Besturen en toezichthouden is topsport. Tijdens de bijeenkomst van de VTW en NVBW op 17 september bij KAS Woerden hielden voormalig internationaal profhonkballer Kalian Sams en bestuurder Karen Kruijthof (Amsterdam UMC) een inspirerend verhaal over het thema ‘Vitaliteit en vertrouwen: samen sterker’.
Tekst: Lisette Vos
Als aftrap van de bijeenkomst spraken Bronia Vermaas (VTW) en Jordi Vermaas (NVBW) over het belang van vitaliteit en vertrouwen. Samenwerking in de bestuurskamer is cruciaal, stelde Bronia Vermaas. ‘Als leden ons bellen, gaan hun vragen vaak over de onderlinge relaties. Je moet het lastige gesprek kunnen voeren, waar nodig scherp zijn, maar het is belangrijk om de mens achter de functie te zien. Je te verdiepen in de ander, te begrijpen wat de ander bedoelt.’
Tegelijkertijd is het belangrijk om vitaal te zijn: van een bestuurder en toezichthouder wordt veel verwacht. Jordi Vermaas heeft zijn eigen methode. Hij kiest twee tot drie keer per jaar een activiteit die buiten zijn comfortzone ligt. ‘Ik kom uit Rotterdam Zuid en ben vrij nuchter. Ik heb mij deze zomer met andere bestuurders verdiept in de psychologie. Dat staat ver van mij af. Maar juist dát houdt mij mentaal fit.’
Het thema ‘Vitaliteit en vertrouwen: samen sterker’ bleek een schot in de roos. In totaal ruim honderd bestuurders en toezichthouders maakten een dagdeel vrij om bij hun eigen ervaringen in het werk stil te staan en open te staan voor de ervaringen van anderen in de bestuurskamer. Dagvoorzitter Carla Tijhuis introduceerde de sprekers Kalian Sams en Karen Kruijthof en nodigde de aanwezigen vooral uit om mee te praten en hun ervaringen uit te wisselen.
Kalian Sams, onder meer wereldkampioen met het Nederlands honkbalteam, weet als geen ander hoe het is om onder hoogspanning te presteren, om te gaan met tegenslagen en mentaal en fysiek fit te blijven. Tijdens zijn profcarrière, hij speelde onder meer in de VS en Canada, kreeg hij bovendien te maken met racisme. Met behulp van een mental coach, in zijn tijd nog taboe, wist hij sterker uit de strijd te komen. Zijn drijfveer was zijn houvast: dat zijn familie er beter van werd.
In vogelvlucht nam Sams de toehoorders mee in zijn inspirerend verhaal: hoe hij als kleine jongen van zijn buurman zijn eerste handschoen kreeg, hoe een coach hem als jong talent negeerde, tot de spanning in een wedstrijd op het allerbeslissende moment. Voor wie niet bekend is met de honkbalsport had hij een mooi motto: ‘als je 3 van de 10 keer de bal raakt, en dus 7 keer heb gefaald, ben je een sterspeler’. Lachend: ‘Ik ken geen ander beroep waarbij je zo vaak mag falen en toch top presteert.’
Zijn mental coach leerde hem ademhalingstechnieken, de topprestatie te visualiseren, en naast zijn fysieke conditie ook aan zijn mentale conditie te werken. ‘Ik ontdekte dat fysiek en mentaal fit zijn niet zonder elkaar kunnen. Dat ik mentale rust nodig had en meer in het nu leven een positieve uitwerking had op mijn prestatie. Ik ging wandelen en schilderen. Ik bouwde routines op, zoals elke ochtend ademhalingsoefeningen en een koude douche. Vanuit rust en vertrouwen heb je de grootst mogelijke kans om optimaal te presteren.’
Visualiseren is een techniek om de wedstrijd vooraf al te beleven. Die techniek hielp hem ook vooruit. ‘Ik speelde de wedstrijd al in mijn hoofd af. Tijdens de wedstrijd wist ik al wat mij te wachten stond. Dat gaf rust en vertrouwen.’
Maar zijn profcarrière ging niet altijd over rozen. Door racisme in zijn sport liet hij zich niet uit het veld slaan. Al durfde hij op sommige momenten niet zijn hotelkamer uit. Wat hij deed? Sams zette een geluidsbox neer in de slagkooi. Tijdens het oefenen van zijn slagen hoorde hij slechte teksten, maar hij ging door. ‘Ik leerde comfortabel te worden in oncomfortabele situaties. Ik beschouwde mijn trainingen als wedstrijd, zodat de wedstrijden als training aanvoelden.’
