Politiek nieuwsoverzicht 14 juni 2021, met o.a. extra middelen nodig voor woningbouw; corporaties mogelijk verplicht tot aanbesteding, concept beleidsregels Aw

In het politiek nieuwsoverzicht van deze week de volgende onderwerpen: extra middelen nodig voor woningbouw; voortgang versnelling woningbouw; corporaties mogelijk aanbestedingsplichting; Evaluatie Woningwet; concept beleidsregels Aw en doorlooptijden woningbouw door uitspraak Raad van State

Extra middelen nodig voor woningbouw en voortgang versnelling woningbouw
De minister heeft een voortgangsbrief met betrekking tot de woningbouwopgave aan de Tweede Kamer gestuurd. 

De belangrijkste punten hierin:

- Extra investeringen nodig
Vanuit het Rijk zijn extra middelen nodig om de bouwbehoefte van 900.000 woningen in 2030 te kunnen halen, blijkt uit onderzoeken. "Uit de onderzoeken komt naar voren dat zonder financiële steun vanuit het Rijk er onvoldoende wordt gebouwd, in een lager tempo en met minder betaalbare woningen," aldus de minister, die aanvult dat een volgend kabinet hierover moet beslissen. Ze stelt dat veel projecten "een aanzienlijke onrendabele top" hebben. "De keuzes die gemaakt worden ten aanzien van betaalbaarheid, leefbaarheid en infrastructuur bepalen de omvang van de onrendabele top. Het is aan het nieuwe kabinet om te beslissen in welke mate wordt geïnvesteerd en hoe de inzet van het Rijk, medeoverheden, corporaties en marktpartijen eruit moet komen te zien", aldus Ollongren.

Meer informatie:
Verkenning Onrendabele toppen woningbouwprojecten (REBEL, april 2021)
Rapportage Expertteam Woningbouw (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, maart 2021 

- Versnellen Innovatieve bouw

Ollongren wil de vergunningverlening voor innovatieve bouw versnellen en duurzaamheidseisen standaardiseren. Uit onderzoek blijkt dat de aanpak van nieuwbouw flink zal veranderen "van projecten ontwikkelen naar producten inkopen en verschuift de productie grotendeels van de bouwplaats naar de fabriek. "In plaats van projectspecifieke activiteiten (zoals inkoop of ontwerp), wordt steeds meer projectoverstijgend gewerkt", aldus de minister.

De Woningbouw betaalbaar en duurzaam versnellen (BZK, april 2021)

- Plancapaciteit
Volgens de minister blijkt uit nieuwe berekeningen dat er inmiddels plancapaciteit is gerealiseerd voor 961.300 woningen voor de periode tot 2030. Hiervan is echter slechts 35 procent 'hard', ofwel klaar om gerealiseerd te worden. Volgens Ollongren is dit percentage wel hoger dan in de vorige meting.

Meer informatie: rapport Inventarisatie plancapaciteit (ABF, mei 2021)

- Grootschalige woningbouwgebieden
Minister Ollongren legt momenteel de laatste hand aan de "business cases" van 14 grootschalige woningbouwgebieden die essentieel zijn om de bouwopgave in te kunnen vullen. "Het zijn stuk voor stuk complexe, grootschalige gebiedsontwikkelingen, veelal binnenstedelijk, een aantal buiten stedelijk en aansluitend bij de NOVI, in de gezamenlijk ontwikkelde regionale verstedelijkingsstrategieën en de verstedelijkingsvisie van de gemeenten, provincies en het Rijk. In veel van deze gebieden is een ingrijpende transformatie nodig", aldus Ollongren. "Op deze locaties kunnen tot 2040 circa 440.000 woningen (waarvan circa 210.000 in de periode tot 2030) worden gebouwd. De realisatie van deze gebieden vraagt dan ook om forse financiële investeringen en zal een veelvoud van private investeringen betreffen."

Volgens Ollongren maken de businesscases inzichtelijk hoe bekostiging van de gebieden eruitziet. "Het onderzoek deel ik spoedig met uw Kamer. Het is aan het nieuwe kabinet hoe dit moet worden ingevuld en hoe de inzet van het Rijk en de regio voor de verdere ontwikkeling van deze locaties en infrastructuur verder vorm krijgt", aldus Ollongren.

- Nationaal woningbouwberaad
Minister Ollongren ziet toegevoegde waarde in de oprichting van een Nationaal Woningbouwberaad. "Op deze tafel kunnen de ontwikkelingen en problemen over de woningbouwopgave worden besproken en kan er over de regio- en provinciegrenzen heen gekeken worden."

- Woningbouwkaart
Via een Nationale Woningbouwkaart wil Ollongren de ontwikkelingen van de woningbouw beter kunnen monitoren. "De Nationale Woningbouwkaart zal gebruikt worden als ondersteuning van de kernboodschap: voldoende woningbouwplannen voor het bouwen van 900 duizend woningen in de komende tien jaar. De woningbouwlocaties zijn er, maar nu moet de inzet verlegd worden naar realisatie."

