Politiek nieuwsoverzicht 21 februari 2022: Staat van de woningmarkt

In het politiek nieuwsoverzicht van deze week: de Staat van de woningmarkt, de plannen van minister De Jonge, aangenomen en verworpen moties en wat er de komende weken en maanden op de agenda staat.

Debat Staat van de woningmarkt
In het tweede algemene woningmarktdebat in korte tijd vroegen de linkse fracties opnieuw om een huurbevriezing. Eerder in de week had minister De Jonge echter besloten de huurverhoging te maximeren op inflatie (2,3 procent). Om dit te onderbouwen wees De Jonge in het debat op de compensatie die huurders veelal krijgen via de huurtoeslag en de mogelijk grote gevolgen van een huurbevriezing voor woningcorporaties. "Zoiets kost de corporaties 320 miljoen en dat drukt het investeringvolume met 8 miljard. Dat is een hele onverstandige keuze in een tijd dat er zo ongelooflijk veel nodig is", aldus de minister, die daarom komende maanden wil werken aan een sociaal huurakkoord.

De linkse fracties hielden hem echter voor dat juist de vrije sector niet gebonden is aan een sociaal huurakkoord en vanaf 1 juli de huren alsnog met inflatie plus 1 procent kan verhogen. De minister liet echter weten nog te zoeken naar een balans tussen het betaalbaar houden van de huren en het in stand houden van een prikkel om te investeren in huurwoningen. GroenLinks riep op om daarbij vooral te kijken naar institutionele beleggers als pensioenfondsen, omdat zij genoegen zullen nemen met beperkte winsten.

De Jonge hield de fracties voor dat het beperken van investeerders voor juridische problemen kan gaan zorgen en vroeg daarom tijd om met een plan te komen. "Het gaat om het eigendomsrecht dus maatregelen zullen worden aangevochten bij de rechter. Dus daarom moeten we het goed uitzoeken", aldus De Jonge. 
De minister bleef terughoudend in toezeggingen. Zo wil hij ook kijken naar de definitie van betaalbaar in de voorwaarden voor de woningbouwimpuls. Dit aandeel betaalbaar is vastgelegd op 65 procent, maar uit de woorden van de minister viel op te maken dat een strakke richtlijn er ook voor kan zorgen dat projecten op de plank blijven liggen.

Sowieso zet de minister vooral in op versnelling. Zo wil hij bouwprocedures versnellen en hiervoor flexpools gaan inrichten die gemeenten hierbij gaan ondersteunen, ook in het licht van de verduurzamingsopgave die is belegd bij minister Jetten. Daarnaast wil hij de regels voor strategische grondposities voor corporaties en overheid verlichten. "Niet speculeren voor de toekomst, maar vormgeven aan de toekomst", aldus de minister.

Verder riep De Jonge naar aanleiding van de kwestie in Didam op tot praktische oplossingen. De Hoge Raad oordeelde onlangs dat de gemeente een grondpositie niet onderhands mag gunnen waarna direct gevreesd werd voor een hausse aan vervolgzaken en daarmee vertraging op vele bouwprojecten.

Tegenover de Kamer verdedigde De Jonge het systeem van onderhands gunnen, maar wees wel op Europese regels die een eerlijke kans en transparantie voorschrijven. Wel erkende hij dat de Nederlandse aanbestedingswet "aan de strenge kant" is. Omdat het versoepelen van de wet ook tijd kost wil hij zoeken naar praktische oplossingen, maar het is onduidelijk hoe deze er uit kunnen zien. Wel zegde hij toe te onderzoeken hoe andere EU-landen hiermee omgaan.

In het debat herhaalde De Jonge zijn pleidooi om meer regie vanuit het Rijk te willen organiseren. Hij ziet daarbij voor het Rijk een taakstellende rol en voor de provincies een verdelende rol. Demografische prognoses zijn daarbij het uitgangspunt om te bepalen hoeveel huizen gebouwd moeten worden, voor wie en waar. Ook moeten daarbij het advies van de Deltacommissaris worden meegewogen om te voorkomen dat woningen klimaatadaptief worden gebouwd.

