Egbert de Vries is 150 dagen voorzitter van de VTW. In dit interview blikt hij kort terug op zijn eerste maanden, met onder meer het onderzoek naar vastgoedbezit en de val van het kabinet, en blikt hij vooruit naar de verkiezingen op 22 november 2023 en de strategie voor de komende jaren.
De VTW is voor Egbert de Vries niet nieuw, als commissaris en lid van de vereniging bezoekt hij al langer bijeenkomsten en kent hij de organisatie. In zijn eerste maanden sprak hij in zijn nieuwe rol met zijn collega-bestuursleden en het bureau van de VTW, en met stakeholders als Aedes en de Woonbond. Om nader kennis te maken én om de actualiteit te bespreken. ‘In deze tijd wordt veel van corporaties verwacht. We moeten ook als commissarissen een goed antwoord hebben op die hoge verwachtingen,’ stelt De Vries.
Het onderzoek naar vastgoedbezit van bestuurders en commissarissen, dat Nieuwsuur net na zijn benoeming als VTW-voorzitter naar buiten bracht, was voor De Vries geen grote schok. In de uitzending kwam zijn voorganger Guido van Woerkom aan het woord. Andere media-aandacht bleef daarna uit. De Vries prijst de aanpak van de VTW. ‘Er zijn gesprekken met leden gevoerd, er is snel een webinar gehouden, de Nederlandse Vereniging van Bestuurders in de Woningcorporaties (NVBW) en de Commissie Governancecode Woningcorporaties (CGW) zijn geconsulteerd, er is een breed samengestelde klankbordgroep meermalen om advies gevraagd en we hebben samen met Aedes een handreiking opgesteld om onze richtlijnen over het bezit van vastgoed aan te scherpen. Het is mooi om te zien wat de meerwaarde van een vereniging is. Dat geeft leden vertrouwen.’
De val van het kabinet, op 7 juli, is een zaak van langere adem. Hugo de Jonge kondigde direct aan dat hij als demissionair minister zijn beleid tot het nieuwe kabinet wil voortzetten. Zo is de Wet versterking regie volkshuisvesting toch in behandeling genomen en ligt deze nu voor bij de Raad van State. Maar het is de vraag hoe het politieke landschap er na 22 november uitziet. ‘Het is politiek gezien een onzekere tijd. Hoe kunnen we het tekort aan woningen oplossen, hoe gaat het verder met de energietransitie? Veel hangt af van de verkiezingsuitslag. Tegelijkertijd biedt een nieuw kabinet ook de kans om onze agenda goed neer te zetten,’ stelt De Vries.
In de politieke lobby trekken Aedes, de Woonbond en ook de VTW samen op. Volgens de VTW-voorzitter is alleen de afschaffing van de verhuurdersheffing niet voldoende om de maatschappelijke opgaven van de sector te realiseren. Een motie in de Tweede Kamer om woningcorporaties niet langer belastingplichtig te laten zijn (lees: een streep door de vennootschapsbelasting) behaalde een ruimte meerderheid. Volgens demissionair minister Hugo de Jonge is het echter niet mogelijk om die belasting af te schaffen. Een amendement om dit toch nu al te regelen in het belastingplan haalde het onlangs niet. Daarbij wil De Vries het niet laten zitten. ‘We hebben een goed verhaal waarom corporaties die belasting niet horen te betalen. We zijn geen bedrijf, we leveren een sociaal product.’
De VTW-werkgroep Nationale Prestatieafspraken heeft vijf aandachtspunten op een rij gezet die commissarissen kunnen helpen bij de behandeling van de begroting en de meerjarenbegroting in het najaar. Volgens de werkgroep is het essentieel dat de sector scherpe keuzes maakt en zich op een constructieve manier presenteert. VTW-voorzitter De Vries vindt de inbreng van de leden belangrijk, zeker op dit dossier. ‘We moeten leveren, maar lopen tegen grenzen aan. Dat dilemma – moeten wel of niet op de rem gaan staan – kunnen we in de vereniging met elkaar bespreken. Dat we als sector scherpe keuzes moeten maken, en dat we tegen grenzen aanlopen, dat moet óók onze boodschap zijn in de politieke lobby.’
Volgens de VTW-voorzitter heeft politiek Den Haag aandacht voor de rol van commissarissen. Zo nam minister De Jonge eind vorig jaar tijdens een werkbezoek in Helmond de tijd om met VTW-leden in gesprek te gaan. ‘Daar hadden we het met de minister over de hoge verwachtingen, maar ook over de haalbaarheid van alle ambities op de lange termijn.’
Naast de landelijke prestatieafspraken over de nieuwbouw staat de sector ook voor de grote opgave om te verduurzamen. Volgens de werkgroep Duurzaamheid van de VTW gaat het daarbij niet alleen over gasloos wonen en isolatie van woningen, maar ook over biobased bouwen en circulariteit. ‘Het is belangrijk deze trends in kaart te brengen. Elke RvC moet goed op de hoogte zijn van de actuele ontwikkelingen en deze op tijd op de agenda zetten. Het is goed om het thema duurzaamheid in de breedte bekijken, dan pas kunnen we de dilemma’s goed afwegen.’
Om als RvC dilemma’s goed te kunnen afwegen, is het volgens De Vries belangrijk dat alle perspectieven op tafel komen, niet in de laatste plaats het perspectief van de huurder. Daarin ligt een belangrijke taak voor de VTW. ‘Is er voldoende aandacht voor de huurder in de RvC? Wat speelt er bij huurders? Het huurdersperspectief levert ingewikkelde dillema’s op. Voor huurders die al moeilijk rond kunnen komen, is elke huurverhoging te veel. Aan de andere kant hebben corporaties hogere kosten, bijvoorbeeld door hogere lonen in de CAO. En corporaties moeten op langere termijn de continuïteit van de corporatie bewaken.’
Volgens de voorzitter staat de VTW er goed voor. In het komend jaar stelt de vereniging de meerjarenstrategie op voor 2025-2028. ‘We moeten altijd kijken of we als VTW zaken beter kunnen aanpakken, hoe we nog beter kunnen luisteren naar de behoefte van de leden. Ik ga daar niet op vooruit lopen. In 2024 stellen we de strategie voor de komende jaren op, dan komen die vragen aan de orde. Dat doen we niet alleen met het bureau en het bestuur. We nodigen de leden van harte uit om daarover mee te praten. Volkshuisvesting gaat over de lange termijn. Er is genoeg werk aan de winkel.’
Tekst: Lisette Vos