Rudy de Jong heeft bij een strategiebijeenkomst van KWH en Opmaat in april 2015 gesproken over de veranderingen in de corporatiesector en 'disruptieve innovatie'. Met zijn toestemming plaatsen we zijn column in deze nieuwsbrief.
Disruptie
De parlementaire enquête ligt alweer een tijdje achter ons, maar de schok dreunt nog door. Minister Blok heeft nieuwe piketpalen geslagen, waarmee het speelterrein van corporaties een stuk kleiner is geworden. De laatste restjes zelfregulering, zoals het WSW, worden genationaliseerd.
Corporaties schikken zich min of meer in hun lot en zijn hard bezig hun legitimatie te versterken. Want daar mankeert heel wat aan. Corporaties doen weer wat de rijksoverheid wil en zijn gestopt met onnodige marktverstoring. Maar waar ze nog niet zo’n vaart mee maken, dat is de derde en naar mijn idee belangrijkste steunpilaar van legitimatie. Dat zijn de klanten, de huurders, de vraag op de markt.
Dat is een probleem, want het bestaansrecht en de toekomst van iedere organisatie ligt uiteindelijk in haar meerwaarde voor de vragers op de markt. Corporaties moeten dus precies weten hoe mensen zich redden op de markt of juist niet redden, waar hun echte probleem zit, wat ze van aanbieders verwachten? Ze moeten weten hoe groot hun meerwaarde nog is. Voor huurders, maar ook voor starters. Het is bizar maar mijn ervaring is dat de meeste corporaties daar nauwelijks aandacht voor hebben. Ze zijn bezig zich aan de nieuwe regels aan te passen en hun bedrijf te stroomlijnen. Maar waar het eigenlijk om gaat, de meerwaarde voor hun “klanten”, dat schiet er bij in.
Disruptieve innovatie
Dat is vragen om een disruptieve innovatie, zoals dat tegenwoordig heet. We zien dat de afgelopen jaren traditionele sectoren worden geteisterd door nieuwkomers op de markt. Hun succes ontstaat omdat zij begrijpen wat mensen willen en nieuwe communicatietechnologie inzetten. Een belangrijke innovatie betreft de zogenaamde P2P platforms, die met behulp van internet en sociale netwerken directe transacties tussen mensen tot stand brengen. Gerenommeerde tussenpersonen (reisbureaus, makelaars, taxicentrales) worden overgeslagen en bestaande capaciteit (leegstaande woonruimte, stilstaande auto’s, gereedschap, klussen) wordt efficiënter ingezet. Mensen worden in staat gesteld om hun auto of hun woning als een asset te gebruiken en er geld mee te verdienen.
De corporatiesector voldoet aan veel voorwaarden voor zo’n disruptieve innovatie. Huren is voor veel mensen erg duur geworden. Kleine huishoudens hebben ruimte over. De markt is niet transparant. Tussenpersonen (corporaties) zijn duur en voegen in de ogen van gebruikers weinig waarde toe. Als het even kan, probeer je ze te vermijden.
Als we goed naar de markt kijken, zouden we zien dat de disruptie in veel grotere steden al aan de gang is. Het grootste deel van de starters vindt woonruimte buiten corporaties om. Woningen worden gedeeld, onderverhuurd of verhuurd aan toeristen en expats. Huishoudens worden kleiner, maar het aantal mensen in een woning neemt weer toe. Logisch eigenlijk! Als je alleen bent, een laag of onregelmatig inkomen hebt, ruimte over hebt in je te dure huis, vele jaren moet wachten op …… ja, op wat? Wat doe je dan?
Inderdaad, dat is illegaal, frauduleus, oneerlijk, ga zo maar door. Verstorend voor het bestaande systeem. Voor de woonruimteverdeling, voor het betaalbaarheids- en leefbaarheidsbeleid. Maar we zien hoe het gaat bij Uber, AirBnB, Workspot en andere platforms. Een niet te stuiten ontwikkeling. Het is wachten op een platform dat het voor huurders en woningzoekenden mogelijk maakt om zelf hun eigen huisvestingsprobleem op te lossen. Dus wat gaan we doen: strijdend ten onder of meebewegen met de vraag op de markt?