‘We moeten als commissarissen meer via de IT naar de toekomst gaan kijken, en de kansen en mogelijkheden leren zien die corporaties hebben in de heftige ontwikkelingen van dit moment´. De corporatie moet prestaties leveren als state-of-the-art 24 uurs service, met beperkte administratieve lasten voor huurders, met slagvaardigheid bij fraude en handhaving, met een deugdelijke en samenhangende informatiehuishouding en met een bedrijfsvoering die niet meer kost dan echt nodig. Dat kan ook allemaal door de optimale inzet op IT & Innovatie. Daarop moet de RvC/RvT het oog houden. Dat was op hoofdlijn de bevinding uit de conferentie Toezicht op IT & Innovatie van 28 maart 2014.
VTW-bestuurslid Sigrid Helbig wees in haar openingswoord op het toenemende strategisch belang van IT in de publieke sector en de noodzaak van adequaat intern toezicht op het gebruik van IT als onderdeel van de strategie.
Sigrid Helbig
Naar de norm van De Nederlandsche Bank wordt van het intern toezicht op IT veel meer pro-activiteit verwacht dan nu te zien is. IT is te duur, te missie-kritisch en te belangrijk voor de continuïteit om dat niet te zijn. Manager ´Toezicht & Gedrag´ van de Nederlandsche Bank Wijnand Nuijts ziet echter nog wel vaak ´groupthink´ bij toezichthouders rond een omgekeerde opvatting over IT. Die kon wat hem betreft in de 20e eeuw wel gelden maar niet meer in de 21e.
Wijnand Nuijts
45 toezichthouders gingen dus op verkenning in het voor velen nog ´terra incognita´ van de IT & Innovatie bij woningcorporaties. Albert van Heugten van NetwIT (koepel van informatiemanagers woningcorporaties en ook informatiemanager Wonen Zuid) wees op de verborgen bedreigingen van cybersecurity. En men ontdekte dat er iets bestaat als de Corporatie Referentie Architectuur (CORA), volgens IT manager van Stadgenoot Arjan van Dijk een volgende stap in de ´volwassenwording´ van de sector. Een platform voor sectorale samenwerking, efficiency en accountability waaraan iedere corporatie wat kan hebben voor de eigen ontwikkeling.
Arjan van Dijk
Nederlandse gemeenten lopen voor op die route. En best ver ook, volgens de ´Digitale Steden Agenda, Vernieuwingskracht voor de hele stad´. De agenda werd gepresenteerd door Merce de Miguel i Capdevilla, directeur van dit samenwerkingsverband van de G4, de G32 en het Ministerie van EZ. De Zorgende Stad, de Lerende Stad, de Veilige Stad, de Groene Stad, allemaal co-creatieve innovaties die in één gemeente worden ontwikkeld en vervolgens worden opgeschaald naar elkaar. Een strak gewoven infrastructuur voor sectorale samenwerking die bij de corporatie nog niet zo intensief bestaat.
Ad Kroft van het Instituut voor Supervisie op Enterprise IT & Innovatie en medeorganisator van de conferentie schetste de disruptieve effecten van de huidige digitaliseringsrevolutie. Het ontstaan van ´flitsbedrijven´, de steeds korter wordende levenscyclus van ondernemingen, het verschijnsel van the winner takes all, de stagnatie in het steeds complexer worden strategieproces, de kortere afschrijvingsduur van investeringen, de enorme verschuivingen in arrangementen tussen overheid, burgers en de instituties die mogelijk worden door social media. Alle hens aan dek van bestuur én toezicht om deze perfect storm van digitalisering te overleven.
Dus hoe verder met IT & Innovatie bij de corporaties? De positieve ervaring bij de Rijksoverheid en de G4 met zogenaamde Gateway Reviews kan helpen, aldus Pieter Frijns van Bureau Gateway (BZK). De Gateway Review is een ´peer review´ methode afkomstig van de Britse overheid, gericht zich op het versterken van het opdrachtgeverschap op strategisch niveau. Tijdens een Review vormt een team van 4 collega’s van hetzelfde niveau van de opdrachtgever (´peers´) zich gedurende een week zich een beeld van het programma/project. Men leest daartoe de meest relevante documenten en voert ongeveer 20 gesprekken. Aan het eind van die week krijgt de opdrachtgever een klein rapport en bespreekt men collegiaal de hoofdlijnen van bevindingen en aanbevelingen om de slaagkans te vergroten. Men helpt elkaar met een open, constructieve, op leren en verbeteren gerichte vooruitblik, een ´preview´, niet de klassieke audit of visitatiebeoordeling.
Op dit moment zijn binnen het Rijk en de G4 ongeveer 180 verschillende Gateway Reviews uitgevoerd. Recent een preview op de organisatie van een groot sportevenement in een van de grote steden. Uit onderzoek van de Algemene Rekenkamer blijkt dat deze aanpak de kans op succes van grote projecten vergroot. Het delen van ervaringen en het vooraf bijsturen in plaats van achteraf corrigeren zou ook voor toezichthouders in de corporatie behulpzaam kunnen zijn.
Pieter Frijns
Concluderend was men blij dat het thema op de agenda staat, maar is er behoefte aan verdere doorvertaling op het niveau van de strategie. Met een beschikbaar kapitaal van meer dan 2000 toezichthoudende professionals én een methode als Gateways kan en moet de sector veel collegiale deskundigheid kunnen mobiliseren. Aan de VTW de oproep dit initiatief rond IT & Innovatie te vervolgen.