Tussenrapportage Interdepartementaal Beleidsonderzoek Woningbouw en Grond (IBO)

Minister De Jonge heeft vrijdag 9 februari de tussenrapportage van het Interdepartementaal Beleidsonderzoek Woningbouw en grond naar de Kamer gestuurd. Naar het document werd lang uitgekeken, omdat het bouwstenen aanlevert voor het aanjagen van de bouw. In het rapport worden daarvoor diverse suggesties gedaan.

In de tussenrapportage worden aan de hand van de pijlers: de ruimte, de grond, de bouw en de afnemers, de belangrijkste knelpunten in kaart gebracht en oplossingsrichtingen geschetst.

Een beknopte selectie van de voorstellen:

• Betere inzet van bestaande mogelijkheden, zoals het opnemen van een bouwverplichting bij de aankoop van grond.
• Duidelijkheid bieden over de ruimtelijke randvoorwaarden via een langetermijnvisie, bijvoorbeeld via de Nota Ruimte.
• Verbreding van de NOVEX-aanpak, vanuit het nationale belang van wonen.
• Plancapaciteit toetsen op wat hard te maken is.
• Eerder betrekken marktpartijen.
• Woningzoekenden structureel een stem geven.
• Beroepmogelijkheden voor woningbouw beperken, bijvoorbeeld via een verlofstelsel.
• Kwantitatieve woningdoelstellingen voor gemeenten, provincies en Rijk vastleggen.
• Voorkom hoge grondtaxaties door een rijkswaarderingsmethode.
• Grond belasten, bijvoorbeeld via het splitsen van het grond- en opstaldeel van de OZB. Een specifieke grondbelasting kan ook. Volgens de onderzoekers is deze optie 'zeer complex' en wordt daarom momenteel nader verkend.
• Een planbatenheffing. Ook deze optie wordt momenteel nader onderzocht.
• Gemeenten kunnen grondexploitaties en gebiedsontwikkeling loskoppelen van de begroting.
• Een landelijke grondfaciliteit om overheden te helpen met grondaankopen.
• Voorkeursrecht doortrekken naar landbouwgrond.
• Voortzetting woningbouwimpuls en startbouwimpuls in combinatie met versimpeling.
• Een prestatiebeloning voor gerealiseerde woningen. Ook dit vergt nadere analyse.
• Alternatieve bekostiging van gebiedsontwikkeling, bijvoorbeeld via een gebiedsinvesteringszone (GIZ).
• De fabrieksbouw op gang houden via een bouwstroommethode, geholpen door raamovereenkomsten met het Rijk.Meer standaardisatie in de bouw, ook in de processen.
• Ontmoedigen van bovenwettelijke eisen.
• Opzetten van publiek-private ontwikkelbedrijven.
• Vergroten capaciteit gemeenten.
• Verlaging btw-tarief voor sociale nieuwbouw. Dit vergt nader onderzoek.
• Beperking vennootschapsbelasting voor corporaties, bijvoorbeeld via een herbestedingsreserve.
• Verbetering verdienmodel corporaties, bijvoorbeeld door de koopkracht van huurders vanuit het Rijk te dekken.
• Corporaties in staat stellen meer te doen met sociale koop.
• Gemeenten moeten het verbod op verkoop sociale huurwoningen heroverwegen.
• Zorgen voor een vertrouwenwekkend en stabiel investeringsklimaat voor woningbouw.
• Bij nieuw beleid een impactanalyse op de beleggersvastgoedmarkt.
• Uitfaseren fiscale voordelen eigen huis.

Vervolgstappen

In het eindrapport kunnen de gepresenteerde oplossingsrichtingen nog worden aangescherpt, kunnen te vervallen of er kunnen nieuwe bij komen. De reacties op de tussenrapportage worden daarbij betrokken. Het eindrapport komt voor de zomer.

Dit IBO komt tot stand onder leiding van een werkgroep bestaande uit AZ, FIN, BZK, IenW, EZK, DNB, CPB en PBL onder voorzitterschap van Erik Jan van Kempen (ABDTOPConsult).

Lees meer

• Kamerbrief: Tussenrapportage van de werkgroep Interdepartementale Beleidsonderzoek (IBO) Woningbouw en Grond
• Bijlage: Tussenrapportage IBO Woningbouw en Grond