Aedes aan politiek: ‘Behoefte aan bestaanszekerheid, woonzekerheid en investeringszekerheid’

Goede volkshuisvesting als basis voor bestaanszekerheid, luidt de titel van de position paper. Aedes wijst op de behoeften aan houvast voor zowel huurders, woningzoekenden als woningmarktpartijen: bestaanszekerheid, woonzekerheid en investeringszekerheid. Aedes doet concrete suggesties voor tekstpassages die zo in het regeerakkoord van het volgende kabinet opgenomen kunnen worden.

Het Rijk moet zorgen voor voldoende inkomen voor iedereen om te kunnen leven, stelt Aedes. Daarvoor heeft het verschillende instrumenten: het minimuminkomen, uitkeringen en toeslagen. Woningcorporaties zorgen voor betaalbare huren, maar het huurbeleid mag niet als een koopkrachtinstrument worden gebruikt. Aedes stelt voor dat de huren van sociale huurwoningen de komende jaren de inflatie volgen. Dat is overigens al met het Rijk en gemeenten afgesproken in de Nationale Prestatieafspraken (NPA). De huurtoeslag is een effectief instrument gebleken. Wat Aedes betreft wordt die verhoogd met € 50 per maand.

Voor de bestaanszekerheid van mensen is evenzeer belangrijk dat ze goed wonen: een plek hebben waar ze zich thuis voelen. Daarom is de hoge woningnood urgent. Dat vraagt om een stevige en structurele aanpak. Wat Aedes betreft vormen de afspraken met veel partijen op de Woontop in 2024, inclusief de NPA, daarvoor de basis. De ambitie om jaarlijks 100.000 woningen bij te bouwen moet overeind blijven, het is nu vooral tijd om uit te voeren. Een nieuw kabinet moet vooral partijen ondersteuning bieden en belemmeringen wegnemen.

Twee derde van de nieuwe woningen wordt gebouwd in het betaalbare segment. Minimaal 3 van de 10 nieuwe woningen is een sociale huurwoning. Corporaties moeten zo snel mogelijk ook middenhuurwoningen kunnen bouwen met geborgde financiering.

Om al die ambities waar te kunnen maken, hebben de partijen die het in de praktijk moeten doen vooral behoefte aan consistentie en zekerheid. Alleen als een nieuw kabinet die biedt, krijgen partijen voldoende vertrouwen om beslissingen te nemen over hun miljardeninvesteringen. Dat geldt zowel voor woningcorporaties, beleggers, bouwbedrijven en ontwikkelaars als voor gemeenten en nutsbedrijven. Om de afspraken van de Woontop mogelijk te maken is het nodig dat het Rijk de woningbouw structureel financieel ondersteunt. Aedes vindt dat de overheidsbijdrage ter ondersteuning van de sociale en betaalbare nieuwbouw moet groeien naar structureel 0,5% van het BBP. Daarnaast zijn er structureel extra investeringen nodig in kwetsbare wijken en buurten, zowel op fysiek als sociaal gebied. 

Corporaties investeren de komende jaren € 110 miljard in nieuwbouw, verduurzaming, leefbaarheid en betaalbare huren (NPA-afspraken). Ze zetten hun maatschappelijk vermogen maximaal in om het onrendabele deel van investeringen te dekken. Daardoor ontstaat er vanaf 2028 een tekort dat jaarlijks met € 5 miljard oploopt. Dit is op langere termijn onhoudbaar. Om dat te voorkomen moet de winstbelasting (Vpb) voor woningcorporaties worden afgeschaft.