Politiek Nieuwsoverzicht 30 oktober 2023

Via ons politiek weekoverzicht houden we u op de hoogte van het relevante politieke nieuws voor onze sector. Met deze week onder andere:

 

Verkiezingsreces

De Tweede Kamer is vanaf deze week met verkiezingsreces. Dat betekent dat er hoogstwaarschijnlijk veel minder parlementaire documenten naar buiten komen. Deze nieuwsbrief zal wel elke week blijven verschijnen, maar dus mogelijk met geen of weinig nieuwe parlementaire ontwikkelingen.

Woonbond: Belangrijke huurwetten pas na verkiezingen behandeld

Begroting BZK

Bij de stemmingen over de begroting BZK 2024 zijn relatief veel voorstellen vanuit de Kamer aangenomen. De amendementen die van minister De Jonge oordeel Kamer hadden gekregen werden allemaal aangenomen, waardoor er onder andere meer geld komt voor het Fonds Betaalbare Koopwoningen, de startbouwimpuls voor studentenwoningen, wooncoöperaties en het veelbesproken doorbouwgarantiefonds.

Bij de stemmingen over de moties viel op dat de PvdA-motie (45) werd aangenomen die oproept om alsnog met een tochtkorting te komen. Minister De Jonge had dit voorstel steeds afgewezen, omdat hij via het woningwaarderingsstelsel een korting wil afdwingen voor woningen met een slecht label. Ook heeft hij al prestatieafspraken gemaakt om huurwoningen te verduurzamen. De Kamer wil hier echter niet op wachten en wil dat het kabinet direct werk maakt van een huurkorting voor huurders met een tochtige woning. De kans is klein dat De Jonge de motie uit gaat voeren op de manier dat de Kamer vraagt. In een eerste reactie zei hij namelijk: "Ik denk dat de manier waarop wij daar uitvoering aan geven eigenlijk minstens zo fantastisch is als de motie van de heer Nijboer."

Ook werd een D66-motie (40) aangenomen die bij subsidies, afspraken en regelingen ten behoeve van woningbouw als voorwaarde stelt dat een aanzienlijk deel van de woningen onder een prijs van 250.000 euro te koop komt. 

Ingediende amendementen, inclusief oordeel kabinet:

Aangenomen

Verworpen

Ingediende moties, inclusief oordeel kabinet:

Aangenomen

Verworpen

Dinsdag zal over de moties worden gestemd.

 

Marktverkenning

De Kamer wil definitief af van de marktverkenning voor woningcorporaties. Een amendement van de ChristenUnie om de opschorting van de markttoets niet tijdelijk te verlengen, maar deze toets helemaal te schrappen werd aangenomen. Eerder werd de markttoets tijdelijk opgeschort om corporaties makkelijker te laten bouwen in het middensegment. Zij krijgen die ruimte nu permanent. Tijdens het debat was al een brede meerderheid hiervoor zichtbaar, alleen minister De Jonge en de VVD waarschuwden dat dit mogelijk zou kunnen zorgen voor een ongelijk speelveld. Zij wilden de opschorting eerst evalueren. De Jonge liet wel weten na te denken over een borgingsconstructie naar model van het WSW. Deze zou mogelijk ook beschikbaar kunnen worden voor private partijen.

 

Staat van de Volkshuisvesting

Minister De Jonge gaat op verzoek van de Kamer een verkenning doen naar de oorzaak van 'de hardere daling van het transactievolume in Nederland'. De Kamer steunde na het tweeminutendebat Staat van de Volkshuisvesting een motie van Van Haga (1110) die hiertoe oproept. Volgens Van Haga blijkt uit cijfers dat het volume van de vastgoedtransacties gemiddeld met 67 procent is gedaald, terwijl het EU-gemiddelde op 57 procent ligt.

"Ik vind het heel goed om de Nederlandse vastgoedwereld en de Nederlandse nieuwbouwcijfers goed te blijven vergelijken met wat er in het buitenland gebeurt. Dan zult u echt zien dat Nederland het bijvoorbeeld heel veel beter doet dan een land als Duitsland", aldus De Jonge. "Ik ga in ieder geval in de Staat van de Volkshuisvesting, maar misschien ook bij een andere gelegenheid proberen om daar iets over te zeggen, ook over het Europese perspectief. Die komt aan het einde van het jaar."

