Begrotingsbehandeling BZK: De Jonge geeft weerstand tegen doorbouwgarantie op

Minister De Jonge geeft zijn verzet tegen het snel invoeren van een doorbouwgarantie op, zo bleek tijdens de begrotingsbehandeling. Eerder liet hij steeds weten een IBO-onderzoek te willen afwachten wat eind dit jaar wordt verwacht, maar de Kamer spoorde hem al meermaals aan om het gewoon te regelen. Met de doorbouwgarantie kunnen nieuwbouwprojecten van start waarvan nog geen 70 procent is verkocht. In het door de PvdA en ChristenUnie ingediende amendement (14) wordt hiervoor 175 miljoen vrijgemaakt.  

Tijdens het debat bleef De Jonge erbij voor de uitwerking te willen wachten op het IBO-onderzoek, maar liet wel doorschemeren het plan niet meer te gaan blokkeren. Wel gaf hij een aantal overwegingen mee voor de uitwerking. "Wentelen we niet te veel risico's af op het collectief? [..] Nemen we niet te veel risico's weg die ook gewoon horen bij een gezond functionerende markt? Bijvoorbeeld: er is gewoon structureel te duur geprogrammeerd in de afgelopen jaren. [..] Dat type ondernemersrisico wil ik zeker niet afdekken", aldus de minister.

In het licht van de bouwinvesteringen liet De Jonge weten een hogere nieuwbouwopslag te overwegen in het wetsvoorstel Wet betaalbare huur. Dit is volgens hem nodig om te voorkomen dat bouwers gaan afwachten zodra de nieuwe regels werkelijkheid worden. "Als je wilt dat de nieuwbouw doorgaat in de komende periode, dan zal je naar de nieuwbouwopslag moeten kijken", aldus de minister. "Die staat op 5% in het voorstel dat naar de Raad van State is gegaan [..], maar ik denk eerlijk gezegd dat we daarnaar moeten kijken, omdat de marktomstandigheden sterk verslechterd zijn. Dat overleg heb ik nu ook met de IVBN."

Huurregulering aanpassen

De Jonge reageerde aanvankelijk kritisch op het voorstel van de VVD om huurregulering aan te passen aan de regionale omstandigheden. Volgens de minister zou dat in Amsterdam tot extreme huren kunnen leiden. Hij kon zich er uiteindelijk wel in vinden dat er naar de regionale component gekeken wordt, maar volgens hem gebeurt dat nu feitelijk ook al door de weging van de WOZ-waarde. Dit debat wordt vervolgd bij de behandeling van het wetsvoorstel. De Jonge verwacht het advies van de Raad van State op korte termijn en houdt de mogelijkheid open dat de wet op 1 juli 2024 zou kunnen ingaan.

De Jonge liet weten het idee te hebben dat de bouw over de ergste dip heen is. "In de cijfers van het CBS over het aantal verkochte woningen in het tweede kwartaal zag het er heel dramatisch uit. Maar daar zit ook wel een behoorlijke rapportageachterstand in. We zien nu de verkopen weer een beetje aantrekken. Dat hoor ik van alle ontwikkelaars en ook van alle bouwers. Daarmee is het niet opgelost; helemaal niet. Je kunt ook niet zeggen dat we die dip nu te boven zijn gekomen. Ik denk wel dat je kunt zeggen dat we qua dip het ergste achter de rug lijken te hebben", aldus De Jonge.

De minister herhaalde tegenover Van Haga en de VVD dat in zijn ogen niet de huurmaatregelen van het kabinet de reden zijn dat er minder geïnvesteerd wordt in woningbouw, maar de gestegen rente. "Ik weet dat er een aantal particuliere verhuurders is die anders willen doen geloven, maar het is echt onjuist", aldus de minister. "Je ziet het trouwens ook in heel Europa. Als de stijging van de rente dusdanig is dat allerlei andere beleggingsproducten aantrekkelijker worden, wordt herfinanciering gewoon duurder, zeker als je werkt met externe financiering."

De Optop 2000

Om optoppen aan te jagen liet De Jonge weten op 20 november (de Dag van de Volkshuisvesting) "de Optop 2000" bekend te willen maken, oftewel de afspraken over de eerste 2.000 op te toppen woningen. "Dat is dus eigenlijk de eerste stap onderweg naar een programmatische aanpak voor het optoppen, omdat ik echt geloof dat we het ongelofelijk nodig hebben om dat te doen", aldus de minister.

