Harco Bouwman is oprichter en managing partner van Trevian, een inkoopdienstverlener in de corporatie- en zorgsector. Hij begeleidt opdrachtgevers bij het realiseren van kostenbesparingen, het efficiënt en slagvaardig inrichten van de inkooporganisatie en het ontwikkelen van competenties bij de verantwoordelijke medewerkers. “Inkoop gaat over kosten, maar vooral over kwaliteit.”
Groot verbeterpotentieel
“In 2013 gaven woningcorporaties zo’n tien miljard euro uit aan nieuwbouw en woningverbetering”, vertelt Bouwman. “Daarvan is maar liefst acht miljard euro beïnvloedbaar door inkoop. Ter vergelijking: de totale salariskosten in de sector bedragen met zo’n 1,5 miljard één vijfde deel. ” De specialisten van Trevian meten op maar liefst veertien onderdelen de zogenaamde inkoopvolwassenheid van een corporatie, oftewel: het niveau waarop de inkoopfunctie zich binnen een organisatie bevindt. Uit door ons uitgevoerde onderzoeken blijkt dat veel corporaties laag scoren. Het is natuurlijk opvallend dat de inkoopvolwassenheid bij veel partijen laag is in een sector waar de invloed op kwaliteit en kosten zo hoog is. Het goede nieuws is dat er een enorm verbeterpotentieel is en dat steeds meer corporatiebestuurders daarvoor open staan.”
Integraal kosten-denken cruciaal
“Corporatiebestuurders leggen niet zelden de focus op FTE- of bedrijfslastenreductie, omdat die transparant en relatief eenvoudig te benchmarken zijn”, stelt Bouwman. “Daar wordt dan op gestuurd, terwijl ze maar een deel van de totale kosten van de organisatie vormen. Van de 26.000 mensen die werkzaam zijn in de sector moet nu een flink deel afvloeien, waarbij bestuurders vaak verwijzen naar de benchmark. Het reduceren van de personeelskosten is belangrijk maar ook complex (bonden en OR), kostbaar (sociaal plan) en beperkt materieel als we het afzetten tegen het inkooppotentieel. Dat sturen op wat zichtbaar is en minder op wat bedrijfseconomisch relevant is lijkt een trend, waarmee corporaties echt kansen laten liggen.” Hij benadrukt dat inkoop beslist niet alleen over kosten gaat, maar zeker ook over kwaliteit. “Integraal kosten-denken is, zeker in de corporatiesector, cruciaal. Dat uitgangspunt is nog niet de norm, terwijl het in belangrijke mate kan bijdragen aan het maatschappelijk succes van deze organisaties.”
Beter opdrachtgeverschap
“Neem het verlagen van de onderhoudskosten. Dat doe je door echt kritisch naar je inkoop te kijken. Corporaties met 15.000 woningen of meer hebben voldoende schaalgrootte en specialisten in huis, maar worstelen niet zelden met de enorme omvang van de inkoop. Hoe krijg je dat op de juiste manier georganiseerd? Kleinere corporaties missen weer schaalgrootte, maar moeten misschien wel kiezen voor samenwerking of shared service centers.” In zijn ogen moeten corporatiemedewerkers die betrokken zijn bij inkoop regievoerder worden. “Dat is een carrièrekans, maar zorgt vooral voor een beter opdrachtgeverschap van de organisatie als geheel. Dat is voor leveranciers, die soms tien tot twintig jaar aan een corporatie zijn verbonden, een belangrijk voordeel.”
In control
Het strengere toezicht zoals dat omschreven is in de nieuwe Woningwet, is volgens Bouwman direct inkoopgerelateerd. “Centraal staat de vraag: zijn corporaties in control? Voor het WSW is bijvoorbeeld de vraag belangrijk of de reguliere bedrijfsvoering - bijvoorbeeld rentebetalingen - uit de operationele kasstroom worden gedaan, zodat er een ruime marge ontstaat om aan de betalingsverplichtingen te kunnen voldoen.” Bouwman benoemt een nadrukkelijke kans voor corporaties van iedere omvang. “Een verbetering van de inkoopfunctie heeft een positief effect op de kasstroom en daarmee op de interest coverage ratio, een belangrijke parameter voor de liquiditeitspositie van corporaties. En cash is King tegenwoordig.”