Ingediende moties, inclusief oordeel kabinet:

Aangenomen

Verworpen

Verslag debat

Weeskinderen

Zoals verwacht werd het voorstel om weeskinderen in corporatiewoningen te beschermen tegen uitzetting met ruime meerderheid aangenomen. Ook werd de motie van de ChristenUnie aangenomen die voorstelt de wet ook voor particuliere huurwoningen te laten gelden en voor alle kinderen boven de 18.

 

Grondbeleid

In het schriftelijk overleg over modernisering van het grondbeleid wil de Kamer meer duidelijkheid over de onlangs gepresenteerde voorstellen van minister De Jonge. Ook worden al diverse suggesties gedaan om grond makkelijker beschikbaar te stellen, zoals een planbatenheffing. De SP vraagt waarom het kabinet geen aanpassing van het zelfrealisatierecht voorstelt. "Is er weinig behoefte aan in de praktijk, of ziet het kabinet de huidige wettelijke mogelijkheden als voldoende? Hoe verhoudt dit zich tot het pleidooi van de Vereniging van Nederlandse Projectontwikkeling Maatschappijen (NEPROM) om hier beperkingen aan te stellen?", zo vraagt de SP. De partij vraagt verder hoe corporaties makkelijker grond kunnen verwerven.

Daarnaast stelt D66 voor dat het Rijk meer verantwoordelijkheid neemt voor de kosten die gemeenten moeten maken voor een actiever grondbeleid. "De gemeenten geven aan dat zij erbij gebaat zouden zijn als medeoverheden de financiële risico’s mede zouden willen dragen. Deze leden vragen zich af of dit een mogelijkheid is en of dit tegelijk een instrument kant zijn om hiermee meer regie te nemen over de woningbouw door de minister", aldus D66.

De partij vraagt daarnaast wat het kabinet wil doen om te voorkomen dat grondeigenaren in een afwachtende houding blijven zitten.

Inbreng verslag schriftelijk overleg over modernisering van het grondbeleid

Klimaatakkoord gebouwde omgeving

De Kamer heeft afgelopen week een PvdA-motie (1119) aangenomen die het kabinet oproept om in kaart te brengen welke gemeenten en regio's extra ondersteuning nodig hebben bij de verduurzamingsopgave van de gebouwde omgeving. De motie werd ingediend naar aanleiding van het commissiedebat Klimaatakkoord gebouwde omgeving.

Ingediende moties, inclusief oordeel kabinet:

Aangenomen

Verworpen

Verslag debat


NSC

Volkshuisvesting is een belangrijk onderwerp in het verkiezingsprogramma van NSC van Pieter Omtzigt. Zo stelt hij voor om de mogelijkheden van de omkeerhypotheek nader te verkennen, zodat ouderen het vermogen in hun eigen woning kunnen gebruiken voor de oudedagsvoorziening. Wel zijn veel voorstellen in lijn met wat het kabinet al heeft ingezet, zoals sturen op betaalbaarheid, de wet regie op de volkshuisvesting, regulering middenhuur en een stevige rol voor provincies. Verder verwacht hij van corporaties dat zij 350.000 extra woningen bouwen en wil hij ook met marktpartijen afspraken maken over nieuwbouw. Ook wil hij grond makkelijker beschikbaar maken voor woningbouw, onder andere door grondspeculatie tegen te gaan. Opvallend is het voorstel om werkgevers te prikkelen om woningen voor hun medewerkers te bouwen. Net als veel andere partijen is NSC er voorstander van om de fiscale last voor corporaties te beperken, zodat zij makkelijker kunnen bouwen en verduurzamen.

 

Belastingplan

De Kamer heeft afgelopen week het amendement (52) op het Belastingplan 2024 verworpen dat corporaties zou moeten uitzonderen van de vennootschapsbelasting.

 

Wet Damocles

Minister Yesilgöz gaat in gesprek met corporaties over de toepassing van de Wet Damocles. Deze wet geeft burgemeesters de mogelijkheid om op te treden tegen drugshandel in corporatiepanden. Uit een door de Kamer gevraagd onderzoek van de WODC blijkt dat er geen behoefte is aan structurele monitoring van de wet. Ook zijn er praktische en juridische bezwaren. "Er zijn andere onderzoeken mogelijk waarmee inzicht kan worden verkregen in de gevolgen van de toepassing van Damoclesmaatregelen, zoals een vergelijkend onderzoek tussen verschillende ‘Damocles regimes’ en een verdiepend onderzoek naar een specifieke doelgroep of een specifiek gevolg", aldus Yesilgöz.

