Toezicht in de praktijk: de rol van de RvC - Casus 5: Liever governancevisie dan toezichtvisie…. meer dan een mooie tekst!

Bij Passend Wonen is kortgeleden een visitatie uitgevoerd. In de passage over governance staat als kritiekpunt dat een toezichtvisie ontbreekt. Joop van Dalen, die net is aangetreden als voorzitter, vraagt in de rondvraag van zijn eerste RvC vergadering of dit niet moet worden opgepakt. De directeur geeft een nogal badinerend antwoord en zegt - enigszins smalend -  dat de visitatiecommissie “kennelijk geen tekstje met de kop toezichtvisie heeft kunnen afvinken”.  De nieuwe voorzitter zegt het daarmee toch niet af te willen doen en wil daar op korte termijn op terug te komen.

Op papier
De eerste stap van Joop is dit onderwerp te bespreken met  directeur Hein den Ouden, een ervaren rot in de volkshuisvesting. Den Ouden geeft aan dat hij ook niet blij was met de tekst in het rapport, maar dat het ontbreken van een document toch niet hoeft te betekenen dat een visie ontbreekt. De voorzitter beaamt dat, maar geeft aan dat zijn ervaring met visitatiecommissies is dat met goede argumenten de tekst in het definitieve rapport wel milder geformuleerd had kunnen worden. In dit geval bijvoorbeeld met de toevoeging dat de toezichtvisie nog niet op papier was gezet. Ook sprak Joop de bestuurder aan op zijn badinerende toon over het rapport en de commissie, “niet verstandig over een rapport dat door veel belanghouders wordt gelezen”.

Governancevisie
Hein begreep dat tegengas geven niet veel zin meer had en vroeg hoe de RvC dit wilde oppakken. Om te beginnen, zo stelde de voorzitter is die visie niet alleen van de RvC , maar net zo zeer van de bestuurder en wellicht van de gehele organisatie. Daarom heeft Joop van Dalen het ook liever over een governancevisie – waar de visie op het houden van toezicht natuurlijk een cruciaal onderdeel van is – dan over een toezichtvisie. Besloten wordt dit onderwerp de volgende keer op de agenda van de RvC te zetten.

Hoe ging het verder?
In de RvC vergadering had Joop snel de handen op elkaar om met dit onderwerp expliciet aan de slag te gaan. Het feit dat binnenkort twee commissarissen aan het einde van hun tweede termijn zaten en er dus twee vacatures zouden ontstaan, was een extra argument om de visie op governance op papier te hebben. Een mooi document om over te praten tijdens de selectiegesprekken. Een tegenargument van een van de commissarissen was dat er toch ook al goede reglementen – zowel voor bestuur als RvC – liggen. Maar dat is natuurlijk echt wat anders. De governancevisie beschrijft hoe de top van de organisatie aankijkt tegen de maatschappelijke opdracht en vanuit welke waarden de samenwerking met het bestuur en binnen de RvC vorm en inhoud krijgt. Bij het onderwerp belanghouders gaat het niet om met welke partijen en hoe en wanneer de dialoog wordt gevoerd, maar veel meer met welke intenties dat gebeurt.

RvC en bestuur van Passend Wonen besluiten om eerst goed na te denken over het traject. Vragen als  welke thema’s en dilemma’s aan de orde moeten komen, wie er bij betrokken worden, met welke belanghebbenden de governancevisie wordt gedeeld en wie de penvoerder is. Immers, het gaat niet zo zeer om een goed geschreven document, maar vooral om een tekst die gezamenlijk tot stand is gekomen en is doorleefd. Een mooie tekst is zo gemaakt, maar dat zegt lang niet alles over de feitelijke kwaliteit van besturen, toezicht houden en verantwoorden. Wellicht win je daar een wedstrijd mee, maar dat is bijzaak. En laat een eventuele externe adviseur uw gesprek begeleiden en zorg dat het de eigen visie van uw raad wordt. Om deze visie te beoordelen is het document Governancevisie een onderdeel van het goede gesprek dat daarover jaarlijks gevoerd zou moeten worden.

Koos Parie en Gerard Erents

N.B. De VTW heeft een prijsvraag uitgeschreven voor de 'beste toezichtvisie'. RvC's kunnen nog tot eind mei hun toezichtvisie insturen. De jury, bestaande uit Jaap Winter, Pauline Meurs, Kristel Baerle en Stefan Peij, beoordeelt de toezichtvisies aan de hand van een scoringskader ontwikkeld door Tilburg University. Lees hier meer over in een eerdere editie van de VTW Nieuwsbrief.

---

Dit is de 5e casus in een nieuwe reeks 'Toezicht in de praktijk' over governance in de volkshuisvesting en de rol van de RvC. De VTW heeft reeds drie handreikingen gepubliceerd waarin eerdere casussen zijn besproken. U vindt deze op: https://www.vtw.nl/publicaties/