Start experiment in 2011
In 2012 isde VTW samen met SEV / Platform31 het experiment ‘de aanspreekbare commissaris’ gestart. Het experiment is een praktijkgerichte verkenning naar de mogelijkheden de bijdrage van de interne toezichthouder aan het externe vertrouwen in de corporatie te vergroten.
Heino van Essen, voorzitter VTW: "Het initiatief kwam voort uit de discussie die destijds in het kader van de nieuwe herzieningswet werd gevoerd over de formele verantwoordelijkheden van het interne toezicht. Tegelijkertijd deden wij met het experiment recht aan de toenemende maatschappelijke en politieke verontwaardiging over het grote aantal incidenten dat in de jaren daarvoor bij corporaties had plaatsgevonden."
Experiment ‘De aanspreekbare commissaris’ in de praktijk
De bevindingen van het experiment, eigenlijk waren het negen deelexperimenten door evenzoveel Raden, maakten duidelijk dat Raden van Commissarissen zich bewust zijn van hun eigen onmisbare plaats in de vertrouwensrelatie tussen corporatie en samenleving. Maar de conclusie was ook dat het niet altijd duidelijk is hoe die plaats dient te worden ingevuld. Vooral de vrees om als Raad te veel op de stoel van de bestuurder te gaan zitten, zorgde ervoor dat veel Raden terughoudend waren in het nemen van eigen initiatieven om in contact te treden met stakeholders.
"Ik begrijp die aarzeling," zegt Van Essen. "Bij de discussie met de leden zagen we dat het vrij snel over de rolverdeling tussen bestuur en toezicht gaat. Toch is die aarzeling niet nodig. Gelet op alle ontwikkelingen en het denken over toezicht houden, is die maatschappelijke aanspreekbaarheid alleen maar belangrijker geworden. De afstand tot het bestuur moet ook niet onnatuurlijk groot gemaakt worden."
Wij toetsen ons toezicht
Voor het VTW bestuur was die aarzeling bij veel Raden in 2012 aanleiding om het experiment op te volgen met de campagne "Wij toetsen ons toezicht". Doel van deze campagne was en is om onze leden te informeren, maar vooral ook te motiveren en te inspireren om de maatschappelijke aanspreekbaarheid van het interne toezicht, een impuls te geven, zodat het de aanspreekbaarheid blijvend vergroot wordt.
In het experiment is verkend hoe de relatie tussen het intern toezicht en de externe omgeving gestalte krijgt. Vier hoofdlijnen kwamen daarbij naar voren:
1) maatschappelijke sensitiviteit,
gaat over de vraag hoe het intern toezicht voeling houdt met het publiek belang en de belangen van de belanghouders van de corporatie;
2) de organisatie van het interne toezicht,
gaat over de vraag hoe het interne toezicht zich organiseert als een eenheid die het bestuur scherp houdt en waar nodig corrigeert;
3) transparantie en verantwoording,
gaat over de vraag hoe het interne toezicht aan de belanghouders van de corporatie laat zien hoe zij het toezicht op de maatschappelijke taak van de corporatie uitoefent
4) signalen over de bestuurder,
gaat over de vraag hoe het intern toezicht bewaakt dat het persoonlijk belang van de bestuurder niet prevaleert boven het belang van de corporatie.
Dit zijn vier aanvullende lijnen die aan actualiteit niets hebben ingeboet. Integendeel, ze worden bevestigd door de bevindingen van de commissie Hoekstra en de Parlementaire Enquête Woningcorporaties. En ook in de reactie van de VTW op de novelle / Herzieningswet hebben we expliciet benoemd dat we in een aantal bepalingen van de wet onze eigen principes van de aanspreekbare commissaris herkennen. In de nieuwe Governancecode komt dit ook nadrukkelijk terug.
Links
- Eindrapportage aanspreekbare commissaris (Platform 31 / SEV)
- Prezi (prezi over de Aanspreekbare commissaris)
- Kaarenset te gebruiken voor leden van de RvC over aanspreekbaarheid