Al acht jaar op rij volgen toekomstige toezichthouders de Leergang aankomende commissaris van de VTW Academie. De deelnemers leren vooral van de combinatie van theorie (acht masterclasses) en praktijk (een traineeship van een jaar). Hoe kijken vier toekomstige commissarissen die de achtste editie volgden terug op de leergang?
Tekst: Lisette Vos
De Leergang aankomende commissaris van de VTW Academie duurt een jaar. Tijdens de opleiding leren de deelnemers – met verschillende achtergronden - meer over de rol van de commissaris én over de volkshuisvesting en de sector zelf. Tijdens de traineeship van een jaar bij de RvC van een corporatie leren zij de opgedane kennis in de bestuurskamer in de praktijk te brengen.
Grietje Doevendans (43), strategisch adviseur Portaal, traineeship Lieven de Key Amsterdam: ‘Als strateeg van Portaal zit ik soms aan tafel bij de RvC, ik wilde graag eens aan de andere kant zitten. Ik ben goed in een oordeel uitstellen, dat past bij het werk van een commissaris. Daarnaast was ik benieuwd naar wat de RvC graag van het bestuur en de organisatie ontvangt.
Tijdens de leergang leerde ik door de bril van een toezichthouder kijken. Bij Portaal is kijk ik ook met een strategische inhoudelijke blik. Als commissaris sta je meer stil bij de dillema’s, de plussen en minnen, voor de héle organisatie. Ik heb verder geleerd dat mijn stukken als strateeg voor de RvC bondiger kunnen, meer to the point.
Ik vond de wisselwerking tussen de stage en de bespreking van onze ervaringen met de andere deelnemers mooi. Ik heb een voorsprong in kennis, omdat ik al langer in de sector werk, maar als toezichthouder kijk je zoals gezegd door een andere bril. Het is mooi om elkaar tijdens de leergang een spiegel voor te houden. Wel mogen zich er meer vrouwen aanmelden.
Al met al vond ik het een super leerzaam jaar. Ik heb ook het programma van de NVTZ en de VTOI-NVTK gevolgd, dat duurt drie dagen. Ik wil verder kijken dan alleen de corporatiesector. Maar de leergang van de VTW Academie van een jaar biedt meer verdieping. Ik heb mijn eerste sollicitatie al de deur uit gedaan.’
Bregje de Looff (40), adviseur vastgoed Capital Value, traineeship Wooncompagnie Hoorn:
‘In mijn werk als adviseur vastgoed zijn corporaties mijn opdrachtgevers. Ik kijk vanuit de markt naar de sector. Ik wil, naast adviseren over financiële transacties, meer maatschappelijk van betekenis zijn. Mijn kennis en ervaring in het vastgoed wil ik op een andere manier inzetten, naast mijn baan die ik nog steeds interessant vind. Commissaris leek mij een mooie aanvulling.
Ik ben door de leergang alleen maar enthousiaster geworden. Je krijgt meer inzicht in wat er speelt in de sector, al was een deel mij al bekend. Je leert daarnaast over goed bestuur en je rol als commissaris. Die rol gaat verder dan alleen goedkeuring van investeringen. Als sparringpartner van het bestuur speel je ook een belangrijke rol.
Tijdens mijn stage heb ik de theorie in de praktijk toe kunnen passen. Ik voelde mij vrij om mijn inbreng te geven in de RvC. De interactie met de andere deelnemers, over onze ervaringen tijdens de stage, vond ik heel leuk en leerzaam.
Ik kijk positief terug op de leergang. Ik ga zeker solliciteren. De functie van commissaris biedt mij verbreding van mijn werk én ik ben meer maatschappelijk bezig. Precies wat ik zoek.’
Mustapha el Boumeshouli (48), directeur dienstverlening gemeente Rotterdam, traineeship Trivire Dordrecht:
‘Corporaties doen belangrijk werk, zeker in deze tijd van de wooncrisis. Ik ben echter een gemeenteman in hart en nieren. Als commissaris kan ik naast mijn baan bij de gemeente mijn bijdrage aan de sector leveren. In de RvC komen de strategische keuzes van een corporatie op tafel, daar komt mijn achtergrond goed bij van pas.