Al zijn ervaringen nam hij mee in zijn nieuwe rol als leider van het honkbalteam in Canada. Volgens hem is een echt team gebaseerd op gelijkheid, respect en vertrouwen. ‘Je kwetsbaar durven opstellen, dat is key. Je masker opzetten als er iets gaande is, dat werkt niet. Vertrouwen bouw je op door in gesprek te gaan, elkaar te leren kennen, in het hart te kijken. Pas dan kan je verder bouwen aan je team.’
Nieuwsgierig naar ervaringen van de bestuurders en toezichthouders in de zaal stelde hij de vraag: hoe pakken jullie je leiderschapsrol op? Rumoer in de zaal. ‘Ik ben zelf met mijn nieuwe team iets gaan doen, wat ik zelf graag doe. Kamperen, fikkie stoken. Zo kom je vanzelf met elkaar in gesprek,’ luidde een antwoord.
Tijdens de barbecue bij KAS Woerden zetten de bestuurders en toezichthouders het gesprek geanimeerd voort. En kregen aanwezigen een welgemeend compliment van de dames van de Complimentenscan. Na de pauze konden de deelnemers reageren op een aantal stellingen, onder meer over mentale fitheid (wel of niet aangeboren) en complimenten (wel of niet cultureel bepaald). En aansluitend op het verhaal van honkballer Sams: kwetsbaarheid hoort óók in de bestuurskamer thuis. Daar waren de meeste deelnemers het mee eens.
De tweede spreker was bestuurder Karen Kruijthof (AMC Amsterdam). Haar verhaal sloot aan op ervaringen van Sams. Om vertrouwen in elkaar te hebben, is een goede relatie belangrijk. Door óprecht interesse te tonen. Kruijthof deed mee aan een pilot over Vitale bestuurders en deelde de uitkomsten met de RvC. Ze vertelde welke keuzes ze had gemaakt om vitaal te blijven, en kwam er een jaar later op terug. ‘Ik heb geleerd dat je vitaliteit en kwetsbaarheid moet delen met de organisatie. Sharing is caring.’
Kruijthof stelde verder dat de RvC in de rol van werkgever bij de aanstelling van een bestuurder ook de vraag moet stellen: waarom wíl je deze baan? ‘Je wilt niet alleen een bestuurder aannemen die de functie prima kan, maar het ook echt wil. Dan is de kans groter dat hij of zij langer gelukkig en vitaal zijn of haar werk doet.’
Aan de hand van een schema van Stephen Covey, auteur van onder andere bestseller ‘The 7 Habits of Highly Effective People’, nodigde ze de zaal uit om na te denken over de vier thema’s: leven (zorg voor jezelf), liefde (werk aan relaties), leren (ook wat zal ik nóóit leren) en legacy (Wat is jouw bijdrage? Waar doe je het voor?). Het werk als bestuurder (en toezichthouder) is niet altijd gemakkelijk. Kruijthof voegde naast Vitaliteit en Vertrouwen het werkwoord Verdragen toe. ‘Onder jouw verantwoordelijkheid lopen zaken soms anders dan je zou willen. Ik hoop dan dat je ervan kan genieten dat het anders gaat.’
Zorg goed voor jezelf, luidde ook haar boodschap. ‘Je bent je eigen instrument. Zorg voor je eigen onderhoud.’
Kruijthof deelde tot slot nog een tip aan alle toehoorders die voor iedereen van pas kan komen. Een conflict op het werk is niet altijd te voorkomen en kan soms heftig zijn. Wat te doen als iemand tegen je uitvalt? ‘Blijf rustig. Voeten op de grond, billen op de stoel, ademhalen en empathisch ‘hummen’.’ De tip werd met instemmend gelach begroet.
Egbert de Vries (VTW-voorzitter) en Annelies Barnard (NVBW-voorzitter) keken terug op een geslaagde bijeenkomst met bestuurders én toezichthouders, met nieuwe inzichten en gedeelde ervaringen. In de bestuurskamer werken bestuur en toezicht, ieder vanuit de rol, samen in een team. ‘Met elkaar in gesprek gaan, en je in elkaar verdiepen, zoals we vandaag hebben gedaan, is zeker waardevol,’ sloten zij de inhoudelijke bijeenkomst af. Daarna was het tijd voor het dessert en het nagesprek.
Roadshow Solidariteit met Aedes en de VTW - Regio Groningen (G13)
VTW bijeenkomst samen met Maaskoepel “De stem van de woningzoekende”