"Intern toezicht als laatste geweten" - interview met Hildegard Pelzer, Governance Support

Hildegard Pelzer van adviesbureau Governance Support stond in 2005 aan de wieg van het masterclassprogramma van de VTW. Twaalf jaar was zij als programmamanager verantwoordelijk voor het opleidingsaanbod dat sinds deze zomer onder de noemer VTW Academie wordt aangeboden. In een gesprek blikt ze terug én vooruit.

(Tekst: Lisette Vos)

In haar werk als programmamanager van het masterclassprogramma van de VTW heeft Hildegard Pelzer altijd het belang van intern toezicht als ‘laatste geweten’ vooropgesteld. Volgens haar moet de toezichthouder met betrokkenheid én op afstand het beleid en functioneren van de organisatie objectief beoordelen. Waar nodig moet hij corrigerend optreden. Voorbeelden uit de praktijk heeft ze genoeg. “Een fusie die voor alle partijen winst oplevert, kan afketsen als de bestuurders niet met elkaar door één deur kunnen. Dan moet je als toezichthouder ingrijpen. Dat geldt bijvoorbeeld ook als een bestuurder in een tunnelvisie blijft hangen of zich te eenzijdig richt op een machtige stakeholder.”

Hildegard Pelzer realiseert zich dat het een zware opgave is om als ´laatste geweten´ te opereren. “Dat begint al met de vraag waar je dat geweten aan ontleent. Aan je eigen persoonlijke waarden en normen of aan wat stakeholders van jou verwachten? Ik zie dat commissarissen daar steeds meer bij stilstaan. Dat vind ik een goede zaak.”

Steeds hogere eisen
Aan intern toezicht worden steeds hogere eisen gesteld. In 2005, toen de VTW de eerste masterclasses aan de leden van de VTW aanbood, was het nog niet gebruikelijk om in opleiding van de toezichthouders te investeren. “We zijn voorzichtig begonnen. Commissarissen waren niet gewend om tijd vrij te maken en geld te besteden aan professionalisering, zij zagen zich meer als vrijwilliger. Om die reden hebben we er juist voor gekozen om de masterclasses op locaties van niveau te geven. Zo wilden we uitdragen dat toezichthouden een belangrijke taak is. Tegenwoordig hoeven we dat niet meer te onderstrepen.”

Het opleidingsaanbod van de VTW is in de afgelopen jaren enorm toegenomen. De vraag naar opleidingen kreeg een extra impuls door de invoering van de Permanente Educatie (PE) in 2015. In het programma is er niet alleen aandacht voor de ‘harde kant’ binnen de functie (zoals toezicht op financiën), maar ook voor de ‘zachte kant’ (hoe communiceer je met je bestuur?). Hildegard Pelzer weet nog dat ze de eerste communicatietraining aanbood, samen met een acteur. “We vroegen ons af of toezichthouders, met veel ervaring en al op leeftijd, daar wel voor open zouden staan. Ze leerden bijvoorbeeld om effectief feedback te geven. Het ging verrassend goed. Commissarissen stelden zich open en kwetsbaar op.”

Van elkaar leren
Een leven lang leren, dat geldt ook voor de toezichthouders. Volgens Hildegard Pelzer is de meerwaarde van de VTW-opleidingen dat deelnemers uit dezelfde sector elkaar treffen. Tijdens de masterclasses is er ruimte om cases uit de praktijk te bespreken en met elkaar in gesprek te gaan. “Je ziet dat toezichthouders nieuwsgierig zijn naar hoe anderen een situatie hebben aangepakt. Je kan veel leren van je collega’s. Je kan je eigen aanpak toetsen of nieuwe ideeën opdoen. Dat is heel waardevol.”

Volgens Pelzer moet een toezichthouder altijd bij zichzelf te rade blijven gaan, zeker in deze tijd waarin de wet- en regelgeving in de corporatiesector – óók voor commissarissen – enorm is toegenomen. “Het risico bestaat dat je alleen maar bezig bent met wat wel of niet mag. Het is heel belangrijk om ruimte in je hoofd te houden om na te denken over de vraag wat je zélf vindt. Wat is goed voor de organisatie, maar vooral ook voor de huurders en woningzoekenden? Los van de regels. Al moet je natuurlijk wel binnen de wet handelen.”

Meer waarderen
Hildegard Pelzer werkt vijftien jaar voor toezichthouders, niet alleen in de corporatiesector, maar ook in andere sectoren en het bedrijfsleven. Naast programmamanager van opleidingen, werkt ze als adviseur voor Raden van Commissarissen en begeleider van zelfevaluaties. “Ik leer elke dag bij”, stelt ze. “En ik ben commissarissen steeds meer gaan waarderen. Ik heb ervaren hoe lastig het is om de functie van toezichthouder te vervullen, en hoeveel het van iemand vraagt. Ik vind dat het werk van de toezichthouder best meer waardering mag krijgen. Het wordt tijd om dat ook weer naar buiten uit te dragen.”

Naschrift:
De VTW dankt Hildegard Pelzer voor de jarenlange en plezierige samenwerking voor professionalisering van het intern toezicht. Mede door de grote inzet van Hildegard heeft het opleidingsprogramma van de VTW een grote kwaliteitsimpuls gekregen. Onlangs hebben de bureaumedewerkers persoonlijk afscheid genomen van Hildegard. Zij heeft haar werkzaamheden als programmamanager overgedragen aan Avicenna. De VTW hoopt dat zij haar kennis en ervaring ook in de toekomst als adviseur wil blijven inzetten.  

Meer informatie over de VTW Academie
Sinds deze zomer verzorgt Avicenna – Academie voor leiderschap het opleidingsaanbod intern toezicht, onder de noemer VTW Academie.
Kijk voor meer informatie op de website: https://vtw-academie.nl