Bianca van den Heuvel is per 1 september 2021 afdelingshoofd Vergunningverlening bij de Autoriteit woningcorporaties. Met de herziene Woningwet die minder streng is en met de beleidsregels die onder meer op de onderdelen onverenigbaarheden en geschiktheid- en betrouwbaarheidstoets meer ruimte bieden, maakt de Aw een omslag naar een andere manier van werken.
Tekst: Lisette Vos
Van den Heuvel heeft haar hele loopbaan in de wereld van het toezicht gewerkt. In september vorig jaar maakte ze na ruim 20 jaar dienstjaren bij de Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit de overstap naar de Autoriteit woningcorporaties, onderdeel van de Inspectie Leefomgeving en Transport. ‘Ik vind het boeiend om maatschappelijk vraagstukken te volgen, en vanuit toezicht aan ontwikkelingen in een sector bij te dragen.’
 |
Minder streng
De corporatiesector is nieuw voor het afdelingshoofd Vergunningverlening. Ze stapt in op een moment dat de sector een nieuwe fase ingaat: per 1 januari geldt de herziene Woningwet (inclusief de bijbehorende beleidsregels). ‘Mijn eerste indrukken zijn goed. De sector is toe aan minder strenge wet- en regelgeving. Na de evaluatie van de Woningwet en de aanpassingen is het voor mij een goed moment om in te stappen. Ik kan meegroeien met de nieuwe ontwikkelingen.’
Door de herziening van de Woningwet en de bijbehorende beleidsregels verandert ook het werk voor de 15 specialisten van de afdeling Vergunningverlening: een aantal ‘harde’ toetsingscriteria uit de wet vervalt, de Aw krijgt als vergunningverlener meer ruimte om de lokale situatie mee te wegen in besluiten. Dat geldt onder meer voor de onderdelen onverenigbaarheden en geschiktheid- en betrouwbaarheidstoets uit de beleidsregels.
Goed uitleggen
Zo is de lijst van onverenigbaarheden (die voorschrijft wanneer een toezichthouder niet tot een RvC kan toetreden) uit de wet geschrapt. De RvC moet zelf goed onderbouwen of andere functies van een kandidaat wel of niet onverenigbaar zijn. ‘Is er wel of geen sprake van de schijn van belangenverstrengeling? Als je in geval van twijfel goed uitlegt waarom er geen sprake van is en/of toelicht welke maatregelen de RvC heeft genomen, en je daar op een goede manier rekenschap over aflegt, dan kan de Aw gewoon instemmen met een kandidaat.’
Ook de toets of een toezichthouder geschikt en betrouwbaar is, is aangepast. Volgens de nieuwe beleidsregels is het niet meer regel dat de Aw altijd een gesprek met de kandidaat voert bij de aanvraag voor een (her)benoeming. Het aangepaste aanvraagformulier is korter en de RvC moet de aanvraag gedegen onderbouwen. ‘De verantwoordelijkheid voor de weging van de kandidaat ligt hierdoor meer bij de RvC. Als het formulier vragen oproept, bijvoorbeeld als een kandidaat te licht lijkt, dan kunnen we als Aw altijd nog een gesprek voeren. De intentie is om minder gesprekken te voeren.’
Niet zwart-wit
Die ruimte in de wet- en regelgeving roept ook vragen op: wanneer mag iets wel of niet of wanneer is een kandidaat wel of niet geschikt. ‘We geven als Aw niet direct een antwoord. Het is juist de bedoeling dat de RvC zelf afwegingen maakt. Het is vaak niet zwart-wit. Wij als Aw zijn bijvoorbeeld terughoudend om een kandidaat op basis van mogelijke onverenigbaarheid af te keuren, mits de RvC een goed verhaal heeft.’
Maar, zo erkent Van den Heuvel, de Autoriteit woningcorporaties is nog zoekende in deze nieuwe werkwijze. ‘Juist omdat er ruimte is voor maatwerk, kunnen we intern van mening verschillen. We moeten zaken goed afstemmen, niet alleen binnen mijn afdeling Vergunningverlening, maar ook met de inspecteurs van de afdeling Toezicht. We zijn een lerende organisatie. Iedereen heeft kennis van de Woningwet en nieuwe beleidsregels. Maar het blijft mensenwerk.’
Bijeenkomst Aw en VTW
De Autoriteit Woningcorporaties en de VTW houden medio 2022 een gezamenlijke bijeenkomst om praktijkvoorbeelden over onverenigbaarheden te bespreken. ‘De ruimte die er is, die moeten de toezichthouders ook nemen, met een goede risicoafweging en de juiste argumenten. Dan kunnen we als Aw eenvoudiger tot een besluit komen. Het is een goede zaak om hierover samen in gesprek te gaan en over en weer van elkaar te leren.’
Commissarissenpool
Bij een tijdelijke benoeming zijn de regels wel strenger. Tot voor kort was bij een waarneming van maximaal drie maanden geen zienswijze nodig, nu wel. Dat geldt dus ook voor de leden van de VTW-commissarissenpool die in noodgevallen snel kunnen inspringen. Wel behandelt de Aw deze aanvragen met spoed: onder voorwaarde van een VOG op korte termijn kan de Aw snel een zienswijze afgeven.
Meer informatie
De VTW heeft ook een podcast opgenomen over de nieuwe beleidsregels. Te gast zijn Eelkje van de Kuilen (advocaat en partner AKD) en Albert Kerssies (directeur VTW). Beluister de podcast hieronder: