Politiek nieuwsoverzicht 23 mei: Minister voert druk op voor betaalbaar wonen en op de ruimtelijke ordening

In het nieuwsoverzicht van deze week: minister De Jonge heeft het programma Betaalbaar wonen aan de Tweede Kamer gestuurd. Ook zal het kabinet nadrukkelijker knopen gaan doorhakken wanneer nationale opgaven elkaar ruimtelijk in de weg zitten of wanneer de ruimtelijke kwaliteit hierom vraagt. De regie op de volkshuisvesting is weer helemaal terug.

Betaalbaar wonen
Het kabinet wil de toegankelijkheid en de betaalbaarheid van de huursector verbeteren door strakker te gaan reguleren, blijkt uit het programma Betaalbaar wonen dat minister De Jonge donderdag naar de Kamer stuurde. 

Maximale huur
Het woningwaarderingsstelsel (puntensysteem) wordt uitgebreid, waardoor meer woningen in het gereguleerde segment zullen vallen. Het maximale bedrag dat verhuurders als aanvangshuur voor een woning uit dit segment mogen vragen zal ergens tussen de 1.000 en 1.250 euro gaan liggen. Door de maatregel zal een deel van de woningen die nu in de vrije huursector valt, straks onder de gereguleerde middenhuur geschaald worden. Of de regels ook voor bestaande huurcontracten gaan gelden is nog onduidelijk, maar De Jonge liet in de Volkskrant weten dit het liefst wel te willen. De vraag is echter of dit juridisch mogelijk is.

Om de maatregel te kunnen toetsen worden in drie steden (Utrecht, Zwolle en Doetinchem) botsproeven gedaan. "De informatie uit de botsproeven is van belang om de juridische houdbaarheid van de maatregel te kunnen beoordelen en onderbouwen", aldus de minister. Eind 2022 moet het wetsvoorstel klaar zijn en vanaf 2024 zal hij in werking treden. Eerder was het kabinet - en ook De Jonge's voorganger Ollongren - huiverig voor verdere regulering in de huurmarkt, omdat het hierdoor voor investeerders minder aantrekkelijk wordt om te investeren in de bouw van huurwoningen.

Naar aanleiding van de presentatie van de plannen reageerden vastgoedbeleggers furieus. Volgens hen maakt verdere regulering de middenhuur kapot, omdat niemand hier meer in gaat investeren. Institutionele beleggers, verenigd in de IVBN, zeggen wel met de maatregelen te kunnen leven. Om te voorkomen dat beleggers helemaal afhaken overweegt De Jonge een opslagpercentage voor de onrendabele top.

Sociaal huurakkoord
Verder zet De Jonge in op een sociaal huurakkoord met Woonbond en Aedes om de huurverhogingen van corporaties te beperken. Ook wil hij de huurtoeslag toegankelijker maken en vereenvoudigen door de maximale huurgrens voor de toeslag te schrappen en enkel afhankelijk te maken van het inkomen. Deze laatste maatregel wordt geleidelijk ingevoerd, omdat deze voor sommige groepen negatief zal uitpakken. Met alle plannen wil De Jonge de zogeheten woonquote verbeteren, oftewel het percentage dat huishoudens kwijt zijn aan huur. Hiervoor zijn voor vier type huishoudens percentages vastgesteld.

Wet goed verhuurderschap
Via de Wet goed verhuurderschap wil De Jonge afdwingen dat gemeenten kunnen handhaven op toepassing van het woningwaarderingsstelsel. Op deze manier moet voorkomen worden dat huurders worden gedwongen om naar de Huurcommissie te stappen. Ook krijgen gemeenten de mogelijkheid om te werken met verhuurvergunningen en moeten de rechten van huurders inzichtelijker en het verhuurproces transparanter.

