‘Gemeenten en corporaties hebben elkaar nodig’ - interview met Albert Vermuë, beleidsdirecteur leefomgeving VNG, over maatschappelijke opgaven en financiering

Gemeenten en corporaties hebben elkaar nodig om maatschappelijke opgaven, zoals voldoende betaalbare huurwoningen, verduurzaming en leefbare wijken, aan te pakken. Bovendien hebben zij een gemeenschappelijk belang: het nieuwe kabinet moet meer financiële ruimte bieden. Dat stelt Albert Vermuë, beleidsdirecteur leefomgeving van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG).

Tekst: Lisette Vos

Vermuë is sinds ruim 1,5 jaar beleidsdirecteur leefomgeving bij de VNG. Onder zijn portefeuille vallen de beleidsterreinen woningmarkt (meer woningen bouwen), verduurzaming (uitvoering Klimaatakkoord), de Omgevingswet en natuur/landbouw. In zijn functie overlegt hij over deze thema’s met landelijke belanghouders, zoals Aedes en de VTW. Vermuë is daarnaast onder meer toezichthouder bij een onderwijsinstelling in Den Bosch.

Deltaplan kwetsbare wijken
De coronacrisis maakt de urgentie van de maatschappelijke opgaven alleen maar groter, stelt Vermue. Hij wijst op de recente oproep van burgemeesters van vijftien gemeenten aan het kabinet: zij vrezen dat corona de tweedeling tussen welvarende en kwetsbare mensen verdiept. Zij pleiten voor een deltaplan voor kwetsbare wijken. ‘Ook hierbij geldt: we kunnen niet zonder de bijdrage van corporaties,’ stelt Vermuë.

Onvoldoende geld van het Rijk
Volgens Vermuë hebben gemeenten én corporaties meer financiële middelen van het nieuwe kabinet nodig. ‘De verhuurderheffing is natuurlijk een steen des aanstoots, we ondersteunen als VNG de lobby tegen die heffing. De financiële positie van gemeenten is echter ook uitgehold. Zij moeten veel taken in het sociale domein uitvoeren, terwijl ze daar onvoldoende geld vanuit het Rijk ontvangen. We hebben hier dus een gemeenschappelijk belang: we moeten het nieuwe kabinet overtuigen dat er meer geld nodig is.’     

Actieagenda Wonen
De Actieagenda Wonen, die de VNG samen met 33 partners heeft ondertekend, onderstreept het gemeenschappelijk belang. Vier thema’s moeten volgens deze partijen op de formatietafel komen: 1 miljoen woningen bijbouwen, betaalbaar wonen, leefbare wijken en buurten en sneller alle woningen verduurzamen. ‘Een mooi initiatief van Aedes-voorzitter Martin van Rijn,’ aldus Vermuë.  

Rol toezichthouders
De VNG-beleidsdirecteur leefomgeving roept toezichthouders van corporaties op om die brede maatschappelijke opgave in het vizier te hebben. ‘Na een lastige periode, met misstanden in de sector, is het begrijpelijk dat corporaties eerst intern de zaak op orde moesten hebben. Nu een oplossing voor het dossier Vestia in zicht is, met een splitsing van het bezit, lijkt mij dat een mooi moment om de blik te verbreden. Wat kunnen corporaties bijdragen aan de grote opgaven in de wijken? Daar moeten toezichthouders het gesprek over voeren in de bestuurskamer.’

Samenwerking op lokaal niveau
Waar gemeenten volgens Vermuë hun rol kunnen verbeteren in die lokale samenwerking wil hij niet zeggen. Wel stelt hij dat gemeenten de plicht hebben om zaken goed te regelen, zoals voldoende locaties voor woningbouw, deskundige ambtenaren, vaart met procedures en goede organisatie van participatietrajecten. Vermuë: ‘Maar zoals gezegd: we moeten ook de financiële ruimte hebben om onze taken goed te vervullen.’

Achtervang gemeenten
Minder bekend onder toezichthouders is dat gemeenten en corporaties ook op een ander terrein een relatie hebben. In het borgstelsel van het WSW zijn Rijk en gemeenten achtervang als corporaties niet meer hun leningen van het WSW kunnen aflossen en de onderlinge solidariteit in de sector geen uitkomst biedt. Wat de achtervang van de gemeente precies inhoudt, en welk risico een gemeente loopt, is in het nieuwe Strategisch Programma van het WSW (dat per 1 juli ingaat) bijgesteld. ‘Het is een ingewikkeld verhaal, maar het is goed om je als RvC eens in dit onderwerp te verdiepen. Welke relatie hebben wij met welke gemeente op dit gebied?’

Omgevingswet
Een ander dossier van de VNG is de Omgevingswet. Zijdelings krijgen ook corporaties met deze wet te maken. Doel van de wet is om procedures voor de leefomgeving (onder meer bouw woningen) beter op elkaar af te stemmen en sneller te doorlopen. Volgens Vermuë is dat een complexe operatie, onder meer door integratie van alle digitale systemen. De Omgevingswet moet per 1 januari 2022 ingaan.

Meer informatie:

VNG platform leefbare en veilige wijken

WSW achtervang gemeente

Omgevingswet