De commissaris confronteert
De tijd is kort, de druk is hoog en je hebt niet alle informatie. Herkenbaar? De omstandigheden waaronder u als commissaris discussieert met de bestuurder komen verrassend overeen met die van een debat. Commissarissen zouden daarom ook het gedrag moeten tonen dat hoort bij een debat. Het doel is immers altijd: worden we overtuigd of niet? Een pleidooi voor de terugkeer van gezonde debatprincipes, de advocaat-van-de-duivel en Socrates in de RvC.
Beter intern toezicht begint met een beter debat. Dat is wat anders dan polderen: een ragfijn spel van consensus en concessies, waarin ieder zijn zegje doet en tegenstellingen worden vermeden. Een RvC die de confrontatie zoekt, houdt vast aan de drie principes van het debat. We zoomen meteen in op de RvC-vergadering met de bestuurder.
Hoor- en wederhoor
Wie is er het langst aan het woord: de bestuurder? De langstzittende commissaris? De commissaris die er het meeste van weet? In alle gevallen weet je zeker dat de balans zoek is. Het principe van hoor en wederhoor waarborgt een evenwichtige afweging tussen verschillende visies. Dat betekent dat de voorzitter vooral interactie stimuleert en dat commissarissen zich niet onttrekken aan onderwerpen.
Wie stelt, bewijst
Vraagt u zich wel eens af of een standpunt echt goed wordt onderbouwd? Complexe analyses en uitgebreide spreadsheets leveren niet altijd glasheldere argumenten. Een standpunt onderbouwen is echt wat anders dan alle mogelijke informatie als bijlage meesturen. En hoed u voor even verleidelijke als gevaarlijke short-cuts. Hoort u ‘elke commissaris weet…’, ‘ik hoef u niet uit te leggen…’, ‘iedereen in de sector beseft…’, ‘het behoeft geen betoog…’ , dan wordt het tijd voor een scherpe vraag: ‘Interessant, maar hoe overtuigt u ons?’
Persoon en zaak blijven gescheiden
Beschikt uw bestuurder over een dijk van een reputatie, innemende uitstraling of een vlotte babbel? Deze kwaliteiten hebben zeker voordelen. Alleen zegt de vorm niets over de inhoud. Overtuigingskracht moet niet gebaseerd zijn op de autoriteit van een persoon, maar van argumenten. Dat klinkt eenvoudiger dan het lijkt. Het vergt moed van beide kanten om dat wat wordt gezegd belangrijker te laten zijn dan wie het zegt. Want kritiek op argumenten wordt nog wel eens uitgelegd als kritiek op de persoon. Dat vergt voorzichtig en doortastend debatteren.
Tegenspraak vervelend?
Iedereen vind het vervelend als je wordt tegengesproken. Het zou een stuk makkelijker worden als je weet dat het gebeurt om reden van een verantwoorde beslissing. Daarom zou iedereen die tegenspreekt dat helder moeten aan kondigen: ‘Nu speel ik – met permissie - even advocaat van de duivel, wij zijn namelijk zeer nieuwsgierig naar uw onderbouwing?’ Let op, het is een deeltijdfunctie: iemand die permanent deze advocatenrol opeist isoleert zichzelf van de raad. Doel is dat magere onderbouwingen als ‘zo doen anderen dat ook ‘ moeten plaats maken voor stevige argumenten. Dat voelt al een stuk minder vervelend.
Socrates komt kijken
Steeds groter is de druk op de RvC om veel te weten. Alsof discussies beter verlopen naarmate je meer weet… Integendeel! Als commissaris wil je niet alles weten. Je wilt alleen zeker weten dat de bestuurder alles weet. Schudt de Socrates in de RvC wakker. Socrates pretendeerde niets te weten, maar vroeg zijn gesprekspartners wel het hemd van het lijf. Met welk doel? Niet om de ander onderuit te halen, maar om in dialoog samen tot een verstandig inzicht te komen. Zeg daarom gerust tegen uw bestuurder ‘Ik laat me graag door overtuigen, maar zover is het nu nog niet.’ En als de reactie hierop alleen maar een herhaling van eerder gebruikte argumenten is, bent u gewaarschuwd.
Agree to disagree
Debat en dialoog zijn middelen om de confrontatie te zoeken zonder in conflict te komen. Ze horen standaard in de gereedschapskist van de RvC. Zijn zorgen voor een sfeer van agree to disagree: je weet dat je met het elkaar oneens kan zijn zonder de relatie te schaden. Zo houdt een RvC het zweet op de goede rug, namelijk de rug van de bestuurder. Die beschikt immers over de meeste informatie, macht en mensen. Een bestuurder die een keer moet toegeven dat zijn onderbouwing beter kan, zal zich de volgende vergadering beter voorbereiden.
Aanbod:
Gun uw RvC een DebatClinic waarin u de principes en vaardigheden van het debat oefent op de praktijk van uw RvC. De bestuurder mag er bij zitten. De VTW organiseert in samenwerking met de professionele debaters van Debat.NL de workshop ‘De Commissaris confronteert zonder conflict’ .
Interesse? Neem dan contact op met Debat.NL via info@debat.nl