. Toezicht moet gericht zijn op maximaal leveren en het goede gesprek daarover, concludeerde Visser onder meer.
In de jubileumeditie van de VTW Special stond een interview met Hugo de Jonge, minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke ordening, waarin hij toezichthouders opriep om meer risico te nemen. Wat vindt Visser van deze uitspraak? ‘Het is een prachtige oproep. Maar de minister moet zelf ook leveren. Hij kan het goede voorbeeld geven door met zijn collega’s in het kabinet goede afspraken te maken, denk bijvoorbeeld aan het stikstofdossier. Wat gaan ze met Schiphol en Tata Steel doen?’
Energiearm
De tweede spreker op het hoofdpodium was Meike Bokhorst, onder anderen senior onderzoeker toezicht en bestuur aan de Universiteit van Utrecht en sinds april vorig jaar projectleider armoede bij de Nationale Ombudsman. Ze liet aan de hand van een schrijnend verhaal van een huurder én onderzoek zien hoe groot de impact is van de stijgende energieprijzen. Een alleenstaande moeder van 40 jaar die door een immuunziekte niet meer kan werken, heeft slapeloze nachten omdat ze geen warm huis heeft, een basisbehoefte voor iedereen. Uit onderzoek in Utrecht blijkt dat 4,2 procent energiearm is. Huurders blijken bovendien veel minder goed op de hoogte te zijn van voorzieningen (om de energierekening omlaag te krijgen) dan kopers.
Meerwaarde voor huurder
Wat is de meerwaarde van de toezicht voor de huurder? Bokhorst stelde aan het einde van haar betoog onder meer dat de focus op de bestuurskamer niet te koste moet gaan van aandacht voor werkvloer, wijken, woningen én huurder. ‘Verrijk het beeld van de huurder.’
Workshops
Tijdens de aansluitende workshops – in totaal zestien in twee rondes – kwamen thema’s aan bod die onder meer de VTW op de agenda heeft gezet. Zo gingen de aanwezige leden onder meer dieper in op de relatie intern en extern toezicht (onder leiding van Floor Rink van de Rijksuniversiteit van Groningen), op de governance van lokale netwerken (onder leiding van Patrick Kenis van de Tilburg University) en op de regionale verantwoordelijkheid voor nationale opgaven (onder leiding van Jacobine Geel). Marilieke Engbers, onder meer auteur van Onder commissarissen – hoe het ongezegde in de boardroom de besluitvorming beinvloedt – speelde met acteurs de praktijk in de bestuurskamer na, en besprak de RvC-vergadering met de toehoorders.
Oud en jong
Daarna was het podium voor een oude én jonge commissaris. Koos Parie, dagvoorzitter tijdens het oprichtingscongres van de VTW, nam direct stelling: perfect governance is het grootste gevaar voor good governance. ‘Governance is geen doel op zich. De systeemwereld is een valkuil. Als we trots vermelden dat we de goverance hebben verbeterd, vraag ik mij af of de huurder daar warm of koud van wordt.’ Daarnaast hield hij een pleidooi om de jonge toezichthouders meer de kans te geven. Met veel plezier is Parie docent van de VTW-leergang Aankomende commissarissen. ‘Verjonging is een must.’
Siddarth Khandekar (40), in zijn tweede termijn als commissaris van Wormer Wonen, is een relatief jonge toezichthouder in de sector. Diversiteit in de RvC is belangrijk, maar daar is niemand ook op tegen, stelde hij. Belangrijker is de vraag hóe je bijvoorbeeld jong talent aantrekt. ‘Een vacature in de krant, navraag doen in je netwerk of een bureau inschakelen, dat is in mijn ogen ouderwets. Er loopt talent buiten dat geen idee heeft wat een RvC doet. Denk goed na over hoe je de doelgroep kan bereiken.’
Afscheid en nieuwe directeur
Aan de einde van het congres namen de leden afscheid van voormalig directeur Albert Kerssies, tegenwoordig wethouder Wonen in de gemeente Waddinxveen. Eerder op de dag bedankte vicevoorzitter Wouter de Jong interim-directeur Mette Vernooij voor haar inzet in de afgelopen vier maanden en verwelkomde hij Bronia Vermaas-van de Bilt als nieuwe directeur. Zij treedt per 17 oktober in dienst.
Elf dilemma's naar aanleiding van de herijkte NPA 2025 - 2035