Commissie Hoekstra doet aanbevelingen voor beter toezicht

Het externe toezicht op woningcorporaties moet beter en de interne organisatie en governance bij woningcorporaties sterker. Dat adviseert de ‘Commissie Kaderstelling en Toezicht Woningcorporaties’, onder leiding van Rein Jan Hoekstra, aan minister Blok.
De VTW kan zich goed vinden in de conclusies van de commissie Hoekstra en is het met de meeste aanbevelingen eens. Wel vindt de VTW dat er één ongedeelde en sterke onafhankelijke autoriteit moet komen waarin het totale externe toezicht wordt opgenomen, los van de overheid en met voldoende sanctiemogelijkheden.

Minister Blok stuurde gisteren het advies van de commissie Hoekstra naar de Tweede Kamer. In zijn brief aan de Tweede Kamer schrijft hij dat het kabinet zal bekijken welke rol de aanbevelingen van de commissie kunnen spelen bij de aangekondigde wijzigingen van de Woningwet. Het advies zal ook worden gebruikt bij de parlementaire enquête woningcorporaties.

De commissie Hoekstra
De commissie Hoekstra werd vorig jaar ingesteld naar aanleiding van de problemen bij woningcorporatie Vestia. De opdracht was met aanbevelingen te komen over de vormgeving van het toezicht op woningcorporaties in het licht van de financiële risico’s die woningcorporaties kunnen lopen. De commissie bestond naast oud- staatsraad Rein Jan Hoekstra uit de hoogleraren Lex Hoogduin en Jan van der Schaar.

Pragmatische benadering
De commissie Hoekstra concludeert in haar advies dat een keuze voor een enkelvoudig ordeningsprincipe tot zodanige aanpassingen leidt in de bestaande situatie, dat een snelle en zorgvuldige inrichting van het toezichtstelsel niet wordt bevorderd, terwijl dit toch hoge prioriteit dient te hebben. Daarom heeft zij gekozen voor een pragmatische, 'no–regret' benadering, die het mogelijk maakt vanuit de bestaande situatie zinvolle stappen te zetten.

(on)Gedeelde autoriteit
Volgens de VTW ondersteunen de conclusies van de commissie Hoekstra over het functioneren van het externe toezicht, de instelling van één ongedeelde en sterke onafhankelijke autoriteit waarin het totale externe toezicht wordt opgenomen, los van de overheid en met voldoende sanctiemogelijkheden. De VTW vindt het dan ook jammer dat de commissie Hoekstra niet adviseert om het externe toezicht samen te bundelen en zowel het financieel als het volkshuisvestelijk toezicht binnen één autoriteit te organiseren.

Aanbevelingen
In haar eindverslag schrijft de commissie Hoekstra dat het wetsvoorstel tot wijziging van de Woningwet dat nu bij de Eerste Kamer ligt, al bijdraagt aan de verbetering van het toezicht op woningcorporaties. De commissie stelt verder aanvullende maatregelen voor die zowel het interne als externe toezicht versterken.

Zo pleit de commissie-Hoekstra voor een grotere betrokkenheid van de Raad van Toezicht bij het strategisch beleid van het corporatiebestuur. Verder adviseert de commissie om bij het ministerie een aparte inspectie te beleggen. De financieel toezichthouder CFV en het waarborgfonds WSW moeten beter samenwerken. Een nieuw op te richten ‘saneringsorganisatie’ moet van deze instellingen taken overnemen wanneer er bij corporaties in nood wordt ingegrepen.

VTW
De VTW speelt volgens de commissie Hoekstra een belangrijke rol bij het verbeteren van het interne toezicht. Ook doet de commissie een aantal aanbevelingen die de VTW eerder aan de overheid en politiek heeft gedaan:

• De RvC dient een helder toezichts- en toetsingskader vast te stellen (en te beschikken over de juiste informatie om zijn taken optimaal te kunnen uitoefenen).
• Invoering van een "fit and proper" test voor bestuurders en commissarissen.
• Meer betrokkenheid van het interne toezicht bij het beleid en de strategie van de corporatie.
• Aanspreekbaarheid van het interne toezicht door de omgeving/belanghouders (bekijk de prezi van de VTW-campagne ‘Wij toetsen ons toezicht’).
• Een betere relatie tussen het interne en het externe toezicht en tussen het interne toezicht en de accountant.
• Opnemen van de Governancecode woningcorporaties in de herzieningswet.

Vestia
De commissie Hoekstra gaat in haar advies ook in op leerpunten uit de Vestia casus. Hiertoe heeft zij deze casus bekeken en vergeleken met andere incidenten bij woningcorporaties die zich in de afgelopen periode hebben voorgedaan. Ten aanzien van het interne toezicht concludeert de commissie, net zoals de VTW, dat bij Vestia sprake was van zwak intern toezicht; de RvC stond op een te grote afstand, was niet kritisch genoeg, en had tot het laatst geen zicht op de actuele ontwikkelingen in de derivatenportefeuille. De commissie Hoekstra stelt naar aanleiding hiervan dat het interne toezicht aan minimumeisen moet voldoen.

De RvC van Vestia is sinds juli 2012 lid van VTW. Hierdoor kan zij profiteren van het VTW-netwerk en de vele kennis die bij VTW aanwezig is om het toezicht verder te professionaliseren.

Bekijk het advies van de commissie Hoekstra