‘Deskundigheid leden bevorderen is het belangrijkste’ - interview met Jacques Gerards, één van de twee initiatiefnemers van de VTW in 2002, over rol toezicht en 20 jaar VTW

De VTW viert het 20-jarig bestaan onder meer met het jubileumcongres op 7 oktober a.s. Twintig jaar geleden nam Jacques Gerards samen met Reinout Stigter het initiatief om de vereniging voor toezichthouders in de corporatiesector op te richten. Hoe kijkt Gerards terug en wat is volgens hem de belangrijkste opdracht van de VTW?

In 1993 werd de instelling van een Raad van Commissarissen – met de invoering van het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH)  – bij iedere corporatie verplicht gesteld. De officiële oprichting van de VTW was pas bijna tien jaar later: in september 2002 in de Sociëteit De Witte in Den Haag.

Volgens Gerards heeft het nieuwe bestuursmodel voor maatschappelijke organisaties begin jaren tachtig grote impact gehad op de sector, al ruim voor de oprichting van de VTW. Volgens dit model – afgeleid van het bedrijfsleven – heeft een corporatie naast het bestuur een Raad van Toezicht (Raad van Commissarissen). Zowel bestuurders als toezichthouders (die in het nieuwe model niet langer eindbeslissers waren), moesten volgens Gerards wennen aan de nieuwe onderlinge verhoudingen. ‘Dat kostte tijd.’

Gerards, die in 1993 nauw betrokken was bij de oprichting van de vereniging voor toezichthouders in de zorg (nu NVTZ), sprak eind 2001 met Reinout Stigter over de ontwikkelingen in de sector en de gevolgen van het nieuwe bestuursmodel. Beiden waren indertijd zelf commissaris bij één of twee corporaties. Na gesprekken met collega-toezichthouders en belanghouders in de sector kwamen zij tot de conclusie dat een vereniging voor toezichthouders in de corporatiesector nodig was. Gerards werd tijdelijk voorzitter, Stigter secretaris.

Garantiesubsidie
Aedes en het toenmalige ministerie van VROM ondersteunden het initiatief van de oprichting van de VTW, als beroepsvereniging en belangenbehartiger. Aedes – die aanvankelijk de VTW onder Aedes zelf onder wilde brengen – gaf een garantiesubsidie af voor drie jaar om de start als zelfstandige vereniging soepel te laten verlopen. Aedes en de VTW sloten bovendien een samenwerkingscontract af: Guus Hoelen, commissaris bij Aedes, werd één van de bestuursleden van de VTW. De vereniging stelde een bureau in om de vereniging te ondersteunen. Margriet Meindertsma volgde Gerards op als de eerste gekozen voorzitter van de VTW.

De initiatiefnemers hadden eerder even met het idee gespeeld om één overkoepelende toezichthoudervereniging op te richten voor álle maatschappelijke sectoren. ‘De verschillen in governance en de diversiteit aan wetgeving hebben geleid tot een afzonderlijke vereniging, specifiek voor commissarissen in de volkshuisvesting. Met samenwerking als volgende stap, zoals nu ook gebeurt met de NVTZ en de VTOI-NVTK,’ blikt Gerards terug. 

Professionalisering
Volgens Gerards heeft de professionalisering van het intern toezicht vanaf het begin hoge prioriteit gehad. ‘Ik denk dat dat de belangrijkste opdracht voor de VTW is, om de deskundigheid van de leden te bevorderen. Hoe vul je de rol als toezichthouder in? Dat was zeker in de begintijd voor velen nog zoeken. Leden kunnen kennis opdoen tijdens congressen en opleidingen. Daarnaast zijn contacten tussen leden heel belangrijk, om ervaringen te delen en van elkaar te leren. Dat is na twintig jaar niet veranderd.’

Heeft Gerards een boodschap voor de leden? ‘Als toezichthouder moet je je verantwoordelijkheid nemen, altijd. Je kan niet alles altijd voorzien, een crisis kan onverwacht opduiken, dan moet je er staan. Dat kost je dan veel meer tijd dan in een rustige periode. Daarnaast vind ik dat een toezichthouder altijd moet durven te twijfelen. Vragen blijven stellen, aan de bestuurder én aan jezelf. Zelfreflectie en zelfkennis zijn een groot goed.’ 

Aanmelden voor het jubileumcongres op 7 oktober
Heeft u zich al aangemeld voor het jubileumcongres op 7 oktober? We nodigen al onze leden uit om ons lustrum mee te vieren, we hebben gezamenlijk immers al veel bereikt. En er is nog een hoop te doen. Daarover kunt u op deze dag uitgebreid met collega’s en deskundigen van gedachten wisselen. We hebben interessante en inspirerende workshops voor u in petto! Ook nemen we afscheid van voormalig directeur Albert Kerssies. Het uitgebreide programma staat online: https://www.vtw.nl/ledencongres. Leden van de VTW hebben een uitnodiging ontvangen via de mail. Geen uitnodiging ontvangen? Vul dan dit aanmeldformulier in.

Bekijk hieronder de sneak preview van de nieuwe VTW Special die uitkomt ter gelegenheid van het ledencongres. We nodigen al onze leden uit om ons lustrum mee te vieren, we hebben gezamenlijk immers al veel bereikt. En er is nog een hoop te doen. Daarover kunt u op deze dag uitgebreid met collega’s en deskundigen van gedachten wisselen. We hebben interessante en inspirerende workshops voor u in petto!