 

Woonwagenstandplaatsen

Minister De Jonge wil het makkelijker maken dat corporaties een verbinding maken met woonwagenstandplaatsen. Dat laat hij weten in een Kamerbrief. Volgens hem werkt de huidige Woningwet belemmerend voor vermogensverschaffing en hij stelt daarom voor het Besluit toegelaten instellingen volkshuisvesting (BTIV) aan te passen. In de brief wordt de wijziging nader technisch toegelicht.

Uit de brief blijkt daarnaast dat nog veel gemeenten worstelen met woonwagenbeleid. Veel hebben een achterstand in te halen en het blijkt lastig om locaties te vinden. Ook de ambtelijke capaciteit is een knelpunt. Minister De Jonge wijst erop dat in het wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting meer regie gepakt wordt vanuit het Rijk. Onderdeel hiervan is dat gemeenten verplicht worden een volkshuisvestingsprogramma op te stellen. Omdat woonwagenbewoners aangemerkt zijn als aandachtsgroep worden zij hier specifiek in opgenomen. De planning is dat elke gemeente vanaf 2026 zo'n programma moet hebben, maar de wet moet nog worden behandeld in de Tweede Kamer.

Verder maakt De Jonge bekend dat de NHG-grens voor 2024 uitkomt op 166.000 euro voor een woonwagen en op 59.000 euro voor een woonwagenstandplaats. Wel is hij in overleg over aanpassing van de NHG-grenzen, omdat er momenteel slechts één hypotheekaanbieder is die hypotheken verstrekt voor woonwagenbewoners.

 

Wet collectieve warmte

De ministerraad heeft vrijdag ingestemd met de Wet collectieve warmte en deze zal dus voor advies worden aangeboden aan de Raad van State. Met de wet moet de gebouwde omgeving in 2050 volledig emissievrij zijn. Het wetsvoorstel biedt een kader voor de ontwikkeling van nieuwe warmtenetten, waarbij onder andere gekeken wordt naar publieke sturing, ontwikkeling van collectieve en emissievrije collectieve warmtevoorzieningen, transparante tarieven en een waarborg voor levering en consumentenbescherming.

Geannoteerde besluitenlijst ministerraad 27 oktober 2023


ASML

Chipmachinefabrikant ASML zegt toe ontwikkelaars te willen helpen bij het bouwen van betaalbare woningen. Daarover schreef onder andere FD. Zo wil het bedrijf eventuele verliezen dekken of woningen opkopen indien nodig. ASML zegt hiermee verantwoordelijkheid te willen nemen voor het enorme woningtekort die mede het gevolg is van de groei van ASML.

FD: ASML komt projectontwikkelaars te hulp bij bouw goedkope huizen

390.000 woningen

De Volkskrant probeerde afgelopen week in een longread antwoord te geven op de vraag waar het tekortcijfer van 390.000 woningen op is gebaseerd.

Volkskrant: Een tekort van 390 duizend woningen, waar komt dat getal vandaan?

Bouwend Nederland

In NRC doet Bouwend Nederland-voorzitter Arno Visser een oproep om niet door te gaan met de Wet betaalbare huur en de Wet versterking regie op de volkshuisvesting. "Deze zorgen alleen maar voor een verergering van de problemen. Ze creëren niet de hoognodige doorstroming. Pas als in alle segmenten bijgebouwd wordt, komt er dynamiek in de huizenmarkt", aldus Visser. In plaats daarvan zou de verantwoordelijkheid moeten komen te liggen bij gemeenten en provincies, die in overleg met corporaties en bouwers de woningen moeten realiseren. "Het CBS berekende dat in 2021 de ruim 50.000 opgeleverde nieuwbouwwoningen een verhuisbeweging in gang zette waarmee ruim 120.000 woningen vrijkwamen. Dat zou de minimale ambitie moeten zijn in elke regio; zo plannen dat iedere extra woning voor minstens drie verhuizingen zorgt". Visser dringt daarbij aan op realiteit, diversiteit en dynamiek.

NRC: Bouwen doe je zo: met bouwers en bestuurders

Overige artikelen

Overige documenten

De politieke nieuwsoverzichten worden door de VTW gemaakt in samenwerking met 1848.nl


Terug