De woningbouw, het stikstofdossier, de energietransitie. Nederland staat voor grote opgaven, maar de sturing op de beperkte ruimte in het land is ontoereikend. Volgens Jantine Kriens, commissielid van de Raad voor leefomgeving en infrastructuur (Rli), moet het Rijk meer de regie pakken. Ook corporaties zijn aan zet: zij moeten verder kijken dan hun eigen opgaven en in de regio samenwerking zoeken.
Tekst: Lisette Vos
‘Geef richting, maak ruimte’ is de titel van het advies dat de Rli eind vorig jaar presenteerde. In de afgelopen twintig jaar is er niet of onvoldoende op de ruimtelijke ordening gestuurd. Als dat niet verandert, kan dat volgens de commissie van de Rli grote gevolgen hebben voor de grote opgaven die er liggen. ‘Er voltrekt zich een ongeluk in slow motion,’ stelt Kriens, die ook RvC-voorzitter is van Vestia.
Een van de zes adviezen van de commissie is dat het Rijk meer de regie op de ruimte moet pakken. De aanstelling van een minister Volkshuisvesting en Ruimtelijke ordening, Hugo de Jonge, is volgens Kriens winst. ‘Als je de lokale en regionale plannen voor woningbouw bij elkaar optelt, komen we niet uit op voldoende woningen die we hard nodig hebben. Het is in dit dossier van belang dat de minister de regie pakt en stuurt op ruimtelijke ordening. Al lossen we zo niet alles op. Er liggen meer opgaven, zoals de transitie in de energie en de landbouw.’
 |
Foto Jantine Kriens: Fred Ernst
Buitenwereld naar binnen halen
Kriens raadt toezichthouders aan om het rapport in hoofdlijnen te lezen en kennis te nemen van de adviezen van de Rli. ‘Als RvC moet je de buitenwereld naar binnen halen, weten wat er speelt. Voor de woningbouw is het al woekeren met de ruimte, bouwlocaties zijn schaars. Op andere terreinen speelt dat ook, zoals in de energietransitie met de plaatsing van windmolens. Hoe gaan we in de regio samen met de ruimte om? We moeten samen duidelijke keuzes maken en niet blijven hangen in principiële discussies, zoals wel of niet buiten het stedelijk gebied bouwen.’
Volgens Kriens is het aan toezichthouders om hun bestuurder steeds op die samenhang te bevragen: het is belangrijk dat alle partijen in de regio de ambities in wonen, klimaat, energie, landbouw en natuur met elkaar verbinden. ‘Het ís complex om de opgaven in samenhang aan te pakken. Dat klopt. Maar hoe complex is het als we alle opgaven afzonderlijk aanpakken en niemand het overzicht heeft? Met een gezamenlijke aanpak hebben we dat overzicht wél.’
Netwerk
In de rol van sparringpartner kunnen toezichthouders hun bestuurder ook ondersteunen door hun eigen netwerk in te zetten, zo stelt Kriens. ‘Natuurlijk moet je niet op de stoel van de bestuurder gaan zitten. Maar we hebben allemaal wel een lijstje met relevante contacten en telefoonnummers, die kunnen we doorspelen. We staan voor een wederopbouw van ons land, met grote opgaven, daar moeten we ons allemaal bewust van zijn. De corporatie speelt hierin een belangrijke rol. Pak die rol.’
De zes aanbevelingen in een infographic:
 |
Infographic: Frédérik Ruys, Vizualism
Adviesrapport Rli: https://www.rli.nl/publicaties/2021/advies/geef-richting-maak-ruimte
Online bijeenkomst Rli over rapport: https://www.rli.nl/evenementen/online-bijeenkomst-advies-geef-richting-maak-ruimte