Ik leerde tijdens de leergang dat de dilemma’s in de RvC zich blijven voordoen. Dat de RvC steeds de afweging tussen beschikbaarheid, betaalbaarheid en kwaliteit maakt, vind ik een treffende samenvatting. De inhoudelijke discussie over deze dilemma’s, vanuit verschillende perspectieven, vind ik zeer interessant. De dynamiek in de bestuurskamer gaat echter ook over maatschappelijke oriëntaties, verhoudingen, gedrag, over je moreel kompas. Je moet altijd nieuwsgierig blijven naar de argumenten van de ander. Niemand heeft op voorhand al gelijk.
Daarnaast moet je altijd bewust zijn van je rol. Je moet niet op de stoel van de bestuurder gaan zitten, maar als je iets vindt van de inhoud dan geef je wel je mening. Die balans vinden is niet vanzelfsprekend. Tijdens mijn stage is mij gevraagd om op de dynamiek tijdens de vergaderingen te reflecteren. In de RvC zitten veel experts aan tafel. Toch is het belangrijk dat dé expert niet direct de toon zet in een discussie. De neiging bestaat om houvast op inhoud op te zoeken. Er moet juiste ruimte zijn voor andere meningen, voor nieuwsgierige vragen.’
Tijdens de leergang deelden we elkaars ervaringen over de stage. Ik merkte dat sommigen worstelden met hun rol in de RvC. Zijn we nu wel of niet volwaardig lid, hoe moeten we ons opstellen?
De leergang was voor mij waardevol. Juist de combinatie van vakinhoudelijke lessen en lessen over de dynamiek en gedrag spreekt mij zeer aan. Ik ga zeker solliciteren. Al weet ik nu dat je als commissaris meer tijd kwijt bent dan ik van tevoren dacht. Het is niet iets dat je er even bij doet.’
Arjan Frerichs (54), controller/financieel manager a.i. bij Hofmeier, traineeship Vecht en Omstreken Breukelen:
‘Ik werk ruim tien jaar in de sector, als financieel manager en controller. Mijn financiële kennis is een groot voordeel als je commissaris bent. In mijn werk bij Hofmeier zit ik vaak aan tafel bij een RvC, of bij leden van de Auditcommissie. Ik zie hoe verschillende RvC’s in de praktijk functioneren. De rol van de voorzitter is bepalend, ik zie grote verschillen in de aanpak. Ik was benieuwd hoe ik mij als commissaris in die dynamiek zou opstellen.
Tijdens de leergang heb ik juist over die dynamiek, over gedrag, veel geleerd. Vertrouwen is goed, controle is beter, dat is het uitgangspunt van elke controller. De softe vaardigheden heb je ook nodig, naast je kennis over bijvoorbeeld financien. Mijn belangrijkste les? Dat je eerst tot tien moet tellen voor je je oordeel geeft. Het is juist belangrijk om tijd te nemen om naar verschillende meningen te luisteren. Een overvolle agenda van de RvC belemmert dat vaak.
Ik heb stage gelopen bij een RvC van een corporatie waar ik als interim-controller heb gewerkt. Ik kende de bestuurder en de commissarissen. In de RvC is een open sfeer, iedereen krijgt de ruimte om zijn mening te geven. De agenda is echter ook vol. Dat betekent dat we soms in vijf minuten belangrijke onderwerpen, zoals een investeringsvoorstel, moesten behandelen. Door de tijdsdruk loop je het risico dat niet alle perspectieven aan bod komen. Ik vind dat elke RvC vaker met de benen op tafel moet vergaderen, zonder agenda, om meer tijd te hebben om dilemma’s te bespreken waar men tegen aanloopt. Dat levert betere besluiten op.
Ik ga op termijn zeker solliciteren op een functie als commissaris. Ik heb de financiële kennis. En de vaardigheden om de bestuurder een spiegel voor te houden, om hem of haar te helpen om de goede afwegingen te maken. Zónder op de stoel van de bestuurder te gaan zitten. Maar ik moet wel ruimte in mijn agenda vinden. Het werk als commissaris kost meer tijd dan ik dacht. Als je iets doet, moet je het goed doen, vind ik. Anders niet.’
Start volgende editie
De achtste editie van de Leergang aankomende commissaris is afgerond: alle zeventien deelnemers ontvingen vorige maand tijdens een afrondende bijeenkomst een certificaat. Eind deze maand start de volgende editie van de leergang.