- Grond
Ollongren verwacht de Kamer rond de zomer te kunnen informeren over actief grondbeleid. "Ik verwacht dat, vaker dan nu, gemeenten naast facilitair grondbeleid het instrumentarium voor actief grondbeleid ter hand zullen nemen om een ruimtelijk plan te realiseren. Hierbij wil ik gemeenten zoveel mogelijk ondersteunen", aldus Ollongren.

- Investeringsruimte corporaties
Ollongren maakt zich zorgen over de investeringsmogelijkheden van corporaties en in het bijzonder de regio Haaglanden/Midden-Holland/Rotterdam. Daar ontstaat volgens haar vanaf 2024 al een knelpunt.

"Daar dat gedurende de huidige begrotingsperiode van corporaties is, zijn er nu al minder investeringsplannen dan nodig is voor de (bouw)opgave. Daarbij speelt mee dat er in deze regio een zeer grote opgave ligt, terwijl de corporaties, en met name saneringscorporatie Vestia, slechts beperkte middelen hebben", aldus de minister. Ze wil nog altijd voor de zomer met een definitieve oplossing komen voor de problemen met Vestia.

Volgens Ollongren stijgen de investeringen van corporaties, maar blijft er voor de opgave tot 2035 een tekort van 24 miljard euro. Dit is lager dan de inschatting van circa 30 miljard uit het rapport 'Opgaven en middelen corporatiesector' uit 2020 (BZK, Financién, EZK en Aedes)

Corporaties mogelijk aanbestedingsplichtig
De Europese Commissie heeft lidstaat Nederland de laatste waarschuwing gegeven rondom een mogelijke aanbestedingsplicht van woningcorporaties. De Commissie vindt al jaren dat conform EU-richtlijnen woningcorporaties een aanbestedende dienst zouden zijn. Volgens EU-voorschriften inzake overheidsopdrachten, worden woningcorporaties als "publiekrechtelijke instellingen beschouwd die binnen het toepassingsgebied van de EU-richtlijnen inzake overheidsopdrachten vallen en moeten de bepalingen van die richtlijnen toepassen."

Zie voor meer informatie het nieuwsbericht op onze website.

Evaluatie Woningwet (UPDATE 17 juni)
De minister heeft op 16 juni jl. haar memorie van antwoord naar de Eerste Kamer gestuurd. Dit is de reactie van het kabinet op de vragen van diverse fracties op 19 april jl. Bij een deel van de Eerste Kamer zijn zorgen over het amendement Koerhuis over de verlenging van tijdelijke huurcontracten van één naar drie jaar. Op 22 juni a.s. bespreekt de Eerste Kamer de verdere procedure. Afhankelijk van hoe 'snel' het wetgevingstraject vanaf nu gaat lopen in de Eerste Kamer, wordt de gewijzigde Woningwet per 1 oktober 2021, dan wel 1 januari 2022 ingevoerd.

Beleidsregels Autoriteit Woningcorporaties (Aw)
De concept beleidsregels van de Aw op zes onderwerpen: verbindingen, toets geschiktheid en betrouwbaarheid, onverenigbaarheden, BOG, verkoop en fusie zijn momenteel in consultatie. De consultatie eindigt maandag 21 juni. Iedereen kan reageren op de consultatie. Reacties kunnen gestuurd worden naar: PostbusAw@ilent.nl.

Luister de podcast van de VTW waarin Hans Geurts in gesprek gaat met experts Eelkje van de Kuilen (AKD) en Bart de Jonge (Aedes) over de concept beleidsregels.  

Doorlooptijden bouwprojecten n.a.v. uitspraak Raad van State
Minister Ollongren erkent dat de recente uitspraak van de Raad van State gevolgen kan hebben voor de "doorlooptijden" bij bouwprojecten. Dat zegt ze in antwoord op Kamervragen van de VVD. De Raad van State oordeelde onlangs dat betrokken partijen meer ruimte moeten hebben voor bezwaarprocedures. Het FD concludeerde dat deze uitspraak mogelijk zorgt voor vertraging bij bouwprojecten.

Ollongren wil deze zomer een wetsvoorstel in consultatie brengen om tegemoet te komen aan de uitspraak van de Raad van State. De stelling dat de uitspraak zorgt voor een aardverschuiving is volgens haar echter overtrokken.'

Het politiek nieuwsoverzicht 'Actueel in de volkshuisvesting' op het gebied van belangenbehartiging wordt door de VTW gemaakt in samenwerking met 1848.nl. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Hans Geurts, senior beleidsmedewerker Public Affairs en Communicatie: h.geurts@vtw.nl // 06 46 87 99 28