Toezichthouders sturen in de publieke sector onvoldoende op cultuur en gedrag. Ze staan te ver af van de organisatie waarop ze toezicht houden. Angst om op de stoel van de bestuurder te zitten speelt daarbij een grote rol. Daardoor stellen ze te weinig kritische vragen, en doen ze te weinig met signalen dat er iets niet goed zit.
Die conclusie trekt PricewaterhouseCoopers (PwC) na gesprekken met 36 leden van raden van toezicht in de zorg, het onderwijs en bij woningcorporaties, charitatieve instellingen en overheidsorganisaties. De bevindingen staan in het rapport 'Sturen op cultuur en gedrag' (download) van 15 juni 2011. Daarin reikt PwC de toezichthouder tevens concrete handvatten aan voor effectief toezicht op cultuur en gedrag.
Volgens PwC worstelen leden van raden van toezicht in de publieke sector zichtbaar met hun rol. Zo zeggen toezichthouders zelf volgens PwC onder meer dat de bestuurders de verantwoordelijkheid dragen voor de cultuur binnen de organisatie en houden zij er 'slechts' toezicht op. Verder beperken toezichthouders zich tot formele aspecten van invloed zoals het benoemen en ontslaan van bestuurders en het vaststellen van beloningen.
VTW-onderzoekspublicatie over cultuur en gedrag
Het Corporate Governance Insights Centre van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen onderzocht in opdracht van de VTW de effectiviteit van soft skills en soft controls op het functioneren van raden van commissarissen in woningcorporaties. Waar harde of traditionele controls en instrumenten van toezicht gericht zijn op het vaststellen van formele meetbare resultaten en het bewaken via adequate rapportage, appelleren soft controls aan de motivatie, loyaliteit, integriteit, inspiratie en normen en waarden van betrokkenen.
Het onderzoek verschaft raden van commissarissen inzicht in hun functioneren, identificeert verbeterpunten en biedt een handreiking om daar actie op te kunnen ondernemen. De titel van het onderzoek luidt: Functioneren van de RvC; Onderzoek naar de effectiviteit van het functioneren van raden van commissarissen in woningcorporaties en de invloed van ‘soft controls’ en ‘soft skills' en is voor 15 euro (niet-leden betalen 30 euro) te bestellen bij het verenigingsbureau van de VTW.