Deze week in het politiek nieuwsoverzicht: minister Ollongren komt linkse oppositie tegemoet om haar begroting veilig te stellen. Ook bij het debat over volkshuisvestelijke en ruimtelijke ordeningsaspecten was ze opvallend mild. Het Programma Aardgasvrije wijken loopt echter minder soepel. De Raad voor Leefomgeving en Infrastructuur pleit voor meer ruimtelijke sturing. Het reparatiewetje over de tijdelijke huurovereenkomsten is nog niet aangenomen. Verder lijkt een Kamermeerderheid voorstander van vocht- en schimmelproblematiek onderdeel te maken van de prestatieafspraken, is de SP boos over de "Rotterdamwet" en is discussie ontstaan over het 'volkshuisvestelijk belang' en het 'huurdersbelang' in het extern toezicht door de Autoriteit Woningcorporaties.
Begroting Wonen
In een poging om de oppositiepartijen PvdA en GroenLinks mild te stemmen werden door de coalitiepartijen al hun bij de behandeling van de woonbegroting ingediende moties gesteund. Alleen de VVD sputterde soms tegen, maar dat was niet van invloed op de stemmingsuitslag. PvdA en GroenLinks zijn vrijwel zeker nodig om de woonbegroting door de Eerste Kamer te loodsen. In het politiek nieuwsoverzicht van vorige week hebben we hier al uitgebreid bij stilgestaan.
De moties van deze partijen om een lagere huur bij een laag energielabel, het tegengaan van de verdozing van het landschap en een extra inzet op transformatiewoningen werden allemaal aangenomen. Het eisenpakket van PvdA en GroenLInks was echter groter, dus waarschijnlijk zal minister Ollongren nog met hen om de tafel moeten. Zij eisen onder andere dat commerciële verhuurders meer belasting betalen en dat de verhuurderheffing nu al wordt afgeschaft. Op 7 december wordt gestemd over het amendement van GroenLinks en PvdA om een 'huisjesmelkerboete' in te voeren.
Bij de stemmingen werd duidelijk waar Ollongren tijdens de begrotingsbehandeling al voor vreesde, namelijk dat zij aan strakke voorwaarden wordt gebonden bij de invulling van de vierde tranche van de woningbouwimpuls. Diverse moties die in dit kader tijdens het debat waren ontraden werden alsnog aangenomen, zoals de voorstellen van de VVD om de voorwaarde op te nemen dat de gemiddelde koopprijs niet hoger mag zijn dan de NHG-grens, de CU-motie om de impuls ook beschikbaar te maken voor kleine kernen en de SGP-motie die oproept het percentage 'betaalbaar' te verhogen. Verder werd ook de door Ollongren ontraden motie van het onafhankelijke Kamerlid Pieter Omtzigt aangenomen die oproept om in de begroting de doelstellingen voor de bouw van nieuwe woningen op te nemen. Ook de afgeraden motie om te onderzoeken of het takenpakket van de Huurcommissie kan worden uitgebreid naar de vrije sector werd alsnog aangenomen.
Het resultaat kan niet zijn wat de minister voor ogen had, maar de Kamer lijkt zich van het door haar ontraden van moties weinig meer aan te trekken.
Debat volkshuisvestelijke en ruimtelijke ordeningsaspecten
Een lelijke mond vol als omschrijving voor een tweeminutendebat waarin Kamerleden moties kunnen indienen die over deze onderwerpen gaan. Minister Ollongren was hier opvallend toeschietelijk. In tegenstelling tot de begrotingsbehandeling (zie hierboven) ontraadde ze geen enkele motie, maar liet ze alle moties, inclusief die van de oppositie, aan 'oordeel Kamer'. Ook zegde ze DENK toe om in de overleggen met VNG en Aedes de positie van woonwagenbewoners mee te nemen. De motie van het CDA om te komen met een nieuw actieplan studentenhuisvesting zal sowieso op een meerderheid kunnen rekenen aangezien die is ondertekend door alle coalitiepartijen.
Klimaatakkoord gebouwde omgeving
Het blijft maar rommelen rond het Programma Aardgasvrije Wijken. De Kamer en de minister blijven hier botsen. Zo ook afgelopen week weer tijdens het tweeminutendebat over het Klimaatakkoord gebouwde omgeving. De grootste coalitiepartij VVD diende samen met oppositiepartij SP een motie in die het kabinet oproept om een tussentijdse evaluatie uit te voeren.
De minister liet weten dat dit niet mogelijk is. Ollongren zei hierover het volgende: "De elementen die de Kamer belangrijk vindt, onder andere de hier genoemde betrokkenheid van mensen en een tevredenheidsonderzoek, worden juist allemaal meegewogen bij de beoordeling van de nieuwe tranche. Ik vind het dus een kwestie van behoorlijk bestuur om hiermee door te gaan en niet tussentijds nog veranderende regels te gaan toepassen."
Of de motie een meerderheid is nog onduidelijk, maar de kritiek op het Programma Aardgasvrije Wijken leeft wel breder dan enkel bij VVD en SP. Met betrekking tot het nationaal isolatieprogramma riepen diverse partijen in een motie op om de focus te leggen op de woningen met label G, F, E en D en dan in het bijzonder waar er sprake is van energiearmoede.
Meer ruimtelijke sturing, zegt de Raad voor Leefbaarheid en Infrastructuur
De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) adviseert de landelijke politiek om in het kader van de ruimtelijke sturing de regie meer naar zich toe te trekken. "De raad concludeert dat de huidige ruimtelijke sturing tekort schiet, zowel inhoudelijk als qua proces, zo valt te lezen in de toelichting bij het advies: 'Geef richting, maak ruimte'.
