‘Grens van verhuureenheden OOB-status moet omhoog’ - interview met Ben Spelbos over rapport OOB-status woningcorporaties

De grens van 5000 verhuureenheden – die bepaalt welke corporaties de OOB-status hebben en daarmee strengere controle van de accountant – moet omhoog. Een hogere grens voorkomt dat er op termijn te weinig accountants beschikbaar zijn. Daarnaast bespaart het corporaties kosten. De kwaliteit van de interne beheersing en externe controle is sinds de invoering van de OOB-status niet noemenswaardig verbeterd. Dat blijkt uit onderzoek van de VTW en Aedes naar de OOB-status van corporaties.

Tekst: Lisette Vos

Per 1 januari 2020 hebben corporaties met 5000 of meer verhuureenheden (vhe) de OOB-status. OOB staat voor: Organisaties van Openbaar Belang. Met deze regeling krijgen ruim 140 corporaties, net als onder meer pensioenfondsen, strengere controle van de accountant. De VTW pleitte voor 2020 voor een grens van 10.000 vhe. Maar daar ging het ministerie van Financien indertijd niet in mee. Met de uitkomsten van het onderzoek willen de VTW en Aedes opnieuw in gesprek met het ministerie over de hoogte van de grens.  

Twee jaar na de invoering van de OOB-status was de vraag of de strengere regels de kwaliteit van de controle (extern en intern) hebben verbeterd én wat de OOB-status betekent voor de kosten en inzet van personeel van corporaties. Ben Spelbos en Huub Bröring, beiden (voormalig) accountant en commissaris, ondervroegen in opdracht van de VTW en Aedes zes accountantskantoren met een OOB-vergunning. Daarnaast hielden zij een schriftelijke enquête onder financiële medewerkers van 21 corporaties, met aansluitend een consultatiesessie met negen corporaties.

Onderzoek onder accountants
Volgens de accountants heeft de aanvullende controle (met onder meer een extra interne toetsing door een onafhankelijk kwaliteitsbeoordelaar) geen noemenswaardig effect gehad op de kwaliteit van de controle. De corporaties hebben de interne beheersing in de afgelopen jaren wel verder geprofessionaliseerd, maar dat is volgens de accountants meer toe te wijzen aan de invoering van de Woningwet. Bijna alle accountants houden een pleidooi om alleen de ‘systeem-corporaties’ (met een leningenportefeuille van bepaald niveau) de OOB-status te geven.

Forse korstenstijging
Al lijkt het extra werk voor de corporaties door de strengere controle mee te vallen en hebben zij de interne beheersing volgens eigen zeggen goed op orde, de accountantskosten voor de corporaties zijn wél fors gestegen. Volgens berekeningen zou die stijging, bij benadering, uitkomen op 2,5 miljoen euro per jaar. Gaat de grens van 5000 verhuureenheden omhoog, zoals ook de corporaties bepleiten, dan scheelt dat voor een groot deel van de corporaties een aanzienlijk deel in de kosten ‘Gemiddeld zo’n € 17.500 per corporatie,’ aldus Spelbos.

Spoeling wordt dun
Tijdens de consultatieronde kwam een andere zorg van corporaties op tafel: zij vrezen op termijn niet één van de zes accountantskantoren met een OOB-vergunning in te kunnen schakelen. Volgens Spelbos werken corporaties veelal met drie accountantsorganisaties, als accountant, als fiscalist en als adviseur. Dan blijven drie accountantskantoren over om een offerte aan te vragen. ‘Algemeen bekend is dat de kantoren niet altijd tijd hebben, dus dan wordt de spoeling erg dun. Corporaties zien dat als een reëel risico. Een hogere grens van verhuureenheden kan dat risico verkleinen.’

Veel jargon
Voor commissarissen die geen achtergrond in de accountancy hebben, zijn de uitgebreide controleverklaringen van de accountant vaak lastig te volgen. ‘De teksten in deze verklaring zijn vaak heel technisch, al kan je daar niet altijd aan ontkomen,’ stelt Spelbos. Volgens hem is het belangrijk dat de accountant in de controleverklaring zoveel mogelijk jargon vermijdt. Daarnaast hebben de RvC-leden ook een verantwoordelijkheid om door te vragen als ze het verhaal van de accountant niet kunnen volgen.

Meer informatie:

Het rapport Wat heeft de OOB-status de woningcorporaties gebracht?  met alle uitkomsten en toelichting op de onderzoeksvragen is hier te vinden: 

'Wat heeft de OOB-status de woningcorporaties gebracht?'

De VTW en Aedes komen binnenkort met een gezamenlijke reactie op het rapport.