Jan-Willem van de Groep is Programmaregisseur Energiesprong bij Platform31, de kennis- en netwerkorganisatie voor stedelijke en regionale ontwikkeling. “Waar het gaat om duurzaamheid zijn veel corporaties nog onbewust onbekwaam.”
Veel ruimte voor verbetering
“Corporaties zijn doorgaans sterk gefocust op energielabels”, zegt Van de Groep. “Helaas is bij veel partijen de misvatting dat label A het hoogst haalbare is, dus wordt B niet zelden gezien als een goede score. Een labelverbetering van G naar B levert echter gemiddeld slechts een energiebesparing van 30% op. Er bestaat ook nog zoiets als A+++++.” Hij stelt dat er op het gebied van duurzaamheid en energiebesparing sprake is van een grote mate van onbewuste onbekwaamheid in de sector, zowel bij bestuurders als bij toezichthouders. “Commissarissen gaan af op de informatie die zij van hun bestuurders krijgen, ook waar het gaat om duurzaamheid. Maar als die bestuurder zelf op belangrijke onderdelen onwetend is, dan blijft de raad dat onvermijdelijk ook. Het is overigens ook zeer de vraag of je van interne toezichthouders kunt verwachten dat zij op detailniveau doorvragen. Waar het echter gaat om het kennisniveau op management- en bestuursniveau is er veel ruimte voor verbetering. Commissarissen moeten wel op een bepaalde mate van informatievoorziening kunnen rekenen.”
Grote stappen renderen
Van de Groep: “Er is in de sector veel verwarring over de vraag of je als corporatie bepaalde - serieuze - duurzaamheidsambities wel kunt financieren. Of het zetten van echt grote stappen wel haalbaar is. Je hoort regelmatig de misvatting dat je ook heel veel kleine stappen kunt zetten in plaats van een paar grote. Wij hebben echter de rekensom gemaakt dat die grote stappen echt rendabeler zijn en bovendien beter te financieren dan bijvoorbeeld b-label renovaties. En dan ook nog eens met gelijkblijvende woonlasten voor de huurder.” Van de Groep vertelt dat hij de financiële drempels die door bestuurders worden benoemd altijd vrij eenvoudig weerlegt. “Zo wordt regelmatig het borgingsplafond van het WSW genoemd. De stelling is dan: als ik teveel investeer in duurzaamheid, heb ik geen ruimte meer voor andere opgaven. Dat is nou een goed voorbeeld van onbewuste onbekwaamheid. De nieuwe wet, die het mogelijk maakt een energieprestatievergoeding te incasseren waarbij corporaties extra cash-flow kunnen genereren na een renovatie, creëert veel financiële ruimte. Wat corporaties zouden moeten doen is een nieuwe begroting maken, waarin ze die grote stappen naar duurzaamheid meenemen. Zowel aan de uitgaven- als de inkomstenkant. De grote stap is namelijk additioneel op iets wat de corporatie toch al van plan was, maar dan met vijf keer zoveel inkomsten. Dan blijkt plotseling dat er helemaal niks gebeurt met de borgingsruimte. Met dit soort logische uitgangspunten hebben veel corporaties het nog tamelijk moeilijk.”
Verduurzaming onontkoombaar maken
Streven naar duurzaamheid staat volgens Van de Groep nog erg laag op de agenda van bestuurders en toezichthouders. “Het is essentieel dat commissarissen de samenhang snappen tussen de opgaven die er liggen en ook begrijpen hoe er win-win situaties kunnen worden gecreëerd. Verduurzaming is nu eenmaal niet een primaire bestaansreden of doelstelling van een corporatie. Denk daarbij aan de kwaliteitsverbetering en dus de leefbaarheid van wijken, denk aan gezondere woningen, comfortverbetering of combinaties van ingrepen waardoor mensen bijvoorbeeld langer thuis kunnen wonen. Dat is voor een groot deel te betalen met de energierekening van je huurder. Je moet het onontkoombaar maken. Wij dagen als Platform31 de bouwsector uit om technische oplossingen te bedenken - bijvoorbeeld op het gebied van renovaties - die ervoor zorgen dat er op een betaalbare manier grote stappen gezet kunnen worden. Gelukkig is er al een klein aantal corporaties dat dit begrijpt en ook een bijdrage levert om het voor elkaar te krijgen. Dat zijn corporaties die meehelpen om de bouwsector te transformeren. Er kan echt nog aanzienlijk goedkoper en beter geproduceerd en gebouwd worden dan er ooit is gedaan. Op termijn moet structurele verduurzaming voor corporaties echt een no-brainer worden.”
Lees hier de VTW publicatie over duurzaamheid: http://www.vtw.nl/data/media/files/Publicatie_Duurzaamheid_2013.pdf