‘Hulpmiddel voor het goede gesprek over goed toezicht’ - interview met Stefan Cloudt over handreiking criteria toezichtvisie

Aan de hand van de tien criteria van de VTW-prijsvraag beste toezichtvisie én de principes uit de Governancecode kunnen RvC’s en bestuur samen het goede gesprek voeren over goed toezicht. In de VTW-handreiking Uitwerking criteria toezichtvisie legt Stefan Cloudt de verbinding tussen de criteria van de prijsvraag en de code. ‘De handreiking is vooral een hulpmiddel voor gezamenlijke reflectie.’

Tekst: Lisette Vos

De VTW organiseerde vorig jaar voor het eerst de prijsvraag beste toezichtvisie om de kwaliteit van de visie te bevorderen. Studenten van de Tilburg University analyseerden de inzendingen en stelden met de jury - onder voorzitterschap van Jaap Winter – tien criteria op voor een goede toezichtvisie, op basis van wetenschappelijke literatuur. De jury selecteerde drie winnaars (De Kernen, Lekstede en ‘thuis) en schreef in het juryrapport aanbevelingen op.

Voor de VTW-leden hebben Stefan Cloudt en Albert Kerssies een handreiking geschreven: 'Uitwerking criteria toezichtvisie.'

Stefan Cloudt, die als docent/onderzoeker de studenten van de Tilburg University begeleidde, legt in de nieuwe VTW-handreiking het verband tussen de tien criteria van de prijsvraag en de Governancecode, hèt kader voor intern toezicht. Zo gaat het eerste criterium over de missie van de corporatie en hoe intern toezicht daaraan kan bijdragen, zoals ook in de code staat. Per criterium beschrijft Cloudt waaraan een goede toezichtvisie moet voldoen en geeft suggesties voor verbetering. 

Geen checklist
De VTW-handreiking Uitwerking criteria toezichtvisie is vooral een hulpmiddel om het goede gesprek over goed toezicht te voeren, stelt Cloudt. ‘We hebben geen checklist gemaakt. Bij elk van de tien criteria zetten we suggesties en vragen op een rij waar toezicht en bestuur uit kunnen putten. Zoals: wat is de waarde die we toevoegen aan de samenleving? Maar RvC’s kunnen die lijst natuurlijk zelf aanvullen. Er is niet één standaard voor de toezichtvisie, zoals de jury terecht stelt. De visie is afhankelijk van de missie en de context van de corporatie.’

Voor de suggesties voor verbetering in de handreiking maakte Cloudt gebruik van het analyse-rapport van de prijsvraag, de inzichten van de jury, de drie winnende toezichtvisies én van de VTW- denktank over de toekomst van het toezicht. ‘We willen de drempel verlagen om op de toezichtvisie te reflecteren. We hebben daarom de parallelle documenten die toezichthouders een kader voor de toezichtvisie bieden in één handreiking opgenomen.’

Geen automatisme
Als omstandigheden binnen of buiten de corporaties veranderen, is het goed om de toezichtvisie opnieuw tegen het licht te houden. Tijdens de jaarlijkse zelfevaluatie staat het samenspel tussen bestuur en toezicht op de agenda, ook dan kan de handreiking helpen om de goede vragen te stellen. ‘Toezichthouden is geen automatisme. Gaat het nog steeds goed? Wat verstaan we onder ‘het gaat goed’? Daar moet je regelmatig bij stilstaan. Je hoeft niet altijd de toezichtvisie volledig te herschrijven, maar waar nodig kan je de tekst nuanceren.’

Verbetering toezichtvisie nodig
Is het nodig dat corporaties hun toezichtvisie verbeteren? Volgens Cloudt blijkt uit het analyserapport van de prijsvraag dat er nog winst te behalen valt. De studenten hebben bij elke toezichtvisie een score aan de tien criteria toegekend. Geen enkele corporatie heeft voor elk criterium de hoogste of een na hoogste score gekregen. ‘Het is de vraag of hogere scores op álle criteria nodig zijn. Zoals gezegd, er is niet één standaard voor een visie. Maar het stimuleert de RvC wel om scherp te blijven.’   

Werkwijze jury van de VTW-prijsvraag beste toezichtvisie, inclusief tien criteria.

De VTW-handreiking Uitwerking criteria toezichtvisie