De reeks aan incidenten bij woningcorporaties houdt de gemoederen bezig. Stakeholders, politici en huurders vragen zich af of toezichthouders wel de kwaliteit en integriteit hebben om toe te zien op goed bestuur. Tot nu toe is nog geen concrete actie ondernomen. Maar ingrijpende maatregelen, à la WNT, staan op stapel, voorspellen Ed Knoppert en Jan van Leeuwen van Bureau Registratie Integriteit Volkshuisvesting.
“Het ministerie maakt plannen om het BBSH uit te breiden met meer richtlijnen waaraan toezichthouders moeten voldoen. De selectiecriteria van leden van de Raad van Toezicht worden hiermee publiekrechtelijk uitgebreid. Dit betekent dat sancties het gevolg zijn als niet wordt voldaan aan de gestelde eisen”.
Rumour has it
In de wandelgangen gonst het van de geruchten over de ‘Fit en Propertest’, ook wel de ‘geschiktheidstoets’ genoemd. U heeft er vast ook al van gehoord. De ‘Fit en Propertest’ zou slecht, onbetrouwbaar en duur zijn. “Bijzonder, want de test bestaat helemaal niet”, aldus Jan en Ed.
Laat het beoordelen aan anderen over
“Het volgende is aan de hand. Naar aanleiding van duidelijke signalen uit de markt heeft de VTW haar leden gepeild, over hoe zij denken over de invoering van een ‘Fit en Propertest’. Hiermee zou de kwaliteit en integriteit van toezichthouders én bestuurders getoetst moeten worden. Wat bleek: ca. 50% was voor, ca. 50% was tegen. De VTW riep de commissie ‘Verbetering kwaliteit intern toezicht’ in het leven, die de zaak verder onderzocht en uiteindelijk in een advies aan minister Blok het volgende schreef: “De commissie is zich ervan bewust dat aarzeling over een geschiktheidstoets voor toezichthouders (en bestuurders) van woningcorporaties vanuit de VTW en de politiek en maatschappij al snel als niet objectief terzijde kunnen worden gesteld”. Turkeys don’t vote for Christmas. “Het is dan ook aan anderen om te beoordelen of het voor het herstel van vertrouwen in bestuur en intern toezicht van woningcorporaties noodzakelijk is dat een geschiktheidstoets wordt ingevoerd.”
Onzindiscussie!?
“De Governancecode woningcorporaties bepaalt dat de Raad van Toezicht zodanig is samengesteld dat de leden, ten opzichte van elkaar, het bestuur en welk deelbelang dan ook, onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. Om het risico van belangenverstrengeling te verkleinen bepaalt het BBSH dat in de statuten van een corporatie hierover bepalingen moeten zijn opgenomen. De Governancecode woningcorporaties stelt ten aanzien van de onafhankelijkheidcriteria dat alle leden van de Raad van Toezicht hieraan moeten voldoen en bepaalt dat de Raad van Toezicht dit bewaakt.
Er zijn dus al afspraken! Daarnaast zijn de instrumenten om kwaliteit en integriteit te toetsen ook al voorhanden. De vraag is alleen: “Gaan de Raden van Toezicht hier in grote getale gebruik van maken? Gewoon omdat we hiermee een groot deel van de calamiteiten kunnen voorkomen.“
Gebruiken wat je hebt
‘Fit en Proper’ laat zich vrij vertaald lezen als ‘kwaliteit en integriteit’. Voor wat het bewaken van de inhoudelijke kwaliteit betreft, kunnen corporaties putten uit de ‘Criteria goed toezicht’ die op de site van VTW staan. Zeer concreet en uitgebreid staat omschreven waar de Raad van Toezicht, een individuele toezichthouder en de voorzitter, qua expertise en competenties, aan moet voldoen. Voldoet de kandidaat oprecht aan de gestelde criteria, dan is een groot deel al gewonnen, vinden de heren van Bureau Rein. Voor wat betreft het objectief beoordelen van de integriteit, kan men gebruik maken van de integriteittoets van Bureau Rein.
Integriteit toetsen op een betrouwbare manier
Hoe werkt Bureau Rein. Ed Knoppert licht toe: “De door de kandidaat aangeleverde informatie, dient een volledig, waar en getrouw beeld te geven van opleiding, kennis en ervaring. Om vast te kunnen stellen of er sprake is van schending van deze informatieverplichting doen wij onderzoek naar signalen die kunnen duiden op mogelijke tegenstrijdigheden. Dat is belangrijk want onregelmatigheden in de kwaliteit van de aangeleverde gegevens en informatie kan van invloed zijn op het handhaven van de integriteit binnen de Raad van Toezicht.
Wij screenen (kandidaat-) toezichthouders en (kandidaat-) bestuurders aan de hand van een Questionnaire. De antwoorden geven inzicht in onderwerpen als: onafhankelijkheid, deelbelangen, vertrouwelijkheid, integriteit en onverenigbaarheden. Mogelijke tegenstrijdigheden en alerts worden nader onderzocht. De kandidaat-toezichthouder committeert zich aan de van kracht zijnde wet- en regelgeving door het ondertekenen van de door ons ontwikkelde Moreel Ethische Verklaring Volkshuisvesting.
Eventuele ‘alerts’ voor een verhoogd risico, benoemen wij in een Verklaring Integriteitonderzoek en worden gerapporteerd aan de selectiecommissie van de opdrachtgever. De uitslag kan worden gebruikt bij de definitieve keuze voor de te (her)benoemen toezichthouder. Hiermee is de corporatie verzekerd van een uiterst zorgvuldige selectieprocedure.”
Waar blijft u nou?
Kortom, de ‘Fit en Propertest’ is zeker nuttig en nodig, maar nieuw is het niet. De heren van Bureau Rein roepen toezichthouders en bestuurders op zich te melden, “zodat we met elkaar het imago van de sector blijvend in ere kunnen herstellen”.
Meer informatie: www.bureaurein.nl