Politiek nieuwsoverzicht 31 mei 2021: toch onderzoek naar WSW; Sociale verhuur als staatssteun?; Evaluatie Woningbouwimpuls;

In het politiek nieuwsoverzicht van deze week: toch onderzoek naar risicokapitaal WSW, sociale verhuur als staatssteun? met vier juridische routes rondom EU-rechtelijke kaders, de Evaluatie van de Woningbouwimpuls en terughoudendheid bij de minister over Woondeal Noord-Holland Noord.

Toch onderzoek naar risicokapitaal WSW
Minister Ollongren had de motie ontraden, maar een Kamermeerderheid stemde er toch mee in: een nieuwe, onafhankelijke controle naar het risicokapitaal van het WSW. VVD-Kamerlid Koerhuis had om dat onderzoek verzocht, ook al gaf de minister aan dat zo'n onderzoek overbodig is en niets toevoegt aan het eerder uitgevoerde onderzoek. 

De motie werd ingediend tijdens een debat over het Toezicht WSW 2019, het strategisch programma WSW en de governance van de corporatiesector. Ollongren zei hierover in het debat het volgende: "Er is in 2018 een onderzoek gedaan. Dat gaf toen aan dat het risicokapitaal niet toereikend was. Nou, dat kennen we.”
Op basis van dat onderzoek is een modelcommissie met onafhankelijke expers ingesteld. De Tweede Kamer wil nu dus dat er nòg een onafhankelijk onderzoek komt.

Sociale huisvesting als staatssteun?
Er zijn vier juridische routes mogelijk als besloten wordt de bestaande DAEB en daarmee de mogelijkheden voor staatssteun te wijzigen, zo schrijft minister Ollongren aan de Kamer. Tijdens het wetgevingsoverleg Maatregelen huursector, dat in december vorig jaar plaatsvond, zei de minister toe de kaders van staatssteun rondom sociale huisvesting te schetsen. “In bijna alle gevallen is betrokkenheid van de Europese Commissie daarbij nodig: in de lichtste variant via informele afstemming, maar in het uiterste geval zou heronderhandeling van Europese regelgeving nodig zijn.”

In de brief worden de vier routes uiteengezet. De minister benadrukt dat woningcorporaties een belangrijke publieke taak vervullen ten aanzien van huishoudens met een lager inkomen.

De vier routes zijn:
- aanvulling op de bestaande DAEB
- instellen van een nieuwe DAEB
- aanpassing van het DAEB-besluit
- aanpassing van de regelgeving

“Op dit moment wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de ruimte die de regelgeving biedt om steun te geven aan de corporatiesector. Indien het wenselijk wordt geacht door een volgend kabinet om aanpassingen te doen in de steun die woningcorporaties mogen ontvangen, liggen, afhankelijk van de wensen, vier routes open. Deze routes vergen een lange adem en succes is daarbij niet verzekerd.”

Lees hier de Kamerbrief EU-rechtelijke kaders rondom sociale huisvesting in Nederland

Evaluatie Woningbouwimpuls
Minister Ollongren verlaagt de ondergrens van woningen in de derde tranche van de Woningbouwimpuls, zo schrijft ze naar aanleiding van een evaluatie van de subsidieregeling voor gemeenten.

De Woningbouwimpuls is een financiële regeling voor gemeenten die het bouwen van woningen moet versnellen. In de eerste en tweede tranche konden gemeenten plannen indienen voor de bouw van 500 of meer woningen. Nu blijkt uit de tussenevaluatie dat een belangrijk deel van de gemeenten afzag van het indienen van plannen door die ondergrens. “Een derde van deze gemeenten gaf daarbij aan een project tussen de 200 en 500 woningen in voorbereiding te hebben.”

De Kamer verzocht al eerder via de motie Koerhuis (VVD) de ondergrens te verlagen tot 200 woningen voor regio’s met veel kleine woonplaatsen. Daar geeft de minister nu gehoor aan.

“Hoewel verlaging van de grens naar verwachting extra druk zal geven op de derde tranche zie ik hier tegelijkertijd een kans in om te verkennen hoe de Woningbouwimpuls als instrument zich verhoudt tot dit type middelgrote projecten.”

In de evaluatie is verder naar voren gekomen dat de Woningbouwimpuls een grotere bijdrage heeft geleverd aan woningen dan eerder is ingeschat. “Het totale publieke tekort is met gemiddeld 12.422 euro per woning lager dan de 15.000 euro die initieel was geraamd. Dit levert dus meer woningen op bij gelijkblijvende middelen.”

Gemeenten hebben aangegeven dat circa 54 procent van de woningen niet gebouwd zou zijn zonder de financiering. De derde tranche opent in september van dit jaar.

Evaluatie Woningwet
Een andere evaluatie is die over de Woningwet. Deze komt regelmatig aan de orde in dit politieke nieuwsoverzicht. Ten opzichte van vorige week is niets gewijzigd: het wetsvoorstel ligt nog steeds in de Eerste Kamer. Het ministerie heeft de vragen die Eerste Kamerfracties op 19 april jl. hebben gesteld, nog steeds niet beantwoord. De oorspronkelijk beoogde invoeringsdatum per 1 juli 2021 raakt steeds verder uit zicht. Ook 1 oktober - een datum die genoemd wordt als alternatief - wordt mogelijk krap als de Eerste Kamer niet voor het zomerreces met het wetsvoorstel instemt.

Ollongren tempert verwachtingen Woondeal Noord-Holland Noord
Minister Ollongren is terughoudend met het aanjagen van een woondeal voor de regio Noord-Holland Noord. Dat liet zij afgelopen week weten in het vragenuurtje.

“We zitten nu in een demissionaire fase van dit kabinet. Ik leun niet achterover. Dat doet niemand in Nederland als het gaat over woningbouw. Dat zou wel het laatste zijn dat je zou willen, dat de woningbouw stil zou liggen in afwachting van een nieuw kabinet. Dat gebeurt echt niet, maar ik vind het wel aan een nieuw kabinet om besluiten te nemen over voortzetting en uitbreiding van het instrument”, aldus de minister.

Bij VVD-Kamerlid Koerhuis groeit de onrust over het uitblijven van concrete afspraken, terwijl de urgentie om te bouwen volgens hem groot is. Hij wierp Ollongren tegen dat er helemaal geen sprake is van een nieuw instrument en dat de Kamer juist had besloten de woondeals niet controversieel te verklaren. De minister zou hier dus wat hem betreft op door moeten pakken.

Kennismaking nieuwe Kamerleden
Op vrijdag 4 juni hebben Guido van Woerkom, Albert Kerssies en Hans Geurts een kennismakingsgesprek met Pieter Grinwis, nieuw Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie. Grinwis is na de Tweede Kamerverkiezingen Carla Dik-Faber opgevolgd als woordvoerder Wonen. Hij is voormalig raadslid in Den Haag en voormalig beleidsmedewerker van de fractie. Grinwis is ook woordvoerder op de terreinen Energie en Klimaat, LNV, Belastingen (& toeslagen) en infrastructuur. Kortom: een volle portefeuille.

Het politiek nieuwsoverzicht 'Actueel in de volkshuisvesting' op het gebied van belangenbehartiging wordt door de VTW gemaakt in samenwerking met 1848.nl. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Hans Geurts, senior beleidsmedewerker Public Affairs en Communicatie: h.geurts@vtw.nl // 06 46 87 99 28