Bij diverse amendementen had De Jonge aarzelingen over de dekking, zoals bij het voorstel (amendement 25) om het budget voor het Fonds Betaalbare Koopwoningen te verhogen en het D66-amendement (26) om te komen tot een studentenwoningenstartbouwimpuls. De amendementen doen onder andere een greep uit het budget voor de Woningbouwimpuls en daar wilde de minister het geld ook voor bestemmen. Toch kregen deze amendementen oordeel Kamer en zullen dus vrijwel zeker worden aangenomen.

Wooncoöperaties

Meer discussie was over het voorstel van de SP (amendement 29) om extra middelen vrij te maken voor wooncoöperaties. Zoals hij onlangs aan de Kamer aangaf ondersteunt hij de gedachte, maar blijkt het in de praktijk ingewikkeld om initiatieven van de grond te krijgen. Hij steunde het amendement wel, maar gaf wel aan dat het niet realistisch is als de overheid 30 procent van een project meefinanciert. "Ik zou het oordeel hierover best aan de Kamer willen laten, als we maar wel oppassen met het wekken van de verwachting dat wij in structurele zin 30% van de nieuw te bouwen woningen op het collectief kunnen verhalen. Dat gaat niet. Dat kan echt niet", aldus De Jonge.

Tegenover de ChristenUnie zegde de minister toe bij het IBO-onderzoek de suggestie te betrekken dat er een uitzondering zou kunnen komen voor het hoge tarief voor de overdrachtsbelasting in gevallen waarbij een ontwikkelaar alvast een woning van een senior die wil doorstromen naar nieuwbouw overkoopt.

De Jonge toonde zich geen voorstander van het voorstel van de PvdA om bij maximale huurverhogingen altijd het laagste van inflatie of loonontwikkeling te pakken. De minister wil toe naar een systematiek waarbij de loonontwikkeling wordt gevolgd, omdat verhuurders ook moeten kunnen rekenen op bepaalde inkomsten.

Minister De Jonge achtte het voorstel van D66 (motie 40) om bij subsidies een maximale verkoopprijs van 250.000 euro als criterium op te nemen niet realistisch. Wel werden onder andere moties gesteund met betrekking tot hamsterhuurkoop (41), een huurregister (46) en een verlaagd btw-tarief voor de bouw van goedkoop en middeldure woningen (48).

Ingediende amendementen, inclusief oordeel kabinet:

• Amendement van de leden Nijboer en Grinwis 36410-VII-14 over middelen voor een nationaal doorbouwgarantiefonds; Oordeel Kamer
• Amendement van het lid Beckerman 36410-VII-22 over middelen voor compensatie voor afschaffing van inkomensafhankelijke huurverhoging; Ontraden
• Amendement van het lid Beckerman 36410-VII-23 over middelen voor compensatie voor een algehele huurbevriezing; Ontraden
• Amendement van het lid Beckerman 36410-VII-24 over middelen voor compensatie voor een huurbevriezing voor woningen in bezit van woningcorporaties; Ontraden
• Gewijzigd amendement van de leden Grinwis en Peter de Groot 36410-VII-25 t.v.v. nr. 15 over middelen voor het Fonds Betaalbare Koopwoningen; Oordeel Kamer
• Gewijzigd amendement van het lid Boulakjar 36410-VII-26 t.v.v. nr. 10 over middelen voor een studentenwoningenstartbouwimpuls; Oordeel Kamer
• Gewijzigd amendement van de leden Inge van Dijk en Van der Graaf 36410-VII-28 t.v.v. nr. 19 over middelen voor de Landelijke Vereniging van Kleine Kernen; Niet bekend
• Gewijzigd amendement van het lid Beckerman c.s. 36410-VII-29 t.v.v. nr. 27 over aanvullende stimuleringsmiddelen voor woningcoöperaties; Oordeel Kamer

Ingediende moties, inclusief oordeel kabinet:

