De inspecteurs van de Autoriteit woningcorporaties beoordelen corporaties volgens dezelfde werkwijze, maar zullen niet strenger handhaven. Dat stellen coördinerend inspecteurs Erik Baaijens en Dineke de Vries die samen met collega’s van andere sectoren van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) de Landelijke handhavingsstrategie hebben uitgewerkt. ‘De nieuwe werkwijze is meer voorspelbaar.’
Onder de ILT valt niet alleen de Autoriteit woningcorporaties, maar ook extern toezichthouders voor sectoren in transport, infrastructuur en milieu. Zij hebben samen een landelijke strategie voor handhaving uitgewerkt die per 14 mei geldt voor al deze sectoren. De nieuwe werkwijze van de Aw – op basis van deze strategie – helpt corporaties om de regelgeving beter na te leven en overtredingen te voorkomen. [Zie hier ook het nieuwsbericht op onze website of eerder in deze nieuwsbrief]
Aantal overtredingen beperkt
Baaijens stelt dat de inspecteurs van de Aw niet strenger gaan handhaven. Daar is ook geen aanleiding toe: de kwaliteit van bestuur en intern toezicht is de afgelopen jaren toegenomen. Recent heeft de Aw één corporatie onder verscherpt toezicht geplaatst. Uit de Staat van de corporatiesector 2020 blijkt dat het aantal overtredingen beperkt is, en dat in veel gevallen alleen een waarschuwing is uitgedeeld. (Zie link onderaan deze pagina bij Meer informatie).
 |
Erik Baaijens
Volgens De Vries hoeven inspecteurs van de Aw steeds minder in te grijpen, omdat RvC’s van corporaties zelf orde op zaken stellen. ‘Neem de VTW-commissarissenpool. Als er iets aan de hand is, kan een corporatie een beroep doen op een tijdelijke ervaren commissaris uit de pool. Dat werkt goed, de Aw hoeft minder zelf in actie te komen.’
Schade en gedrag
Een belangrijk onderdeel van de nieuwe werkwijze is de interventiematrix die bepaalt wanneer en hoe inspecteurs ingrijpen. Bij een mogelijke overtreding van een corporatie kijken zij aan de ene kant naar de schade (als gevolg van die overtreding) en aan de andere kant naar het getoonde gedrag van de corporatie (bestuur en RvC). Door deze matrix weten inspecteurs hoe zij moeten handelen en weten corporaties hoe inspecteurs tot een oordeel komen.
Naast toezicht op naleving van de regels in de Woningwet, houden inspecteurs toezicht op governance (goed bestuur). De meest voorkomende overtredingen zijn uitgewerkt volgens de matrix. Goed bestuur gaat vaak over cultuur en gedrag en is lastiger meetbaar, stelt De Vries. ‘De Aw houdt al langer Governance inspecties. Wij vinden dat onderdeel belangrijk. In de landelijke handhavingsstrategie hebben alle sectoren de aandacht voor cultuur en gedrag omarmd.’
 |
Dieneke de Vries
Omstandigheden
Inspecteurs wegen verzwarende en verzachtende omstandigheden mee in hun oordeel. Bij een eerste overtreding is de interventie minder zwaar dan wanneer een corporatie opnieuw in de fout gaat. En een onbedoelde overtreding telt minder zwaar dan een bedoelde overtreding, stelt Baaijens. ‘Bedoeld of onbedoeld, dat is inderdaad een inschatting van de inspecteur. Om een goed oordeel te kunnen geven, gaat hij hierover in gesprek.’ En vult hij aan: ‘Ons doel is de minst zware interventie toe te passen die het meeste effect heeft.’
Duidelijk verhaal
Het moet voor een corporatie niet uitmaken welke inspecteur op bezoek komt, en dat was in het verleden niet altijd het geval, luidde de kritiek uit de sector. De uniforme en transparante werkwijze van de Aw zorgt voor duidelijkheid, stelt De Vries. ‘Het gaat niet om een oordeel van één inspecteur. Intern bespreken we als collega-inspecteurs ook samen casussen, daarbij maken we gebruik van de interventiematrix. Zo kunnen we een duidelijk verhaal aan de corporatie vertellen.’
Preventie
De nieuwe werkwijze van de Aw moet een overtreding zoveel mogelijk voorkomen, stelt De Vries. ‘Toezichthouders kunnen met de interventiematrix inschatten wanneer en hoe de inspecteur ingrijpt bij een overtreding. Dat werkt preventie in de hand.’
Reactie VTW
Volgens VTW-directeur Albert Kerssies heeft de Aw aangegeven dat de nieuwe werkwijze zorgt voor uniforme handhaving, beter te begrijpen is en níet strenger wordt. ‘Dat laatste is ook echt niet nodig, omdat toezicht en bestuur zich goed hebben ontwikkeld. Dat blijkt: er zijn de laatste jaren nauwelijks incidenten geweest. We zullen vinger aan de pols houden hoe deze nieuwe handhavingsstrategie in de praktijk uitpakt.’
Meer informatie:
Interventiematrix: https://www.ilent.nl/over-ilt/handhaving-en-toezicht/interventie
Bij elke overtreding bepaalt de inspecteur op basis van de interventiematrix de meest passende interventie. Voor de meest voorkomende overtredingen op dit moment in de corporatiesector zijn deze uitgewerkt op de website van de ILT: https://www.ilent.nl/over-ilt/handhaving-en-toezicht/interventie/interventiestrategie-per-werkterrein
Staat van de corporatiesector 2020 (vanaf pagina 60 cijfers over handhaving)