‘Het gaat niet alleen om meer woningen bouwen’ - interview met Marja Elsinga, hoogleraar TU Delft en nieuw RvC-lid Ymere, over wooncrisis

Wonen staat in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart op de politieke agenda, en dat is winst, stelt Marja Elsinga. Als hoogleraar Housing Institutions & Governance aan de TU Delft én RvC-lid Ymere denkt zij mee om de wooncrisis op te lossen. ‘Wonen is een grondrecht. Er is veel werk aan de winkel.’

Tekst: Lisette Vos

Hoogleraar Marja Elsinga aan de TU Delft, met een lange staat van dienst in de bouwsector en volkshuisvesting, was al dertien jaar commissaris bij een corporatie: onder meer van 2003 tot 2006 bij PWS (nu Havensteder). Dat was een roerige tijd: de bestuurder moest vanwege fraude opstappen. Begin dit jaar – bijna vijftien jaar later – werd ze benoemd als huurdercommissaris bij Ymere.

Elsinga gaat graag opnieuw als commissaris bij een corporatie aan de slag. ‘Er is in de afgelopen periode veel gebeurd. De parlementaire enquete, waarvoor ik onderzoek heb gedaan, de komst van de Woningwet in 2015. We zitten midden in een wooncrisis, we moeten verduurzamen. Er is veel werk aan de winkel.’

1 Million Homes
Elsinga is sinds 2018 projectleider van 1 Million Homes van TU Delft dat als doel heeft om een visie op woningbouw – inclusief innovaties – te ontwikkelen. Volgens haar is de wooncrisis niet alleen op te lossen door meer te bouwen, maar ook door bestaande bouw beter te benutten (bijvoorbeeld door woningen te splitsen voor starters) en meer ruimte te bieden aan innovatieve concepten als wooncoöperaties.

De inzet van de Actieagenda Wonen om in 10 jaar tijd 1 miljoen woningen te realiseren, vindt Elsinga een prima initiatief. ‘Deze actie van 34 partners zet wonen nadrukkelijk op de agenda voor de verkiezingen. Ik vind het wel een gemiste kans dat architecten en ontwerpers niet meedoen. Zij denken vanuit verbeelding na over wat nodig is voor de toekomst en leggen verbindingen met ontwikkelingen, zoals vergrijzing en klimaatverandering.’

Als onderdeel van 1 Million Homes bouwt de TU Delft op de campus bijvoorbeeld flexibele eenheden voor studenten, als living lab. ‘We laten zien wat er mogelijk is, met nieuwe technieken en circulair bouwen.’

Politiseren
Dat wonen in aanloop naar de verkiezingen van de Tweede Kamer op de agenda staat, vindt Elsinga een goede zaak, maar ze vindt het jammer dat landelijke politici het debat heel erg politiseren. Wonen en goede huisvesting voor iedereen gaat élke politieke partij aan, stelt ze. ‘Links en rechts staan in Den Haag lijnrecht tegenover elkaar. Hoe anders is dat vaak in de lokale situatie. Elke wethouder wonen, ongeacht de politieke kleur, is blij met de bijdrage van corporaties.’

De verhuurderheffing afschaffen – waar de meeste politieke partijen in Den Haag nu voor zijn - helpt corporaties om in meer woningen te investeren. Maar het gaat in oplossingen voor de wooncrisis niet alleen om meer geld of andere regels, stelt Elsinga. ‘Waarden als duurzaam en inclusief zijn het uitgangspunt. Daar moeten we mee aan de slag. Het gaat ook niet om of betaalbaarheid of duurzaam. Nee, het is én / én. Dat is de uitdaging.’

Ogen en oren open
Elsinga neemt haar kennis en ervaring mee in haar werk als commissaris. RvC-leden moeten volgens haar weten wat er speelt in de samenleving. ‘Dat is de trend van deze tijd, dat we onze ogen en oren openhouden. Ik zit niet als hoogleraar in de RvC, maar ik heb wel kennis over ontwikkelingen, zoals innovatieve woonconcepten en circulair bouwen. Door de goede vragen te stellen, kan je de bestuurder helpen net even anders te kijken.’

Kennismaking Ymere
Als net aangetreden commissaris bij Ymere heeft Elsinga een (digitale) kennismakingsronde bij de corporatie gehad. ‘Wat mij opviel? De investeringen om de basis van woningen op orde te houden, een klassieke taak van de corporatie, zijn veel hoger dan ik dacht. En sociale problemen in sommige wijken vragen om aandacht. Door de Woningwet mochten corporaties maar een beperkt bedrag uitgeven aan sociaal beheer. Maar een huismeester of wijkbeheerder, weet ik uit ervaring, kan het verschil maken. Daar hangt wel een prijskaartje aan.’  

Meer informatie:

Actieagenda Wonen: 1 miljoen woningen in 10 jaar

Project TU Delft 1 Million Homes