‘Is de bestuurder de juiste persoon op het juiste moment?’ - Praktijkvoorbeeld werkgeversrol RvC nr. 5: Zorg voor de individuele bestuurder

De werkgeversrol van de RvC verdient aandacht. In de praktijk lopen bestuur en toezicht tegen dilemma’s aan. Een VTW-werkgroep heeft zich over praktijkvoorbeelden gebogen om meer inzicht te krijgen in die dilemma’s en de geleerde lessen op een rij te zetten. Elke twee weken publiceren we een casus die aansluit op één van de vijf aandachtsgebieden zoals benoemd in de handreiking De smalle en brede werkgeversrol van de commissaris, dit keer: zorg voor de bestuurder. Wat kan de RvC doen als een lang zittende bestuurder niet in staat is om de opgaven van zijn of haar corporatie te realiseren?

Inhoudelijke context 
Deze casus van een kleine corporatie aan de rand van de Randstad heeft de Autoriteit woningcorporaties ingebracht. Dit praktijkvoorbeeld is op basis van een interview met een senior Inspecteur van de Autoriteit woningcorporaties (Aw) beschreven.

Wat speelt er? De druk op de woningmarkt is in het werkgebied van de corporatie groot. Van de ambities van de corporatie om meer te bouwen komt – ondanks de inspanningen - te weinig terecht. De bestuurder is al decennia in functie, maar nog niet toe aan zijn pensioen, de wisselingen in het MT zijn groot. De RvC-voorzitter is doorgeschoven vanuit de RvC zelf (zonder procedure), twee nieuwe RvC-leden zijn net aangetreden.

Tijdens de Governance inspectie heeft de Aw onder meer ingezoomd op de werkgeversrol van de RvC. Die rol gaat verder dan alleen de beoordeling en beloning. Belangrijke vragen zijn: Is de bestuurder de juiste persoon op het juiste moment, in de context van de corporatie en de lokale opgaven? En is de bestuurder nog gelukkig met zijn eigen rol in de organisatie?

Volgens de regels mag de bestuurder aanblijven, maar is dat zowel voor de bestuurder als voor de organisatie wenselijk? In de rol van de werkgever kan de RvC de bestuurder een spiegel voorhouden en daarnaast meedenken over zijn of haar eigen ontwikkeling, binnen of buiten de corporatie.

Tegelijkertijd is het belangrijk dat de RvC voldoende tegenkracht biedt, is de RvC in staat om de bestuurder aan te spreken op zijn functioneren? Als van de ambities van de corporatie te weinig terecht komt, moet dat onderwerp van gesprek zijn. Tijdens de zelfevaluatie moet de RvC ook naar de eigen rol kijken, zo stelt de Aw.

De RvC kan de bestuurder helpen om weer in beweging te komen, binnen of buiten de organisatie. Dat vraagt om een open gesprek. De RvC moet die stap wél zetten en de bestaande situatie niet door laten sudderen. Dat is ook in het voordeel van de bestuurder.

De Aw heeft de RvC en de bestuurder na de Governance inspectie gevraagd om met elkaar in gesprek te gaan over kracht en tegenkracht. Daarnaast heeft de Aw onder meer gevraagd om een analyse voor de achterblijvende nieuwbouw. De RvC en bestuurder hebben deze zaken goed opgepakt en geven blijk van reflectie en lerend vermogen. 

Vragen en dilemma’s
Wat kan de RvC doen als een lang zittende bestuurder niet in staat is om de opgaven van zijn of haar corporatie te realiseren? Hoe kan de RvC de rol van de bestuurder én de eigen rol op een goede manier tegen het licht houden?  

Conclusie en lessons learned 
Onderschat als RvC de rol als werkgever niet. Deze gaat verder dan alleen de beoordeling en de beloning van de bestuurder.

• Kijk als RvC, in de rol als werkgever, verder dan de waan van de dag. Als de nieuwbouw achterblijft bij de ambities, ga dan in gesprek met de bestuurder. Kijk daarbij ook naar het functioneren van de organisatie.
• Bij een lang zittende bestuurder: is hij of zij de juiste persoon op het juiste moment? Wat is er nodig in de context van de lokale opgaven? Wat heeft hij of zij nodig om goed te kunnen (blijven) functioneren? Durf open te zijn over ambities. Ga zo nodig het gesprek aan met de bestuurder.
• De duurzame inzetbaarheid van de bestuurder én de organisatie vraagt om aandacht van de RvC in de rol als werkgever.
• Bespreek tijdens de zelfevaluatie de eigen rol van de RvC als werkgever. Laat zaken niet op zijn beloop, maar ga in gesprek met de bestuurder als de verwachtingen over zijn of haar functioneren achterblijven. Dat is niet alleen in het belang van de organisatie, maar ook van de bestuurder zelf.

Meer informatie
Dit is een verslag van de bespreking van de casus in de VTW-werkgroep werkgeversrol RvC: https://www.vtw.nl/werkgroep-werkgeversrol

Handreiking De smalle en de brede werkgeversrol van de commissaris

Handreiking Het beoordelen van de bestuurder. Met behulp van het model uit het rapport kracht & tegenkracht

Eerdere praktijkvoorbeelden
Nr. 1: ‘RvC die compliant is, is geen garantie voor goed bestuur’
Nr. 2: ‘Wat als een interim de vaste bestuurder wil worden?’
Nr. 3: ‘Ontwikkelen en behoud talent gaat ook de RvC aan'
Nr. 4: 'Voorkom verrassingen over besluiten in RvC'