‘Volkshuisvesting samen in ere herstellen’ - Hugo de Jonge bij congres VTW en Aedes 'Van lobby naar leveren, naar nog meer leveren'

Met de afschaffing van de verhuurderheffing staat de corporatiesector op een keerpunt: minister Hugo de Jonge wil de volkshuisvesting in ere herstellen, samen met onder anderen de bestuurders en toezichthouders van de corporaties. Tijdens het gezamenlijk congres van VTW en Aedes op 9 juni spitste de discussie zich vooral toe op de vraag hóe de corporaties meer kunnen leveren.

Tekst: Lisette Vos

Minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) blikte in zijn speech in Fort Voordorp kort terug: hij erkende dat de corporatiesector lange tijd aan de ketting lang. ‘We hebben zeven magere jaren achter de rug. Na de parlementaire enquête volgde een overreactie van de politiek in Den Haag. Ik snap de frustratie van bestuurders en toezichthouders die in de afgelopen jaren meer hadden willen doen. We moeten samen de volkshuisvesting in ere herstellen.’

Realistische eisen
VTW-voorzitter Guido van Woerkom stelde voor de komst van de minister al dat corporaties moeten leveren. ‘We staan op een keerpunt, we kunnen als corporaties weer onze traditionele rol vervullen. Met de afschaffing van de verhuurderheffing hebben we meer geld, we moeten de speelruimte goed besteden, kijk bij de normen niet naar het minimum, maar het maximum. We kunnen presteren, maar de eisen aan ons moeten wel realistisch zijn.’

Guido van Woerkom (foto: Mark Prins Fotografie)

Radicale Rijksregie
Volgens Aedes-voorzitter Martin van Rijn is het een goede zaak dat De Jonge minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening is. ‘Om de grote opgaven samen in de regio op te lossen, hebben we regie nodig. Iedereen wil de regie. Ik vind dat een taak voor de minister, hij moet staan voor de Radicale Rijksregie. Zodat we als bondgenoten de volkshuisvesting samen een stap verder kunnen brengen.’

Dagvoorzitter Ruben Maes met Aedes voorzitter Martin van Rijn (foto: Mark Prins Fotografie)

Prestatieafspraken
Minister De Jonge is bezig om met corporaties, maar ook met lokale en regionale overheden, prestatieafspraken te maken om zijn ambities voor de volkshuisvesting waar te maken. Zo moeten in 2030 250.000 sociale huurwoningen zijn gebouwd. Verder stelt De Jonge dat de sociale huur beter moet worden verspreid, ook buiten grote steden moet minimaal 30 procent van het aantal woningen sociale huur zijn. De provincie moet de stok achter de deur zijn als een gemeente dat percentage niet haalt, zo stelt De Jonge voor.  

Volgens De Jonge zijn de verwachtingen hooggespannen, ook vanuit de samenleving. En terecht, stelde hij tijdens het congres. ‘We moeten die prestatieafspraken maken. Maar daarin moeten we ook reëel blijven. Dat snap ik.’

Niet kiezen
Op de vraag van gespreksleider Ruben Maes of hij aan nieuwbouw (250.000 woningen in 2030), verduurzaming (onder meer betere isolatie, lagere energierekening) of betaalbaarheid voor huurders prioriteit geeft, kon De Jonge geen antwoord geven. ‘We staan voor een omvangrijke opdracht. Ik kan niet één van de prioriteiten wegstrepen. Ik weet wel dat we de afgelopen zeven jaar te weinig hebben gebouwd. We hebben bovendien de grondwettelijke plicht om statushouders te huisvesten. Ik kan niet kiezen, maar we móeten voldoende bouwen.’

Aan het einde van zijn verhaal wilde De Jonge nog een ding kwijt. ‘U kunt mij ook aanspreken op de verwachtingen. De minister pakt de regie betekent echter niet dat alles op mij neerkomt. In mijn eentje red ik het niet. We krijgen het alleen samen voor elkaar, met bestuurder en toezichthouders, om de volkshuisvesting in ere te herstellen.’

Belastingdruk
De Jonge kreeg een luid applaus voor zijn verhaal, al was er ook ruimte voor kritische vragen. Vanuit de zaal kwam onder meer een vraag (van een bestuurder én toezichthouder) over de overige belastingen die corporaties moeten betalen: de vennootschapsbelasting en de ATAD. De rekening komt daarvan uiteindelijk bij de huurder terecht. ‘We doen ook goede dingen met belastingen,’ reageerde De Jonge. ‘Maar ik snap dat als de belastingdruk stevig is, ook zonder de verhuurderheffing, we dat in de gaten moeten houden.’

Paneldiscussie met de zaal
Na het vertrek van de minister reageerden onder anderen Anne Koning, gedeputeerde Wonen en Ruimtelijke Ordening Zuid-Holland én VTW-lid, Hein de Haan, wethouder Wonen in Leeuwarden, en directeur Zeno Winkels van de Woonbond op de plannen van de minister en deelden zij hun ervaringen in de praktijk. Die praktijk, zoals het bouwen van woningen, is weerbarstig. In interactie met de zaal kwamen verschillende knelpunten naar voren: tekort aan grond, lange procedures voor vergunningen, gebrek aan goede arbeidskrachten en lange bezwaarprocedures van bewoners. 

Wethouder Hein de Haan (Leeuwarden), Gedeputeerde Anne Koning (Zuid-Holland) en directeur Zeno Winkels (Woonbond)

Hoe? Dat is nu de vraag
Aedes-voorzitter Van Rijn stelde dat het nú om de kracht van de uitvoering gaat. ‘We voeren nu een heel andere discussie dan een paar maanden geleden. Het gaat niet meer om wát we moeten doen. We hebben het nu over hóe we het samen gaan organiseren.’

Gespreksleider Ruben Maes rondde het congres af met een slotvraag aan de voorzitters van de VTW en Aedes: waar staan we in 2030? ‘Veranderingen doorvoeren kost tijd. Maar ik hoop en denk dat we kunnen versnellen,’ stelde VTW-voorzitter Van Woerkom. Van Rijn deed er een schepje bovenop: ‘Het is crisis. We gaan de doelstellingen gewoon halen.’

Aansluitend op het congres was de ALV van de VTW. Een verslag daarvan kunt u binnenkort lezen.