• Motie PVV (31) verzoekt de regering de sociale huurprijzen te verlagen; Ontraden
• Motie PVV (32) verzoekt de regering de sociale huurprijzen niet te verhogen; Ontraden
• Motie PVV (33) verzoekt de regering géén voorrang meer te geven aan statushouders bij de toewijzing van woonruimte; Ontraden
• Motie PVV (34) verzoekt de regering voorrang te geven aan de Nederlanders bij de toewijzing van woonruimte; Ontraden
• Motie VVD (35) verzoekt de regering bouwakkoorden te sluiten met partijen die bouwen waarbij belemmeringen uit de praktijk worden weggenomen; Oordeel Kamer
• Motie SP (36) verzoekt de regering om met Aedes afspraken te maken om sloop alleen toe te staan met instemming van 70% van de huurders en deze afspraken in wet- en regelgeving vast te leggen; Ontraden
• Motie SP (37) verzoekt de regering pas op de plaats te laten maken met de verkoop van sociale huurwoningen door woningcorporaties; Ontraden
• Motie SP (38) verzoekt de regering te bezien hoe een opkoopfonds bijvoorbeeld samen met woningcorporaties, coöperaties en gemeenten in het leven geroepen kan worden; Ontraden
• Motie SP (39) verzoekt de regering de huren in de corporatiesector te bevriezen en de woningcorporaties te compenseren; Ontraden
• Motie D66 (40) verzoekt de regering om als voorwaarde van bouwsubsidies, impulsen en woonafspraken te waarborgen dat een aanzienlijk deel van de op te leveren woningen een verkoopprijs heeft van onder de €250.000; Ontraden
• Motie D66 (41) verzoekt de regering om hamsterhuurkoop door woningbouwcorporaties mogelijk te maken; Oordeel Kamer
• Motie D66 (42) verzoekt de ministers van BZK en IenW uiterlijk dit najaar tot een akkoord te komen met de gemeente Amstelveen over de start van de bouw van zo veel mogelijk studentenwoningen op de locatie Kronenburg; Oordeel Kamer
• Motie PvdA (43) verzoekt het kabinet een premie in te voeren op extra bouwvergunningen van gemeenten; Ontraden
• Motie PvdA (44) verzoekt het kabinet actie te ondernemen om deze verkoop sterk terug te brengen, zodat de sociale huurwoningvoorraad niet verder wordt uitgehold; Ontraden
• Motie PvdA (45) verzoekt het kabinet alsnog een tochtkorting in te voeren; Ontraden
• Motie PvdA (46) verzoekt het kabinet een huurregister uit te werken en een voorstel daarvoor aan de Kamer te doen; Oordeel Kamer
• Motie PvdA (47) verzoekt het kabinet de maximale huurverhoging te koppelen aan het laagste niveau van inflatie of loonontwikkeling; Ontraden
• Motie CDA (48) verzoekt de regering te onderzoeken of en op welke wijze een tijdelijke verlaging van het btw-tarief voor de bouw van sociale en middeldure koop-en huurwoningen door institutionele beleggers en woningcorporaties kan worden vormgegeven, zonder dat dit een prijsopdrijvend effect heeft; Oordeel Kamer
• Motie PvdD (49) verzoekt de regering de inwerkingtreding van de Omgevingswet opnieuw uit te stellen en te onderzoeken hoe de Omgevingswet ordentelijk kan worden ingetrokken; Ontraden
• Motie PvdD (50) spreekt uit dat een "straatje erbij" alleen kan als dit de natuur niet schaadt, maar er juist ruimte wordt gemaakt om natuur te herstellen en ontwikkelen; Geen oordeel
• Motie ChristenUnie (51) verzoekt de regering, mits uit het in gang gezette onderzoek geen onoverkomelijke bezwaren ten aanzien van de volksgezondheid naar voren komen, het Drinkwaterbesluit aan te passen, zodat niet alleen op het dak opgevangen regenwater als huishoudwater kan worden gebruikt, en tevens mogelijk te maken dat huishoudwater voor meer toepassingen dan toiletspoeling gebruikt kan worden, onder borging van de volksgezondheid; Oordeel Kamer
• Motie ChristenUnie (52) verzoekt de regering gemeenten te ondersteunen in het opstellen van pre-SMP's met kennis en kunde, en hun de mogelijkheid te bieden de kosten hiervan te dekken uit de middelen voor het Nationaal lsolatieprogramma; Oordeel Kamer
• Motie Van Haga (53) verzoekt de regering te onderzoeken of particuliere verhuurders kunnen worden vrijgesteld van de regulering van de middenhuur en de Kamer over de uitkomsten te informeren; Ontraden
• Motie Van Haga (54) verzoekt de regering om een heroverweging van de regulering, waarbij zowel de rentabiliteit van nieuwbouw als die van bestaande huurwoningen in overweging wordt genomen; Ontraden
• Motie Van Haga (55) verzoekt de regering om woningcorporaties aan te moedigen om woningen te verkopen aan zittende huurders om op die manier kapitaal vrij te maken om nieuwe sociale woningen te bouwen; Ontraden
• Motie Van Haga (56) verzoekt de regering om maatregelen te treffen die het voor woningeigenaren aantrekkelijker maken om hun woningen te blijven verhuren in plaats van te verkopen; Ontraden

Meer

• Verslag debat (deel 1)
• Verslag debat (deel 2)
• Beantwoording van vragen begrotingsbehandeling (36410-VII Wonen en Ruimtelijke Ordening)
• FD: Kamer kijkt naar fiscale voordelen om woningbouw te versnellen

Dit nieuws is tot stand gekomen in samenwerking met 1848.nl