Recensie 'Boardroom Dynamics INSIDE OUT' van Karin Broekhuizen en Ronald Leushuis door VTW-lid Reint Scholten

Boardroom Dynamics staat voor de onderlinge verhoudingen tussen toezichthouders en bestuurders. Dat is niet nieuw. In het boek van Karin Broekhuizen en Ronald Leushuis lees je in het eerste deel tien gevarieerde inzichten. Met die inzichten kun je persoonlijk invulling geven aan good governance, evenals met de ervaringen van acht bestuurders en voorzitters van een RvC die in het tweede deel worden beschreven. Het boek is prettig leesbaar en biedt veel praktische handvaten om direct toe te passen in je eigen praktijk van toezichthouder en/of bestuurder.

Een aantal boeken en notities wordt vaak geschreven vanuit negatieve ervaringen om daar je leercurve uit te halen. In Boardroom Dynamics Inside Out gaat het vooral om het belang van het vertellen van de ervaringen en het her-vertellen: wat heb je ervaren, wat gaat goed en moet je vasthouden voor de toekomst. De inleiding van het eerste deel wordt dan ook passend afgesloten met de spreuk: ‘’Een ander ontmoeten is ook jezelf beter leren kennen’’.

10 inzichten met reflectievragen
Zoals al bij de inleiding al is beschreven worden er tien inzichten beschreven en wordt elk inzicht met een passende reflectievraag afgesloten. Op deze wijze word je bewust van het geschetste inzicht en hoe je er zelf als toezichthouder (en bestuurder) mee om kunt gaan en het kunt gaan toepassen in je eigen praktijk. Het eerste deel wordt afgesloten met de relatie tussen de bestuurder en de voorzitter van de RvC. Als voorzitter van een RvC heb ik ook ervaren hoe belangrijk je relatie met de bestuurder is. Door elkaar regelmatig op te zoeken buiten de reguliere vergaderingen leer je elkaar beter kennen. Daardoor komt je eigen identiteit veel beter naar voren. Elkaar ontmoeten is daadwerkelijk verbinden. Dat bepaalt tevens de sfeer in de formele setting en het samenspel met alle RvC-leden en de bestuurder. Een ander belangrijk aspect bij deze inzichten is de kunst van het vragen stellen. Ook bij het beantwoorden van een vraag is het van belang om ‘kleur te bekennen’ en transparant te blijven in je mening. Het is voor iedereen van belang om te voorkomen dat ‘gedachten’ niet uitgesproken worden waardoor er een onderstroom kan ontstaan. Blijf je kwetsbaar opstellen en wees transparant in je opvattingen, zodat je mening altijd op de juiste waarde wordt ingeschat door je collega toezichthouders en de bestuurder. Daarnaast moet je ook bereid zijn om in bepaalde situaties af te wijken van je eigen standpunt, om zo tot een gedragen en gezamenlijk besluit te kunnen komen.

Reflecties op de samenwerking
In het tweede deel van het boek staan de reflecties op de samenwerking beschreven, de wijsheden uit de dagelijkse praktijk. Tijdens die reflecties staan de ervaringen van acht bestuurders en voorzitters van een RvC centraal. Op een originele wijze wordt elke ervaring beschreven vanuit een passende spreuk of wijsheid van een filosoof, natuurkundige, politicus of een ‘filosofenkeizer’. Wat duidelijk wordt in deze ervaringsverhalen is dat RvC de laatste jaren meer zichtbaar is geworden en daardoor ook meer verantwoordelijkheid neemt. Zoals al eerder benoemd, zien we bij alle praktijkvoorbeelden dat het persoonlijke contact en wie het verhaal vertelt al een belangrijke bijdrage levert aan een optimale samenwerking. Het MT van de organisatie heeft daar ook een cruciale rol in. Op verschillende onderwerpen zijn zij van toegevoegde waarde op de inhoud en kunnen daarmee het samenspel met de bestuurder en de RvC bevorderen. Ook wordt duidelijk dat de RvC steeds meer benut wordt als sparringpartner. Zij zijn een externe kennisbron voor de bestuurder en de organisatie.

Twijfel als begin van wijsheid
Zo kun je optimaal samen-denken en samen-werken, daarmee bevorder je het goede gesprek of overleg met elkaar. In het tweede deel wordt twijfel als begin van de wijsheid benoemd. Bij twijfel is het van belang om de juiste vragen te stellen en nieuwsgierig te zijn naar de ander. Daardoor kan de twijfel worden weggenomen. Zo groei je met elkaar in de wijsheid en wetenschap van het onderwerp.

Brug tussen systeemwereld en de leefwereld
Verder zie je als lezer ook dat iedereen in de sector in een strak gereguleerd systeem met elkaar moeten werken, terwijl de omgeving zich sneller ontwikkelt dan voorheen. Probeer dus met elkaar die brug te slaan tussen de systeemwereld en de leefwereld.

De onderlinge relaties worden in het tweede deel ook beschreven. Met een knipoog wordt er gerefereerd aan ‘’een liefdesrelatie’’ en ‘’van elkaar houden’’. In de samenwerking binnen een RvC of het samenspel tussen een bestuurder en voorzitter van de RvC is er sprake van een relatie. Die moet je goed met elkaar onderhouden en het is belangrijk allebei te blijven werken aan de juiste ‘klik’. Vanwege het feit dat je een ‘gelegenheidsteam’ bent gaat het misschien te ver om te spreken van een huwelijk: zorg in ieder geval voor een goede onderlinge relatie. RvC leden doen er goed aan om elkaar ook buiten de reguliere vergaderingen te ontmoeten. Tijdens die ontmoetingen kun je ervaringen met elkaar delen en ook bespreken welke onderwerpen echt aandacht moeten krijgen tijdens de formele bijeenkomsten. Zo voorkom je dat je elkaar verrast in de formele setting. Het gaat er om dat de RvC met elkaar het goede wil doen voor de organisatie en haar klanten: de wij-intentie!

Medio mei dit jaar heb ik Karin Broekhuizen persoonlijk ontmoet tijdens een VTW bijeenkomst. Het was voor mij de eerste kennismaking met dit boek en een dialoog over de inhoud. Een mooi en inspirerend boek dat toezichthouders en bestuurders helpt in de dynamiek van besturen en toezicht houden.

Noot: Karin Broekhuizen en Ronald Leushuis zijn dit initiatief begonnen omdat zij geloven in ‘het leren van’ en ‘delen met elkaar’. Met die reden is het e-book dan ook gratis te downloaden op de website  www.hetgewetenvantoezicht.nl

Reint Scholten
Voorzitter Raad van Commissarissen Triada