De commissie Maatschappij - een kritische succesfactor. Interview met Bert Wijbenga van Nieuwenhuizen en Karin Doms

De Raad van Commissarissen van Woonbron richtte naast een auditcommissie en een remuneratiecommissie een commissie Maatschappij in. Daarmee wordt concreet en succesvol vormgegeven aan de ambitie van de corporatie in de Zuidvleugel van de Randstad om vanuit het toezicht meer aandacht te besteden aan de invulling van de maatschappelijke opgave. Karin Doms en Bert Wijbenga van Nieuwenhuizen, respectievelijk commissaris bij en bestuursvoorzitter van Woonbron, geven een toelichting.

Gelijkwaardige evenknie
Karin Doms is sinds december 2012 commissaris bij Woonbron en nam het initiatief tot het inrichten van de commissie Maatschappij. Samen met een van haar collega-toezichthouders heeft zij zitting in de commissie. “Toen het idee van een dergelijk orgaan vorm begon te krijgen, was een eerste randvoorwaarde dat die ook echt betekenis zou krijgen voor het algemene functioneren van de Raad. We wilden geen vergaderingen waarin semivrijblijvend over volkshuisvesting en klanten zou worden gepraat.” Wijbenga van Nieuwenhuizen vult aan: “Zo’n nieuwe commissie is natuurlijk wat onwennig in eerste instantie. Maar het enthousiasme van twee mensen maakte dat andere mensen het een kans gingen geven. Vervolgens ga je het daadwerkelijk proefondervindelijk ervaren.” Toen Doms vier jaar geleden aantrad als commissaris, constateerde zij een sterke focus op financiën binnen de Raad. “Dat is natuurlijk goed te verklaren op basis van het verleden, maar ik merkte dat de Raad van Bestuur  sterk de behoefte had om volkshuisvesting weer structureel tot primair thema te maken binnen de Raad van Commissarissen. De commissie Maatschappij heeft daarbij sterk geholpen en niet in de laatste plaats omdat het in alle opzichten een gelijkwaardige evenknie is van de auditcommissie. De twee commissies kijken gezamenlijk en vanuit verschillende perspectieven naar bestuursbesluiten, investeringsbeslissingen en andere relevante zaken binnen de organisatie. Beide adviezen komen gelijkwaardig, naast elkaar in de Raad aan bod.”

Kern van de corporatie
“De commissie Maatschappij bij corporaties doet denken aan de kwaliteit- en veiligheidscommissies binnen Raden van Toezicht in de zorg. Ook dat zijn commissies die zich bezighouden, als aanvulling op de auditcommissie, met de core business van de organisatie”, zegt Wijbenga van Nieuwenhuizen. “Deze verdieping op maatschappelijke parameters is relatief nieuw, maar bijzonder nuttig.” Doms: “Waar audit- en remuneratiecommissies volledig zijn geïnstitutionaliseerd, moet men in de sector nog een beetje wennen aan deze nieuwe commissie. Opmerkelijk, want feitelijk raakt zij de kern van wat elke corporatie doet. Toen ik er op Twitter eens aandacht aan besteedde kreeg ik een flink aantal verbaasde reacties. Het kwam kort samengevat neer op: ‘een aparte commissie met een focus op de maatschappelijke opgave? Maar daar gaat toch de hele Raad over?’ Ja, dat geldt ook voor financiën volgens mij, maar toch hebben we een auditcommissie!”

Zij onderstreept dat het succesvol initiëren en inrichten van een commissie Maatschappij valt of staat met een intrinsiek geloof en vertrouwen van het bestuur in het nut en de noodzaak. “Het is wat mij betreft een kritische succesfactor.” 

Nieuwe dimensie van het DrieKamerModel
Woonbron werkt met het zogeheten DrieKamerModel, een strategisch sturingsconcept dat  onder meer bedoeld is om transparantie te bieden over de belangrijkste keuzes waar de corporatie voor staat. Er zijn in dit model een Vastgoedkamer, Vermogenskamer en een Maatschappelijke kamer. Doms: “De Raad van Commissarissen werd op basis van het model vooral voorbereid vanuit de vermogenskamer, met een ‘doorkijkje’ naar de vastgoedkamer. We bedachten toen dat het eigenlijk logischer is om een commissie Maatschappij te hebben die juist vanuit de Maatschappelijke kamer met een doorkijkje naar de Vastgoedkamer naar voorstellen kijkt. Een ander perspectief, dat tot heldere inzichten leidt. Dat is de basisgedachte.” Thema’s die tijdens de vergaderingen van de commissie Maatschappij - die ter voorbereiding van iedere RvC-vergadering bijeenkomt - op tafel komen lopen uiteen van jaarverslag, prestatieafspraken, stakeholdermanagement tot hele concrete bestuursbesluiten, zoals een investeringsvoorstel dat ook in de auditcommissie voorbij komt.

Kwaliteit van besluitvorming
“Natuurlijk levert zo’n extra commissie op onderdelen extra huiswerk voor de organisatie op”, zegt Wijbenga van Nieuwenhuizen. “Maar het is de tijdsinvestering meer dan waard. De inspanningen van de commissie zorgen bijvoorbeeld voor een betere maatschappelijke onderbouwing van investeringsbesluiten. Meer in het algemeen gaat de kwaliteit van de besluitvorming in de Raad van Commissarissen omhoog. Niet alleen omdat de verschillende invalshoeken waarmee naar bepaalde keuzes wordt gekeken beter in balans zijn, maar ook omdat de besluitvorming een betere voorbereiding heeft gehad.” Doms benadrukt dat beide Woonbron-bestuurders aanschuiven bij vergaderingen van de commissie Maatschappij. Door het voorwerk van de twee commissies wordt door de voltallige Raad over de echt wezenlijke onderdelen van een voorstel gesproken.” Wijbenga van Nieuwenhuizen: “De besluitvorming in de RvC wordt voorspelbaarder, maar komt tegelijkertijd tot stand met betere checks and balances. Inmiddels kunnen we ons de situatie zonder deze commissie ook als bestuurders niet meer goed voorstellen.”