Resultaten uitvraag naar de accountantskosten 2020 onder VTW-leden - Ben Spelbos en Albert Kerssies

De administratieve lasten van corporaties blijven nog steeds erg hoog. Naast de kosten voor het externe toezicht (de Aw), het aanleveren van verplichte verantwoordingsinformatie en de visitaties zorgen de accountantskosten voor deze forse lasten. De VTW wil in gesprek met de minister, haar ambtenaren en politieke partijen over oplossingen voor de te hoge accountantskosten.

Stijging en beschikbaarheid
De accountantskosten zijn de afgelopen jaren steeds verder gestegen, zoals blijkt uit eerder onderzoek van Aedes en de VTW.

Lees hier meer over het eerdere onderzoek van Aedes en VTW.

In februari 2021 heeft de VTW een bericht gepubliceerd over de beschikbaarheid van accountants voor kleine corporaties. U kunt dit bericht hier lezen.

Uitvraag VTW
In vervolg op dit onderzoek heeft de VTW een uitvraag onder haar leden gedaan naar de accountantskosten van de jaarrekeningen 2020. Er is een uitvraag gedaan naar het honorarium voor de reguliere controle, het meerwerk en kosten voor de assurancerapporten, en het ingeschakelde accountantskantoor. Deze uitvraag heeft met name als doel om de VTW leden inzicht te geven in de accountantskosten van andere (vergelijkbare) corporaties.

Uiteindelijk zijn er van 75 corporaties de gevraagde gegevens ontvangen. Dit is een mooie uitkomst met een representatieve verdeling over de verschillende corporatiegroottes, zoals in figuur 1 te zien is.

Figuur 1: Aantal deelnemende corporaties per grootteklasse

Met de disclaimer dat de resultaten gebaseerd zijn op de 75 corporaties die de gegevens hebben ingezonden worden een aantal resultaten getoond, geanalyseerd en besproken.

Uit de resultaten blijkt dat hoe groter de corporatie is hoe hoger de kosten van de jaarrekeningcontrole zijn, zie tabel 1 en figuur 2 hieronder. Dit geldt voor de totale kosten, maar ook voor de onderliggende kosten (basis honorarium, meerwerk en kosten assurancerapporten). De kosten per vhe nemen wel af naarmate de corporatie groter is.

De gemiddelde totale kosten (basis honorarium, meerwerk en kosten assurancerapporten) per corporatie bedraagt 130.060 euro en omgerekend per vhe is dat 14,86 euro. Als je dit zou omrekenen naar de totale accountantskosten voor alle corporaties dan kom je op ruim 34 miljoen euro per jaar uit.

Figuur 2. Gemiddelde kosten (in euro’s) per corporatie per klasse

Vergelijking van eigen kosten met gemiddelde kosten bij zelfde grootteklasse
Voor de VTW leden is het interessant om de kosten van de eigen jaarrekeningcontrole zo te kunnen vergelijken met de gemiddelde kosten van de corporaties uit dezelfde grootteklasse. Wijkt dit erg af van de eigen kosten en zo ja hoe kan dat en wat zou daar aan kunnen worden gedaan? Deze resultaten kunnen een goede basis vormen voor het jaarlijkse gesprek met de bestuurder en de accountant.

Er waren bij de 75 corporaties in 2020 12 kantoren actief in de corporatiesector, waarvan een deel zich specifiek richt op de kleinere corporaties en een deel specifiek op de grotere corporaties. Het aandeel van de verschillende kantoren staat in figuur 3.

Figuur 3. Aandeel accountantskantoren

Zoals verwacht nemen de accountantskosten per vhe per corporatie (zonder het meerwerk) globaal af naarmate de corporatie groter is (figuur 4). Toch zijn er hier en daar verrassende uitschieters naar boven en naar beneden. De hoogste kosten waren 151,90 euro per vhe en de laagste 4,51 euro per vhe.

Figuur 4. Kosten per vhe per corporatie (zonder het meerwerk)

Vergelijking met publicatie Aedes (Figuur 5 en 6)
Voor een aantal uitkomsten hebben we de resultaten uit het eerdere onderzoek van Aedes vergeleken met de resultaten van dit VTW onderzoek (figuur 5). Hieruit blijkt dat de gemiddelde controlekosten (zonder meerwerk en de assurancerapporten) van de jaarrekening per vhe in 2020 weer fors hoger is geworden in vergelijking met de voorgaande jaren. In 2020 waren de gemiddelde controlekosten 12,85 euro per vhe, terwijl dat in 2018 nog 11,41 euro per vhe was. Dit is een verhoging van bijna 13% in twee jaar.

Figuur 5. Controlekosten jaarrekening per vhe

Dezelfde mate van forse kostenstijging kan worden geconcludeerd als wordt gekeken naar de controlekosten (zonder meerwerk en de assurancerapporten ) van de jaarrekening per vhe per grootteklasse (figuur 6). Alleen de kosten van de grotere corporaties (>15000 vhe) zijn nagenoeg gelijk gebleven.

Figuur 6. Controlekosten per vhe per grootteklasse

Oorzaken toename van de accountantskosten
De accountantskosten zijn ook in 2020 dus weer fors gestegen. De oorzaak hiervan blijkt onder meer uit de opmerkingen van de verschillende commissarissen bij het onderzoek. Met name de controlekosten door de OOB status van de corporaties (>5000 vhe), de nog steeds verdergaande compliance vereisten en de verplichte waardering van de marktwaarde worden regelmatig genoemd. De jarenlange toename van de accountantskosten is met name het gevolg van striktere eisen en regelgeving vanuit de overheid en waarschijnlijk in mindere mate door de tariefsverhogingen van de accountantskantoren. Omgerekend naar alle corporaties zijn de jaarlijkse accountantskosten voor corporaties nu ruim 34 miljoen per jaar.

Conclusie VTW
De VTW vindt dat de accountantskosten de afgelopen jaren te sterk zijn gestegen. Wij gaan hierover graag in gesprek met de politieke partijen, de ambtenaren en de minister.

We zullen nogmaals pleiten voor het omhoog trekken van de OOB grens naar corporaties met > 25.000 vhe. Verder willen we dat er nogmaals goed gekeken wordt naar de noodzakelijke werkzaamheden van de accountant m.b.t. de assurance rapporten (dpi/dvi). Volgens ons kan een groot deel daarvan door de Aw zelf worden gecontroleerd. 

Wij zijn voornemens om jaarlijks deze uitvraag te gaan doen.