‘We moeten niet voor de huurders denken’ - VTW tijdens jubileumtour te gast bij Vivare in Arnhem

Toezichthouders moeten weten wat er speelt in de wijk, maar het is niet eenvoudig om echt na te gaan wat er onder huurders leeft. Tijdens de vierde bijeenkomst van de VTW-jubileumtour, ditmaal bij Vivare in Arnhem ging het gesprek onder de leden onder meer over de aanspreekbare commissaris en verbinding met de (toekomstige) huurder.

Tekst: Lisette Vos

De VTW was op 8 september te gast bij Vivare in Arnhem. VTW directeur a.i. Mette Vernooij nodigde de aanwezige leden uit om met elkaar in gesprek te gaan over de toekomst van het toezicht en te reflecteren op hun eigen rol. Ze gaf – als startschot - een korte inleiding over de adviezen van de VTW-denktank over de toekomst van het toezicht en het onderzoek van de Rijkuniversiteit Groningen over de relatie tussen intern en extern toezicht.

In de bijeenkomst werd uitgebreid stilgestaan bij een casus uit de praktijk: Pieter Rademakers, manager Klantmaatwerk bij Vivare, presenteerde de aanpak van de Arnhemse volkswijk Geitenkamp, in samenwerking met de lokale netwerkpartners. In de wijk – met 82 procent sociale huur – spelen problemen die van generatie op generatie worden doorgegeven: veel bewoners hebben een lage opleiding, zijn afhankelijk van de bijstand, leven in armoede. De vraag is hoe de samenwerkingspartners die vicieuze cirkel kunnen doorbreken.

Meer perspectief
Drie corporaties (waaronder Vivare) werken in de wijk samen met de gemeente, sociaal wijkteam, politie en werk & inkomen. In plaats van een wijkvisie hebben de partners een handelingskader opgesteld, met de focus op diversiteit in de wijk, trots (weer aan het werk en een bruisend marktplein in de wijk) en een socialer en veiliger Geitenkamp. Doel is onder meer om het aanbod van woningen te differentiëren, met meer ruimte voor middenhuur. Daarnaast is de verduurzaming een grote opgave in de wijk. En zoals gezegd: bewoners moeten weer meer perspectief krijgen.  

Dat is een lastige opdracht, zeker in deze tijd. ‘Het is ingewikkeld en een zaak van lange adem. De vraag is hoe ver je invloed als corporatie reikt. Wat niet helpt, zijn een hoge energierekening, inflatie en stijgende kosten. Maar we zien kansen: bewoners zijn trots op hun wijk en willen van het negatieve stempel van hun wijk af,’ stelde Rademakers.

Vertrouwensband
Hoe komt de corporatie echt in contact komt met de (kwetsbare) huurders in de Geitenkamp om te weten wat er speelt? Vanuit zaal kwam de suggestie om samen te werken met de Voedselbank en/of stichting Leergeld. ‘Zij bouwen een vertrouwensband op met de huurders die het zelf niet meer redden. Die huurders zijn de ervaringsdeskundigen. Wij weten niet hoe het is om zonder portemonnee te leven. We moeten niet voor hen denken, maar vragen wat ze nodig hebben.’

Aanspreekbaarheid RvC
Als ludiek element heeft de VTW voor de jubileumtoer een Rad van fortuin laten ontwerpen, met thema’s over toezicht die discussie opleveren. In Arnhem bleef de pijl van het rad onder meer staan bij Aanspreekbaarheid RvC. Dat thema gaat ook over verbinding met de huurder. ‘Ik vind het mooi om in gesprek te gaan met huurders, zonder de bestuurder. Je moet natuurlijk geen afspraken maken met huurders, je moet de bestuurder niet voor de voeten lopen,’ aldus een VTW-lid.

Veel corporaties baart de representativiteit en de kwaliteit van de huurderorganisatie zorgen. Huurders praten onder meer mee over prestatieafspraken, maar zijn ze voldoende toegerust om hun rol goed te vervullen? Dat is lang niet overal het geval, zo bleek uit reacties uit de zaal. ‘Huurders staan vaak al met 3-0 achter, ze hebben niet de kennis van de professional. En het is heel lastig om de mening van de achterban te vertegenwoordigen.’

Volgens sommige aanwezige VTW-leden moet de landelijke overheid het initiatief nemen om de kwaliteit van de huurdersorganisatie te verbeteren. Voor individuele corporaties is dat niet te doen. Hoe kan een corporatie een huurdersorganisatie helpen zonder dat de huurders hun onafhankelijke positie verliezen?

Toekomstige huurder
Daarna gingen de leden uiteen om in kleine groepjes het gesprek voort te zetten. Aan één van de tafels kwam onder anderen de toekomstige huurder ter sprake: investering in verduurzaming helpt de huidige huurder aan een lagere energierekening, maar investering in nieuwbouw helpt de toekomstige huurder aan een woning. Dit is voor corporaties een groot dilemma. Bovendien: hoe bereik je de toekomstige huurder? ‘Woningzoekenden die op de wachtlijst staan, die hoor je niet. Je moet weten voor wie je moet bouwen, waar behoefte aan is. Dáár moet je als RvC vragen over stellen. Zet het op de agenda,’ luidde een conclusie.

De VTW komt naar u toe: check de agenda
De VTW houdt vanwege het 20-jarig jubileum zeven regionale bijeenkomsten, verspreid over het hele land. De VTW is te gast bij een corporatie in de regio. In september zijn we nog te gast bij Mozaïek Wonen in Gouda (23 september) en bij Wonen Limburg in Roermond (30 september). Kijk voor meer informatie en aanmelden in de VTW Agenda https://www.vtw.nl/agenda

Denktank VTW over toekomst toezicht
De VTW-denktank geeft vier adviezen: neem het perspectief van de huurder mee, benader de corporatie als onderdeel van een netwerk van organisaties met gezamenlijke ambities, zie erop toe dat de corporatie naar vermogen bijdraagt aan de nationale opgaven en zorg voor een actuele toezichtvisie.    

https://www.vtw.nl/denktank-toekomst-toezicht

Onderzoek relatie intern en extern toezicht - Rijkuniversiteit Groningen (RUG)
Over de relatie tussen intern en extern toezicht adviseren de onderzoekers van de RUG onder meer dat de RvC zich meer proactief naar de Aw kan opstellen. Tegelijkertijd kan de Aw meer vertrouwen op het intern toezicht.

https://www.vtw.nl/relatie-intern-en-extern-toezicht-rapport-rijksuniversiteit-groningen