Recensie: Jaarboek Corporate Governance 2020 – 2021 door VTW-lid Maarten Vermeulen

Het Jaarboek Corporate Governance wordt sinds 2010 ieder jaar uitgegeven en dat betekent dat het boek inmiddels zijn waarde bewijst en actueel weet te blijven voor een zekere groep lezers. Met plezier schrijf ik daarom deze recensie.  

Wel  blijft het een uitdaging om in één pagina een boek samen te vatten, dat een relatief grote diversiteit aan onderwerpen omvat. Daarom zal ik eerst aangeven waarin het boek verschilt van de voorgaande versie (2019 – 2020) en daarna bespreek ik kort de inhoud van een aantal hoofdstukken waarvan ik denk dat zij bijzondere aandacht behoeven als wordt gekeken naar huidige ontwikkelingen en trends in ‘toezicht houden’ en relevantie voor de sector.

In het jaarboek 2019 – 2020 wordt vooral aandacht gegeven aan drie clusters van onderwerpen. Het eerste onderwerp betreft lange termijn waarde creatie, het twee onderwerp houdt verband met de mensen die de top van de organisatie vormen en diegenen die daarop toezicht houden. Het derde cluster, tenslotte, heeft de toenemende invloed van digitalisering als invalshoek.

Purpose
In de versie 2020 – 2021 wordt het begrip ‘Purpose’ geïntroduceerd en de impact daarvan op de organisatie, zowel in de breedte als in de diepte. Het Jaarboek 2020 – 2021 sluit daarmee goed aan op het voorgaande jaarboek, in die zin dat ‘Purpose’ onlosmakelijk verbonden is met lange termijn waarde creatie.

‘Purpose’ lijkt een begrip te worden dat op termijn niet meer weg te denken valt in de wereld van governance en zal als gevolg daarvan eveneens integraal onderdeel worden van de verschillende governance codes. Steeds meer bedrijven vinden het belangrijk een zogenaamd ‘purpose statement’ te publiceren. Een dergelijk statement geeft feitelijk antwoord op een drietal vragen: wie zijn de stakeholders van de onderneming, wat is haar bestaansrecht en welke rol speelt de onderneming in de maatschappij? Rationale achter de toenemende relevantie van een ‘purpose statement’ is het idee dat een aantal grote  globale ondernemingen niet (meer) voor de maatschappij als geheel werken maar enkel de belangen van een beperkte groep investeerders dienen.    

Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO)
In het verlengde van de drie hiervoor gestelde vragen is het vervolgens eenvoudig om een link te leggen naar lange termijn waarde creatie, duurzaamheid en ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’ (MVO). Voor wat betreft duurzaamheid wordt in deze editie van het jaarboek een handvat aangereikt voor een beter gesprek hierover in de boardroom. Ten aanzien van MVO wordt de vraag gesteld of er een Nederlandse MVO-code moet komen in het licht van de vele vooral ook internationale initiatieven inzake normgedrag. Concreet gaat het hier bijvoorbeeld om de ‘Sustainable Development Goals’ van de Verenigde Naties. Vanwege de vele initiatieven lijkt het inderdaad verstandig te komen tot een Nederlandse MVO-code die alles samenvat en de norm weergeeft voor ondernemingen in Nederland.    

Vertrouwen
Een ander gevolg van de focus op ‘purpose’ is eveneens dat de sturing binnen organisaties op een andere manier gaat plaatsvinden en het meer gaat om ‘vertrouwen’ dan bijvoorbeeld ‘control’. Dit betekent concreet niet alleen een verandering van cultuur maar ook van de wijze waarop management en toezicht plaatsvindt. Al deze onderwerpen, naast nog een aantal andere onderwerpen, komen uitgebreid in het Jaarboek Governance 2020 – 2021 aan bod.

Het geheel overziend vind ik dit een zeer kennisrijk maar ook inspirerend boek om (delen) uit te lezen. Ik denk ook voor de corporatiesector zeer relevant omdat het introduceren en de oorsprong van het begrip ‘purpose’ goed aansluiten bij waar woningcorporaties voor staan en een goede basis kan vormen voor organisatieontwikkeling naar de toekomst toe.    

Maarten Vermeulen is lid van de RvC van Woonconcept in Meppel