"Die tekortkomingen vragen [..] om nieuwe vormen van regie en goede samenwerking tussen overheden, markt, corporaties en uitvoeringsorganisaties waarbij partijen gebruik durven maken van het bestaande ruimtelijk instrumentarium en elkaar onderling aanspreken op het niet halen van doelen."
Volgens de raad biedt de Nationale Omgevingsvisie onvoldoende houvast en zou er daarom een NOVI-plus moeten worden opgesteld met heldere doelen en keuzes. Ook moet de regierol van het Rijk sterker, moet de decentrale uitvoeringskracht worden vergroot en moeten instituten elkaar versterken. "Ruimtelijke gebiedsontwikkelingen zijn complexer dan voorheen. In een steeds schaarser wordende ruimte moeten diverse claims worden geaccommodeerd én moeten de duurzaamheidstransities vorm krijgen", zo valt te lezen.
"Onder deze omstandigheden zal (opnieuw) een goede manier gevonden moeten worden om optimaal samen te werken tussen overheid, markt, woningcorporaties en uitvoeringsorganisaties. Dat vergt onder andere het meer benutten van elkaars kennis, kapitaal en capaciteit, een open houding van betrokken partijen, en betrouwbaar opdrachtgeverschap."
Tegenover De Telegraaf zegt Jantine Kriens van de Rli dat de rol van burgers bij de ruimtelijke inrichting moet worden versterkt. "Nederland is geen eenheidsworst, waarbij dictatoriaal vanuit het Rijk wordt gesteld wat waar moet gebeuren ten aanzien van woningen, landbouw of energietransitie”, aldus Kriens.
Artikel Telegraaf (mogelijk alleen abonnees)
Tijdelijke huurovereenkomsten
Eerder dit jaar sleepte de minister de wijziging van de Woningwet door beide kamers van het parlement. Tijdens de behandeling in de Tweede Kamer was een amendement aangenomen, ingediend door Daniel Koerhuis (VVD), om tijdelijke huurcontracten van twee jaar naar drie jaar te verlengen. Door een amendement wijzigt de tekst van de wet. Daar was een meerderheid in de Eerste Kamer het niet mee eens. Om de Woningwet te redden, zegde de minister toe een reparatiewetje te maken om dat amendement weer ongedaan te maken. In een schriftelijk overleg gaf de minister afgelopen week antwoord op vragen van verschillende fracties. In haar brief gaf de minister aan dat indien dit reparatiewetje nog voor het kerstreces door het parlement is goedgekeurd, er niets verandert aan de tijdelijke huurcontracten. En anders is er in 2022 een korte periode waarin een verruiming mogelijk is van twee naar drie jaar.
Vocht en schimmel
De motie van SP en VVD om de aanpak van schimmel- en vochtproblematiek een onderdeel te maken van de prestatieafspraken tussen gemeenten en corporaties lijkt op steun te kunnen rekenen in de Tweede Kamer. De motie werd afgelopen week ingediend tijdens het tweeminutendebat Bouwregelgeving en kreeg van minister Ollongren oordeel Kamer.
Een motie van de PvdA om te komen met een plan om de funderingsproblemen in de grootste probleemgebieden aan te pakken kreeg eveneens oordeel Kamer. Het SP-voorstel om een landelijke apk voor huurwoningen in te stellen werd door de minister ontraden. OVer de moties wordt nog gestemd.
Gegevensdeling corporaties en SP boos over "Rotterdamwet"
Tijdens een tweeminutendebat over Leefbaarheid kondigde minister Ollongren aan dat corporaties in de toekomst de mogelijkheid krijgen om gezondheids- en strafrechtelijke gegevens te verwerken. De uitwisseling en registratie van deze gegevens zou de aanpak van woonoverlast makkelijker moeten maken. De VVD en de ChristenUnie hadden opgeroepen om een pilot te starten, maar Ollongren liet weten al bezig te zijn met een wijziging van de Woningwet om dit te regelen.
Ook bleek dat minister Ollongren fundamenteel van mening verschilt met de SP over de Wet bijzondere maatregelen grootstedelijke problematiek, vaak de "Rotterdamwet" genoemd. De wet maakt herstructurering van wijken afdwingbaar, maar volgens SP-Kamerlid Beckerman werkt de wet daarmee discriminerend. Ollongren deelde die opvatting echter niet. "Ik zie dat uit de evaluatie blijkt dat de wet een goede aanvulling is op een breed palet aan maatregelen die gemeenten zelf treffen. Selectieve woningtoewijzing draagt juist bij aan het bevorderen van meer gemengde wijken, en gemeenten gaan zorgvuldig om met de toepassing ervan. Ook zie ik dat er veel draagvlak is. Het is echt goed getoetst, ook door de Raad van State en het EHRM", aldus de minister.
Volkshuisvestelijk belang, of huurdersbelang?
De SP heeft Kamervragen gesteld over uitspraken van juristen van de Autoriteit woningcorporaties (Aw) en corporatie Mitros. Deze zouden tijdens een zaak in Utrecht hebben gezegd dat het volkshuisvestelijk belang in plaats van het huurdersbelang het toetsingscriterium is en dat daarom huurwoningen verkocht dienden te worden.
Dat schrijft de Nieuwe Utrechtse Krant in het artikel 'Rechter: de beslissingen van de minister zijn redelijk kort door de bocht.'
Sandra Beckerman van de SP stelde daarop Kamervragen: "Deelt u de mening dat met de verkoop van woningen door een woningcorporatie aan een belegger het volkshuisvestelijk belang niet gediend wordt? Zo ja, kunt u uw antwoord nader toelichten en daarin meenemen hoe u daartegen zult optreden?"
De antwoorden van de minister zijn nog niet binnenen komen in een volgend nieuwsoverzicht aan de orde.