Meer informatie
Nieuwsbericht RIjksoverheid.nl (19 mei 2022)

Kamerbrief Programma Betaalbaar Wonen (19 mei 2022)

Programma Betaalbaar Wonen (beleidsdocument, 19 mei 2022)

Het nieuwsbericht van de VTW over betaalbare woningen voor middeninkomens (16 mei 2022)

De VTW Podcast over verplichte 30% sociale woningbouw, prestatieafspraken en afschaffing verhuurderheffing (18 mei 2022)

Ruimtelijke ordening
Het kabinet zal nadrukkelijker knopen gaan doorhakken wanneer nationale opgaven elkaar ruimtelijk in de weg zitten of wanneer de ruimtelijke kwaliteit hierom vraagt. Dat schreef minister De Jonge dinsdag in een brief aan de Kamer. De overheid wil dat de provincies nationale opgaven en doelen ruimtelijk gaan vertalen en inpassen en combineren met decentrale opgaven. Op 1 oktober zullen de opgaven per beleidsdomein geformuleerd zijn.

Het is aan de provincies om vervolgens 'de ruimtelijke puzzel te leggen'. Het is de bedoeling dat 1 juli 2023 duidelijkheid wordt verschaft over de haalbaarheid van de plannen. Zo kan worden bepaald of in provincies nationale aanvullende keuzes noodzakelijk zijn. In gesprek met het FD ging De Jonge dinsdag in op dit voornemen. "Als kabinet moeten wij de doelen helder vastleggen en sommige keuzes nationaal maken. In sommige provincies zal die puzzel niet passen. Dat is het moment dat het Rijk moet instappen. Past het niet in deze provincie, waar dan wel? Of zetten we toch door? Ook dat moet mogelijk zijn."

De Jonge wil ook meer regie nemen in gebieden waar de nationale opgaven 'stapelen', de zogenaamde NOVEX gebieden. Het ministerie moet daar gebiedsgericht kunnen ordenen en prioriteren.

De Jonge is sinds tien jaar de eerste minister voor ruimtelijke ordening en wil zijn stempel drukken op de bouw van huizen, data- en distributiecentra, windmolens en zonneparken.  “We staan aan de vooravond van een grote verbouwing. Om die in goede banen te leiden, moeten we de regie op de ruimtelijke ordening hernemen. Het is een kwestie van rentmeesterschap, we zijn het aan onze kinderen en kleinkinderen verplicht om meerdere generaties vooruit te denken en de goede keuzes te maken. Nederland is een klein land met grote ambities en nog grotere uitdagingen. De ruimtelijke opgaven die op ons afkomen zijn immens - de demografische groei en wat die betekent voor de woningbouw en de stedelijke ontwikkeling, de transitie in de landbouw, de transitie in onze energievoorziening.”

Persbericht Rijksoverheid: 'Nationale regie in de ruimtelijke ordening'

Moties Woningbouwopgave/Staat van de volkshuisvesting
Minister De Jonge vroeg de Kamer tijdens het Tweeminutendebat Woningbouwopgave/Staat van de volkshuisvesting om meer tijd voor het beantwoorden van vragen over details van de bouwplannen van de overheid. In verschillende moties werd opgeroepen tot het nog voor de zomer geven van meer informatie over het geplande aantal woningen, bouwen in buitenstedelijk gebied en inzicht in betaalbaarheid van woningen binnen het betaalbare segment, maar volgens De Jonge kan hij daar geen antwoorden op geven voor 1 juli, omdat hij zich eerst moet richten op de indicatieve provinciale taakstelling.

De minister: "Dat traject gaat zich vanaf dan ontrollen. Dat moet uitmonden in regionale afspraken en uiteindelijk in regionale woondeals. Per 1 oktober is er dan de definitieve taakstelling en in het vierde kwartaal zijn er de regionale woondeals. Als ik aan het einde van het vierde kwartaal de regionale woondeals daadwerkelijk heb gesloten, kan ik vertellen wat het echt gaat worden qua aantallen per jaarschijf en qua locaties. Het kost dus gewoon meer tijd, maar ik wil wel doen wat u vraagt." 

- - - 

Het politiek nieuwsoverzicht 'Actueel in de volkshuisvesting' op het gebied van belangenbehartiging wordt door de VTW gemaakt in samenwerking met 1848.nl. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Hans Geurts, senior beleidsmedewerker Public Affairs en Communicatie: h.geurts@vtw.nl // 06 46 87 99 28