Staat van de corporatiesector
De Staat van de corporatiesector is opgesteld door de Autoriteit Woningcorporaties. De verwachte publicatiedatum is op 28 februari a.s. De VTW heeft een podcast over de Staat opgenomen, met als gasten Eelkje van de Kuilen (AKD) en Bart de Jonge (Aedes). Deze podcast wordt gepubliceerd, zodra de Staat van de corporatiesector naar de Tweede Kamer is gestuurd.

Plannen van minister De Jonge
Voorafgaand aan het debat had de minister zijn planningsbrief gepubliceerd, waarin hij aangeeft wanneer het ministerie van VRO de Kamer ongeveer gaat informeren over de plannen. Als eerste is de Nationale Woon en Bouwagenda (NWB) aan de beurt, in de eerste helft van maart. In de NWB moet onder andere komen te staan hoe er 100.000 nieuwe woningen per jaar worden gerealiseerd en hoe de minister zijn regie wil versterken. Tot en met juni wordt de NWVB onder onderdelen nader uitgewerkt. 
In de eerste helft van mei geeft de minister zijn visie op de Ruimtelijke Ordening. 

Meer hierover in het politiek nieuwsoverzicht van vorige week, 14 februari 2022. 

Aangenomen en verworpen moties
De Tweede Kamer heeft afgelopen week gestemd over een hele reeks moties over volkshuisvesting en de woningmarkt. Zo werd een motie aangenomen van JA21 die het kabinet oproept om met de provincie Overijssel te werken aan een oplossing voor de stilgevallen woningbouw. De motie was ingediend naar aanleiding van het kickoffdebat met minister De Jonge. In Overijssel is de vergunningverlening stilgevallen door de juridische houdbaarheid van de stikstofregels.

De PvdA diende een motie in waarin het kabinet wordt verzocht "met een visie te komen op ruimtelijke ordening in Nederland." Aangezien de minister dat allang had aangekondigd, zowel in zijn brieven, als in de Kamer zelf, was dit een volstrekt overbodige motie - maar de PvdA kan nu in elk geval claimen dat deze met algemene stemmen is aangenomen. 
Jaco Geurts, woordvoerder namens het CDA, diende een (aangenomen) motie in waarin wordt gevraagd om een definitie van harde en zachte plancapaciteit en een toegankelijk overzicht te publiceren van bouwplannen. Ook een motie van DENK werd aangenomen, waarbij de wet verhuurderheffing wordt ingetrokken, in ruil voor concrete prestatieafspraken. De Partij voor de Dieren kreeg een meerdeheid achter hun voorstel voor meer landelijke regie tegen verdozing van het landschap 

Voorstellen om huurstijgingen te voorkomen (PdvA) of de sociale huur te verlagen (PVV) haalden het niet. Ook een DENK voorstel om corporaties los te koppelen van de ATAD haalde geen meerderheid.  

Op de agenda
Commissievergaderingen Binnenlandse Zaken
  9 maart: Rondetafelgesprek Tijdelijke huurcontracten
17 maart: Rondetafelgesprek Wonen en zorg voor ouderen
23 maart: Rondetafelgesprek Interbestuurlijke verhoudingen
24 maart: Commissiedebat Woningbouwopgave
     6 april: Commissiedebat Klimaatakkoord gebouwde omgeving
   20 april: Commissiedebat Bouwregelgeving

Kamerbrieven / -stukken
28 februari: Staat van de corporatiesector (Autoriteit Woningcorporaties)
1e helft maart: Nationale woon- en bouwagenda
Rond 1 mei: Visie kabinet op ruimtelijke ordening

Het politiek nieuwsoverzicht 'Actueel in de volkshuisvesting' op het gebied van belangenbehartiging wordt door de VTW gemaakt in samenwerking met 1848.nl. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Hans Geurts, senior beleidsmedewerker Public Affairs en Communicatie: h.geurts@vtw.nl // 06 46 87 99 28